الإعلام بمن غبر من أهل القرن الحادي عشر
| الإعلام بمن غبر من أهل القرن الحادي عشر | |
|---|---|
 | |
| پدیدآوران | نافع، فاطمه (تحقیق و مقدمه) فاسی فهری، عبدالله بن محمد (نویسنده) |
| ناشر | دار ابن حزم |
| مکان نشر | بیروت - لبنان |
| سال نشر | 1429 ق یا 2008 م |
| چاپ | 1 |
| زبان | عربی |
| تعداد جلد | 1 |
| نورلایب | مطالعه و دانلود pdf |
الإعلام بمن غبر من أهل القرن الحادي عشر، تأليف عبدالله بن محمد بن عبدالرحمن فاسى فهرى، با تحقيق فاطمه نافع، كتابى است پيرامون اعلام، علما، ادبا، صلحا و متصوفه قرن يازدهم هجرى/هفدهم ميلادى، كه به زبان عربى نوشته شده است.
ساختار
كتاب با مقدمه محقق آغاز و اسامى افراد بر اساس ترتيب سال وفات مترجمين، از سال 1012ق تا 1100ق، تنظيم شده است.
كتاب مجموعا دربردارنده 134 ترجمه از اعلام و اعيان قرن يازدهم مى‌باشد. نویسنده پس از ذكر نام مترجمين و اشاره به سال وفات آنها، در صورت شاعر بودن افراد، برخى از اشعار آنها را نيز ذكر كرده است.
منابع و مصادرى را كه نویسنده در تدوين كتاب، مورد استفاده قرار داده و به آنها اعتماد نموده است مى‌توان در دو دسته تقسيم‌بندى نمود:
الف)- مصادر مكتوب: آثارى همچون نوشته‌اى از عبدالوهاب حميدى، «درة الحجال في أسماء الرجال» احمد بن قاضى، «تحفة الإخوان و مواهب الامتنان في مناقب سيدي رضوان» احمد بن موسى مرابى اندلسى، «روضة الآس العاطرة الأنفاس في ذكر من لقيته من أعلام الحضرتين مراكش و فاس» احمد بن محمد مقرى، «منظومه» محمد بن احمد مكلاتى، «بذل المناصحة في فعل المصافحة» احمد بن على بوسعيدى هشتوكى، «مرآة المحاسن من أخبار الشيخ أبي‌المحاسن» محمد عربى فاسى، «شرح دلائل الخيرات» اثر خود مؤلف، «مختصر الدرر الثمين و المورد المعين» محمد بن احمد مياره، «الرحلة العياشية المسماة بماء الموائد» ابوسالم عبدالله عياشى و.[۱]
ب)- مصادر شفاهى: نویسنده از روايات شفاهى نيز استفاده كرده است. از جمله آنكه در ترجمه محمد عربى فلالى (متوفى 1807ق) چنين عبارتى را آورده است: «ذكره لي سيدي أحمد بن عبدالهادي الحسني» و نيز در ترجمه ابوسالم عياشى (متوفى 1906ق)، با عبارت «أخبرني بذلك حفيده الفقيه سيدي محمد بن حمزة»، به اين امر تصريح كرده است.[۲]
گزارش محتوا
در مقدمه محقق، ابتدا زندگى‌نامه مختصرى از نویسنده ارائه گرديده و سپس، توضيح مختصرى پيرامون مطالب كتاب و منابع مورد استفاده نویسنده، داده شده است.[۳]
نویسنده كتاب را با شرح حال عبدالله بن سعيد حاحى.[۴]و محمد بن قاسم قصار كه متوفى سال 1012ق مى‌باشند، آغاز نموده و با شرح حال احمد بادسى متوفى سال 1100ق.[۵]، به پایان برده است.
از جمله مترجمين كتاب، مى‌توان به: على بن يوسف بيطار.[۶]، محمد اكحل.[۷]، عبدالعزيز جرجانى.[۸]، محمد بن على ريسون.[۹]، محمد بن عبدالرحمان تجانى.[۱۰]، عبدالوهاب حميدى.[۱۱]، محمد بن عبدالواحد حسنى.[۱۲]، عمر بن صالح خزرجى.[۱۳]، محمد بن محمد بن عطيه سلاوى.[۱۴]، ابوبكر بن يوسف سجتانى.[۱۵]، محمد بن على چوراوى.[۱۶]، عبدالرحمان بن على زنقى.[۱۷]و محمد بن سليمان رودانى.[۱۸]اشاره نمود.
اهميت اثر حاضر در دو ويژگى آشكار مى‌شود: اهميت كمى و اهميت مصدرى. اين اثر از لحاظ كميت، دربردارنده تعداد قابل توجهى از تراجم اعلام قرن يازدهم بوده و از لحاظ مصدرى، اين كتاب، مصدر تراجمى بشمار مى‌آيد كه مؤلف با آنها معاصر بوده... به دليل وثاقت مطالب آن، مصدر بسيارى از كتب تراجمى است كه به اعلام قرن يازدهم پرداخته‌اند. از جمله مصنفينى كه به مطالب اين كتاب اعتماد كرده‌اند، مى‌توان از افرانى در دو كتابش «نزهة الحادي» و «الصفوة»، محمد قادرى در «نشر المثاني» (هرچند كه وى به اين امر اشاره‌اى نكرده است)، عبدالرحمان بن زيدان در «الإتحاف»، محمد بن جعفر كتانى در «سلوة الأنفاس»، محمد داود در «تاريخ تطوان»، احمد ناصرى در «الاستقصاء» و... نام برد.[۱۹]
وضعيت كتاب
فهارس كتاب، در انتهاى آن جاى گرفته است كه عبارتند از: فهرست عام اعلام؛ اماكن؛ كتب؛ مصادر و مراجع و اعلام مترجم.
پاورقى‌ها توسط محقق نوشته شده و در آنها علاوه بر ذكر منابع.[۲۰]، به توضيح برخى مطالب متن پرداخته شده است.[۲۱]
پانويس
منابع مقاله
مقدمه و متن كتاب.