بلوچستان در سالهای 1307 تا 1317 قمری
بلوچستان در سال‌هاى1307 تا 1317 قمرى، كتابى است به زبان فارسی كه به بررسى برخى اسناد تاريخى درباره بلوچستان در فاصله سال‌هاى مذكور مى‌پردازد.
| بلوچستان در سالهای 1307 تا 1317 قمری | |
|---|---|
 | |
| پدیدآوران | سالار بهزادی، عبدالرضا (نويسنده) |
| ناشر | بنياد موقوفات دکتر محمود افشار |
| مکان نشر | تهران - ایران |
| سال نشر | 1384 ش |
| چاپ | 2 |
| شابک | 964-6053-17-3 |
| موضوع | بلوچستان - تاریخ |
| زبان | فارسی |
| تعداد جلد | 1 |
| کد کنگره | DSR 2003 /ل75 س2 |
ساختار
كتاب؛ مشتمل بر مقدمه‌اى به قلم مؤلف و سه بخش اصلى مى‌باشد.
گزارش محتوا
در بخش نخست كتاب، نگارنده به معرفى و نقد منابعى كه از آنها در تهيه كتاب حاضر سود جسته، مى‌پردازد.
در بخش بعدى كه «در آمدى بر تاريخ بلوچستان در قرون اخير و حكومت ابراهيم خان سعدالدوله فاتح بلوچستان» نام گرفته، درباره تاريخچه اين سامان، على‌الخصوص تاريخ جديد اين سرزمين و اين كه چگونه و به چه ترتيب اين سرزمين داغ با صحراهاى تفتيده و گوشه‌هاى دورافتاده و فراموش شده‌اش ناگهان در مقطعى از تاريخ دوران جديد به يكى از ميدان‌هاى اصلى برخورد و فعاليت سياست‌هاى استعمارى نيمه دوم قرن نوزدهم تبديل شد مطالبى بيان شده است.
در بخش سوم، با عنوان «اسناد دوره حكومت زين‌العابدين خان اسعدالدوله» تاريخچه حكومت سلف زين‌العابدين خان اسعدالدوله؛ يعنى ابراهيم خان سعدالدوله در بلوچستان، در بحبوحه مداخلات نيروهاى انگليسى در آن سرزمين، آن هم در روزگارى كه هنوز دامنه حاكميت و نفوذ دولت ايران از ناحيه بمپور فراتر نرفته بود و اين كه چگونه ابراهيم خان توانست قسمت عمده بلوچستان را عليرغم نقشه‌ها و برنامه‌هاى امپراتورى بريتانيا به خاک ايران منضم ساخته و به حق سزاوار عنوان «فاتح بلوچستان» گردد، مورد بررسى قرار گرفته و اسناد مهمى درباره اين دوره ارائه گرديده است.
اسناد ارائه شده در اين بخش نامه‌هايى هستند كه از سال 1307ق. به بعد، عموماًدر ارتباط با امور حكومتى و سياسى و نظامى بلوچستان به زين‌العابدين خان سرتيپ كه در آن زمان عنوان «سردار بلوچستان» را داشت و در سال 1312ق. به «اسعدالدوله» ملقب گرديد، نگاشته شده‌اند. اولين اين نامه‌ها تاريخ سال 1307ق. و آخرين نامه ارائه شده تاريخ 1318ق. را دارد. اغلب نامه‌ها از حكام وقت ايالت کرمان و بلوچستان است كه مقام مافوق زين‌العابدين خان، چه در مقام حاكم بلوچستان و چه به عنوان رئيس قشون بلوچستان به شمار مى‌رفته‌اند.
اين نامه‌ها كه بالغ بر 156 نامه است، به شش دوره مجزا تقسيم و به ترتيب ذيل در كتاب آمده است:
دوره نخست 1307تا 13121ق.
دوره دوم 1311 تا 1312ق.
دوره سوم 1312تا 1315ق.
دوره چهارم 1315 تا 1317ق.
دوره پنجم 1317 تا 1318ق.
دوره ششم.
اين مباحث كه به صورت بحثى واحد و به عنوان ديباچه‌اى بر تاريخ جديد بلوچستان ارائه گرديده، عليرغم سعى نگارنده در رعايت اختصار، به بحثى نسبتا طولانى‌تر از آنچه كه مورد نظر وى بوده، تبديل گرديده است و به علت پيوستگى وقايع، حيطه جغرافيايى وسيع‌تر و بحثى جامع‌تر در رقابت‌هاى استعمارى روسيه تزارى و بريتانيا در قرن نوزدهم در آسياى مركزى و سرزمين‌هاى شرقى ايران را نيز در برگرفته است.
وضعیت کتاب
كتاب؛ مشتمل بر پانويس‌ها و يادداشت‌هايى كه در پايان هر بخش آمده و نيز فهرست‌هاى ذيل است: نام كسان، قبايل، اسامى خاص و....
منابع مقاله
1- مقدمه مؤلف.
2- متن كتاب.