إعراب القراءات الشواذ

إعراب القراءات الشواذ اثر ابوالبقاء عكبرى (متوفى 616ق)، توضيح و بررسى قرائت‌هاى شاذ آيات و كلمات قرآن كريم مى‌باشد كه با تحقيق عبدالحمید سيد‌‎محمد عبدالحمید به زبان عربى منتشر شده است.

إعراب القراءات الشواذ
إعراب القراءات الشواذ
پدیدآورانعکبری، عبدالله بن حسین (نویسنده) عبدالحمید، عبدالحمید محمد (محقق)
ناشرالمکتبة الأزهرية للتراث
مکان نشرقاهره - مصر
سال نشر1424 ق یا 2003 م
چاپ1
شابک977-315-069-0
موضوعقرآن - اعراب - وجوه

قرآن - قرائت

قرائت‏های شاذ
زبانعربی
تعداد جلد2
کد کنگره
‏‎‏BP‎‏ ‎‏77‎‏/‎‏3‎‏ ‎‏/‎‏ع‎‏8‎‏الف‎‏7
نورلایبمطالعه و دانلود pdf

نویسنده کتاب ديگرى به نام «التبيان في إعراب القرآن» داشته كه در آن، به قرائات معروف ده‌گانه پرداخته است و اثر حاضر را در پاسخ به كسانى نوشته است كه از وى، درخواست نوشتن کتابى پيرامون قرائات شاذ نموده‌اند.[۱]

ساختار

کتاب با دو مقدمه از محقق و نویسنده آغاز و مطالب، بر اساس ترتيب سوره‌هاى قرآن كريم، از سوره حمد تا ناس، در دو جلد، تنظيم شده است.

نویسنده در این کتاب، ضمن اشاره كوچكى به قرائت معروف، قرائت‌هاى شاذ و موارد اختلافى را بيان نموده و به بررسى آنها پرداخته است.

گزارش محتوا

در مقدمه محقق، ابتدا توضيح مختصرى پيرامون موضوع کتاب و انگيزه نگارش آن ارائه شده و سپس زندگى، آثار و عصر عكبرى مورد بررسى قرار گرفته است.[۲]

در مقدمه مختصر و كوتاه نویسنده، به انگيزه نگارش کتاب، اشاره شده است.[۳]

مطالب جلد نخست، با بررسى اعراب «الرحمن الرحيم» آغاز شده كه در قرائت شاذ، با فتحه قرائت گرديده و نویسنده ضمن جايز شمردن آن نزد اهل لغت عربى بنا بر مدح، آن را بنا بر تسمیه نيز جايز دانسته است.[۴]

در ادامه این جلد، بقيه سوره‌هاى قرآن كريم تا سوره كهف آمده و از سوره مريم تا سوره ناس، در جلد دوم، جاى گرفته است.

از جمله ویژگى‌هاى کتاب، آن است كه نویسنده، علاوه بر ذكر اعراب كلمات و وجه آن، به خوبى به تجزيه و تركيب كلمات و نقش تركيبى آن در جمله و علت اعراب پرداخته و وجوه مختلف را عنوان و سپس بررسى كرده است، به عنوان مثال، در سوره حمد، «الحمد لله» در قراءت شاذ، به فتح دال قرائت شده و نویسنده در مورد آن، دو وجه ذكر كرد است:

  1. مصدر بودن از «احمدوا الحمدَ» كه به «لله» تخصيص پيدا كرده است.
  2. مفعول‌به بودن به این صورت كه: «لازموا الحمدَ» يا «أخلصوا الحمدَ».[۵]

نویسنده همچنين به این نكته اشاره نموده است كه این كلمه به دليل تبعيت حرف دال از لام الفعل، به كسر دال نيز قرائت گرديده است.[۶]

وضعيت کتاب

فهرست سوره‌هاى بررسى شده در هر جلد، در انتهاى همان جلد و فهرست مهم‌ترين منابع مورد استفاده نویسنده و محقق، در انتهاى جلد دوم آمده است.

در پاورقى‌ها علاوه بر اشاره به منابع.[۷]و ارجاع به ساير منابع.[۸]، توضيح برخى كلمات و عبارات متن.[۹]ذكر شده است.

پانویس

  1. ر.ک: مقدمه نویسنده، ص35
  2. مقدمه محقق، ج1، ص3- 26
  3. مقدمه نویسنده، ص35
  4. متن کتاب، ج1، ص36
  5. همان، ص37
  6. همان، ص38
  7. ر.ک: پاورقى ج1، ص37
  8. ر.ک: همان، ص42
  9. ر.ک: همان، ص43

منابع مقاله

مقدمه و متن کتاب.