لماذا الاختلاف في الوضوء و من هو وراء الكواليس؟
| لماذا الاختلاف في الوضوء و من هو وراء الكواليس؟ | |
|---|---|
 | |
| پدیدآوران | شهرستاني، علي (نویسنده) عطار، قيس (تلخيص) |
| عنوان‌های دیگر | و من هو وراء الکواليس |
| ناشر | مشعر |
| مکان نشر | ايران - تهران |
| سال نشر | مجلد1: 1426ق |
| چاپ | 1 |
| شابک | 964-7635-77-x |
| موضوع | اهل سنت - دفاعيهها و رديهها
وصف - تاريخ وضو - احاديث |
| زبان | عربی |
| تعداد جلد | 1 |
| کد کنگره | BP 185/5 /ش9ل8* |
| نورلایب | مطالعه و دانلود pdf |
لماذا الاختلاف في الوضوء و من هو وراء الكواليس؟ اثر سید علی شهرستانی، پژوهشی در ریشه اختلاف شیعه و اهل سنت در مسائل وضو است. کیفیت وضو یکی از اختلافات فقهی این دو فرقه است و نویسنده با تتبع، ضمن بحث از ریشه اختلافات در صدر اسلام، نتیجه گرفته منشأ این اختلافات، به عثمان بن عفان، خلیفه سوم برمی‌گردد[۱]
اثر حاضر، اولین کتاب از جمله سلسله مباحث «بحوث في الوضوء النبوي» بوده که در آن، نویسنده از زوایای تاریخی، به بررسی راز اختلاف امروزی میان مسلمین پیرامون وضوی نبوی پرداخته است؛ با مسلم دانستن این مفروض که معمولا چنین اختلافی، در امری مانند وضو که نص قرآن کریم بر آن وجود دارد، اتفاق نمی‌افتد؛ زیرا پیامبر(ص) احکام و فروض و کیفیت و نواقض و موجبات آن را به‌خوبی و روشنی بیان نموده و خود نیز در انظار مسلمین، در طول مدت حیات خویش، بارها این عمل را انجام داده است[۲]
این کتاب، خلاصه‌ای از مباحث طولانی و مفصل سلسله مباحث مذکور می‌باشد که توسط شیخ قیس عطار، تلخیص و تنظیم شده است، اما از آنجا که اصل کتاب در برنامه وجود ندارد، در این نوشتار، اثر حاضر، کتاب‌شناسی شده است.
زبان و زمان نگارش
کتاب به زبان عربی و در دوران معاصر نوشته شده است.
ساختار
کتاب با مقدمه کوتاهی از قیس عطار آغاز و مطالب بدون تبویب و فصل‌بندی خاصی، ارائه شده است.
گزارش محتوا
در مقدمه نخست، به توضیح موضوع و محتوای مباحث کتاب پرداخته شده است[۳]
در مقدمه دوم، به تقسیم‌بندی صحابه پس از پیامبر(ص) اشاره شده و این نکته بیان گردیده که پس از آن حضرت، صحابه به دو دسته تقسیم شدند: گروهی بر روش اطاعت و امتثال در قبال مطلق احکام صادره از پیامبر(ص) مانده و اجتهاد و عمل به رأی شخصی در مقابل آن را نپذیرفتند و برخی دیگر، به شرعیت قول اصحاب معتقد شده و اجتهاد در مقابل نص صریح را جایز شمردند[۴]
نویسنده، معتقد است قبل از عثمان و در عهد شیخین، اختلافی در کیفیت و احکام وضو، وجود نداشته، اما عثمان سیاستی پیشه کرد که در بسیاری از مسائل سیاسی و فقهی، با صحابه بزرگ اختلاف پیدا کرد و با آنان مبارزه کرد. بعدها محدثان و مجتهدان اهل سنت به پیروی از عثمان، این اختلاف را دامن زدند[۵]
وی به‌تفصیل درباره اجتهاد در عصر پیامبر(ص) بدعت‌های عثمان و وضو در عصر خلفای اموی و عباسی بحث کرده و از نقش حضرت علی(ع) در جلوگیری از اختلافات، سخن گفته است[۶]
از جمله موضوعات مطرح‌شده در کتاب، می‌توان به اجتهادکنندگان در زمان پیامبر(ص) و پس از آن حضرت، عثمان و اجتهاد، مخالفان عثمان، علی(ع) و وضو، امویان و وضو، عباسیان و وضو، منصور و وضو، مهدی و وضو، رشید و وضو اشاره نمود.
نویسنده بر این باور است که دلیل اصلی اختلاف مردم با عثمان که به قتل وی انجامید، در درجه اول وقایع و بدعت‌های دینی بود نه سوء تصرفات مالی و اداری و سیاسی[۷]
در پایان کتاب، به خلاصه‌ای از مباحث مطرح‌شده، اشاره گردیده است[۸]
وضعیت کتاب
فهرست مطالب در ابتدا و فهرست منابع مورد استفاده نویسنده، در انتهای کتاب آمده است.
در پاورقی‌ها علاوه بر ذکر منابع[۹]، به توضیح برخی از مطالب متن پرداخته شده است[۱۰]
پانویس
منابع مقاله
- مقدمه و متن کتاب.
- «فقه و اصول»، پایگاه مجلات تخصصی نور، مجله: کتاب‌های اسلامی، شماره 20، بهار 1384 (16 صفحه، از 205 تا 220).