الطرق و الأسانيد إلی مرويات أهل‌البیت علیهم‌السلام

الطرق و الأسانيد إلی مرويات أهل البیت علیهم‎السلام اجازه نقل روایت سید شهاب‎الدین مرعشی نجفی به میرزا یوسف ایروانی است. این گواهی‎ در واقع در تأیید صلاحیت ایشان در نقل حدیث صادر شده است. در این اجازه نام یک‎صد تن از اساتید اجازه و مشایخ نویسنده و تألیفاتشان و مشایخ آن‎ها ذکر شده است.

الطرق و الأسانيد إلی مرويات أهل البیت علیهم‎السلام
پدیدآوران	مرعشی، شهاب‌الدین (نویسنده)
چاپ	1
زبان	عربي
تعداد جلد	1
نورلایب	مطالعه و دانلود pdf

این اجازه‎نامه در ذی‎حجه سال 1399ق صادر شده است..

اجازه، اصطلاحی در علوم حدیث است که بر گونه‎ای از انحاء فراگیری حدیث دلالت دارد. در اصطلاح محدثان اجازه در کنار سماع، عرض و قرائت، یکی از روش‎های دریافت حدیث شمرده شده است و با رخصت شفاهی و کتبی شیخ به راوی برای روایت احادیث مضبوط در متن یا متونی که در ثبت دارد تحقق می‎پذیرد.

اجازه از دیرباز در بین‎ علما‎ و دانشمندان‎ علوم مـختلف مـرسوم بـوده و اساتید فن به‎منظور بزرگداشت از مقام علمی شاگردانشان و به نشانه‎ کفایت‎ها و شایستگی‎هایی کـه در آنان وجود داشته برایشان اجازه صادر‎ می‎نمودند. در حوزه‎های‎ مختلف عـلوم اسلامی همچون تـفسیر، حـدیث، فقه، طب، ادبیات و عرفان تبادل اجازه بین اساتید و شاگردان مرسوم بوده است؛ مثلاً محدثین اجازه روایت حدیث و یا روایت کتاب‎های حدیثی را به حدیث‎پژوهان‎ اعطا‎ نموده و فقها اجازه اجتهاد و یا تصدی امور حـسبیه را بـرای لایقان این مناصب انشا می‎کردند.

اجازات همچون اسناد و مدارک علمی و فرهنگی ارزشمند در اختیار افراد لایق و شایسته قرار‎ می‎گرفته و آثار و فواید بسیاری نیز بر آن‎ها مترتب بوده و هـست. از جـمله موجب اعتماد و اطمینان به گفته‎ها و نوشته‎های شخص مجاز می‎شود و مشتمل بر اظهارنظرهای‎ مشایخ‎ نسبت به شاگردان و اساتید خود است..

علمای حدیث، اجازه را یکی از مـهم‎ترین طـرق تحمل حدیث دانسته‎اند و به‎عنوان‎ پشـتوانه‎ صحت‎ و درستی نقل احادیث، به اخذ و مبادله آن همت‎ گماشته‎اند. بدین‎صورت که اساتید علم حدیث به‎طور کتبی یا شـفاهی اذن روایـت احـادیث از خود را به‎ شاگردانشان‎ اعطا می‎نمودند و مـعمولاً در ایـن اجازات نام اساتید و مشایخ‎ و تألیفات خود را می‎آوردند.

از فواید مهم اجازه روایت، اتصال سند اخبار به ائمه معصومین(ع) اسـت و مـعمولاً‎ اسـاتید‎ در‎ اجازه روایی، سلسله سند را به یکی از مشایخ بزرگ همچون‎ ملا محمدتقی مجلسی، شهید اول، علامه حلی و یا شیخ طوسی رسانده و بر او توقف می‎کنند، چون‎ طرق‎ مشایخ‎ بزرگ مـعلوم اسـت.

نویسنده در ابتدای این اثر به میرزا یوسف فرزند میرزا علی‎آقا ایروانی اجازه نقل روایات داده است که مجاز باشد روایات دارای سلسله سند را از جوامع حدیثی شیعه مانند کتب اربعه و مانند آن نقل کند. او سپس با اشاره به اسامی اساتید و مشایخش تأکید می‎کند که امکان ذکر فهرست تمامی مشایخش را نداشته و به تعدادی از اسامی بسنده می‎شود.

اجازه نقل حدیث به‎عنوان سند تاریخی در شناخت تاریخ زندگی و مرتبه علمی دانشمندان و آگاهی از اندیشه‎ها و آثار آنان اهمیت دارد. در این اثر اسامی 100 تن از علمای بزرگی که آیت‎الله مرعشی نجفی از آن‎ها روایت کرده با عبارت «ممن اروی عنه» ذکر و به سال وفات و یک یا چند اثر معروف آن‎ها اشاره شده است. در ذیل نام هر یک از این علما نیز به نام تعدادی از مشایخ آن‎ها اشاره شده است..

در ذیل برخی طرق، از اصطلاح «حیلوله» استفاده شده که در لغت به معنای فاصله و حاجز شدن و تحویل به معنای انتقال است. در اصطلاح، تحویل در سند یعنی انتقال از سندی به سند دیگر و این در صورتی است که راوی بخواهد متن حدیثی را که با دو یا چند سند نقل شده است یکجا روایت کند.

نام اولین شیخ اجازه نویسنده، سیدحسن صدرالدین موسوی کاظمینی (متوفی 1354ق) صاحب کتاب «تأسيس الشيعة الكرام لفنون الإسلام» و «شرح وسائل الشيعة» است. سپس نام شیخ محمدحسین کاظمینی و بعدازآن نام صاحب جواهر محمدحسین نجفی آمده است..

در شماره 61 نیز نام میرزا هدایت‎الله شهیدی قزوینی که از نوادگان مولی محمدتقی برغانی قزوینی بوده آمده است. مولی محمدتقی به دست فرقه ضاله بابیه به شهادت رسیده است..

نویسنده در انتهای اثر در ضمن خاتمه توصیه‎های بسیار ارزشمندی در تقوای الهی، تلاوت قرآن، مطالعه احادیث، احیای مذهب، ادای نماز شب و نیکی به برادران و نزدیکان نموده است..

منابع مقاله

1. متن اجازه‎نامه.
2. مدیر شانه‎چی، کاظم، دائرة‎المعارف بزرگ اسلامی، ج 6، زیر نظر کاظم موسوی بجنوردی، تهران، مرکز دائرة‎المعارف بزرگ اسلامی، چاپ اول، 1373.
3. حافظیان بابلی، ابوالفضل، اجازات حسبیه امام(ره)، پایگاه مجلات تخصصی نور: فصلنامه حکومت اسلامی، تابستان 1378، شماره 12، صفحه 185 تا 193.
4. حدیث نت، پایگاه اطلاع‎رسانی حدیث شیعه، معارف حدیث، پرسش و پاسخ، علوم حدیث، اصطلاحات حدیثی