مدارك العروة الوثقی، فقه الشيعة؛ مباحث الاجتهاد و التقليد
فقه الشيعة - الاجتهاد و التقليد، تأليف سيد محمد مهدى موسوى خلخالى است كه در موضوع اجتهاد و تقليد، به زبان عربى نگاشته شده است. نگارنده، اين كتاب را بر اساس مطالب مطرح شده در كتاب «العروة الوثقی» و با بهره‌ورى از سرمايه‌هاى اصولى و فقهى كه در محضر استاد خويش، آیت‌الله خويى، گردآورى نموده و با استفاده از تقريرات بحث خارج آن بزرگوار در اجتهاد و تقليد كه توسط شاگردان قديمى وى نگاشته شده، به تشريح مباحث فقهى اجتهاد و تقليد مى‌پردازد.
| مدارک العروة الوثقی فقه الشیعه: مباحث الاجتهاد و التقلید | |
|---|---|
 | |
| پدیدآوران | یزدی، محمدکاظم بن عبدالعظیم (نويسنده)
موسوی خلخالی، محمدمهدی (مقرر) خویی، ابوالقاسم (شارح) |
| عنوان‌های دیگر | مدارک العروة الوثقی
العروه الوثقی. برگزیده. کتاب الاجتهاد و التقلید. شرح دروس فی فقه الشیعة مباحث الاجتهاد و التقلید |
| ناشر | [بی نا] |
| مکان نشر | [بی جا] - |
| سال نشر | 1411 ق |
| چاپ | 3 |
| موضوع | اجتهاد و تقلید
فقه جعفری - قرن 14 یزدی، محمدکاظم بن عبدالعظیم، 1247؟ - 1338؟ق. العروه الوثقی - نقد و تفسیر |
| زبان | عربی |
| تعداد جلد | 1 |
| کد کنگره | BP 183/5 /ی4 ع40233 1370 |
| نورلایب | مطالعه و دانلود pdf |
ساختار
كتاب، داراى يك مقدمه با عنوان «كلمة المؤلف» است و مطالب آن، در ذيل 72 مسئله از باب اجتهاد و تقليد كتاب «العروة الوثقی» ارائه شده است. اين كتاب، به روش فقه استدلالى و با استفاده از ادله عقلى و نقلى نوشته شده و نگارنده، از ديدگاه‌هاى ساير فقها نيز استفاده كرده است.
گزارش محتوا
در ابتداى كتاب، بر ضرورت اجتهاد يا تقليد يا احتياط در مواجهه با تكاليف شرعى تأكيد شده و آيات قرآن، روايات معصومان و ادله متعدد عقلى درباره وجوب اجتهاد يا تقليد در امور شرعى مطرح شده‌اند. نگارنده، اجتهاد را بر احتياط و تقليد مقدم داشته و مباحث مربوط به اجتهاد را پس از ارائه تعريفى از آن، بررسى مى‌نمايد. وى، اجتهاد را واجب كفايى دانسته و ادله جواز تقليد و شرايط مجتهد براى تقليد از او را بيان مى‌كند. در مبحث مربوط به احتياط نيز نگارنده، احتياط در معاملات و عبادات و اقسام احتياط را معرفى كرده و جواز احتياط و مشروعيت آن را ذكر مى‌كند. وى، تقليد در ضروريات و اصول دين را جايز ندانسته و معتقد است كه تحقق اين امور بايد توسط خود مكلف و به صورت عقلى حاصل شود.
نويسنده، عمل كردن بدون تقليد و احتياط را باطل دانسته و حقيقت تقليد را بر حسب لغت و ادله شرعى بيان و تكليف مقلد هنگام اختلاف فتاواى مجتهدان را بررسى كرده است. در بخش ديگرى از كتاب، ادله قائلين به جواز تقليد از مجتهد مرده، بررسى و اطلاق ادله تقليد، استصحاب و سيره عقلا، مهم‌ترين دلايل جواز تقليد از مجتهد مرده تلقى شده و شرايط تقليد از مجتهد متوفى تبيين و تقليد ابتدايى از مجتهد مرده، غير مجاز معرفى شده است.
نگارنده، در بخش بعدى كتاب، احكام عدول از يك مجتهد زنده و رجوع به مجتهد زنده ديگر و ادله قائلين و مخالفين را بررسى كرده است. قائلين به جواز از ادله‌اى مانند استصحاب، قاعده اشتغال، لزوم مخالفت قطعيه و اجماع استفاده مى‌كنند. تقليد از مجتهد اعلم، شرايط مجتهد اعلم و چگونگى شناسايى چنين مجتهدى از مباحث بعدى مى‌باشد كه در آن نيز نويسنده، دلايل شرعى خود را ارائه نموده است.
تخيير بين دو مجتهد مساوى از لحاظ علم و تقوى، مفهوم عدالت و مروت در مورد مجتهد و مصاديق آن، راه‌هاى اثبات عدالت مجتهد، احكام زوال شرايط اجتهاد در يك مجتهد و تكليف مقلدان وى در اين هنگام، راه‌هاى علم پيدا كردن به فتواى مجتهد و حكم تغيير رأى و فتواى مجتهد، از ديگر مباحث مهم مطرح شده در اين كتاب مى‌باشد.
وضعيت كتاب
در پايان كتاب، فهرستى تفصيلى از مباحث كتاب ارائه شده و مستندات فقهى مؤلف نيز در پاورقى آمده است.