الإلماع إلی معرفة أصول الرواية و تقييد السماع
| الإلماع إلی معرفة أصول الرواية و تقييد السماع | |
|---|---|
 | |
| پدیدآوران | جرجانی، احمد بن محمد (نويسنده)
قاضی عیاض، عیاض بن موسی (نويسنده) ابن قیسرانی، محمد بن طاهر (نويسنده) مولا حنفی، محمد (نويسنده) مزیدی، احمد فرید (مصحح) |
| عنوان‌های دیگر | دیباج المذهب فی مصطلح الحدیث. شرح
شرح الدیباج المذهب في مصطلح الحدیث للشریف الجرجاني مسألة العلو و النزول و فضل أصحاب الحدیث |
| ناشر | دار الکتب العلمية، منشورات محمد علي بيضون |
| مکان نشر | بیروت - لبنان |
| سال نشر | 2009 م |
| چاپ | 2 |
| موضوع | جرجانی، علی بن محمد، 740 - 816ق. دیباج المذهب فی مصطلح الحدیث - نقد و تفسیر حدیث - علم الروایه |
| زبان | عربی |
| تعداد جلد | 1 |
| کد کنگره | BP 107/5 /ی3الف7 |
الإلماع إلى معرفة إصول الرواية و تقييد السماع، اثر قاضى عياض بن موسى يحصبى (متوفى 544ق)، با تحقيق شيخ احمد فريد مزيدى، كتابى است مختصر پيرامون طرق تحمل روايت و الفاظ اداى آن و مباحث مربوط به اين دو حوزه كه به زبان عربى و در نيمه اول قرن ششم هجرى، نوشته شده است.
ساختار
كتاب با مقدمه كوتاهى از محقق آغاز و مطالب در نوزده باب، تنظيم شده است.
نويسنده در اين كتاب، به بررسى اصول روايت (طرق تحمل حديث) و تقييد السماع (الفاظ ادا) و مباحث متعلق به اين دو حوزه پرداخته، ولى متعرض به مصطلحات اقسام حديث، نشده است.[۱]
در ذيل اين كتاب، دو اثر مختصر و كوتاه ديگر نيز، آورده شد است كه عبارتند از: «شرح الديباج المذهب في مصطلح الحديث» (متن از شريف جرجانى و شرح از منلا حنفى شمس‌الدين تبريزى) و «مسئلة العلو و النزول و فضل أصحاب الحديث»، نوشته ابوالفضل محمد بن طاهر مقدسى (متوفى 507ق).
گزارش محتوا
در مقدمه كوتاه محقق، ابتدا زندگى‌نامه مختصرى از نويسنده ارائه گرديده و سپس، به موضوع ابواب كتاب، اشاره شده است.[۲]
نويسنده در باب اول، به بيان وجوب طلب علم حديث و چگونگى ضبط و حفظ آن پرداخته.[۳]و در باب دوم شرف علم حديث و اهل آن را بيان نموده است. در اين باب، پيرامون بيان اهميت علم حديث و جايگاه آن، رواياتى از پيامبر(ص) نقل شده است. در يكى از اين روايات، كه از طريق امام على(ع) از پيامبر(ص) روايت شده، پيامبر(ص) چنين دعا نموده است كه: «خدايا به جانشينان من، رحم فرما». وقتى از آن حضرت پيرامون جانشينان ايشان سؤال مى‌شود كه چه كسانى هستند، آن حضرت مى‌فرمايند: كسانى كه پس از من، احاديث مرا روايت كرده و آن را به مردم تعليم مى‌دهند.[۴]
در باب سوم، به بيان آدابى پرداخته شده كه طالب سماع حديث، بايد متخلق به آن باشد. از جمله اين آداب عبارتند از: داشتن سكينه و وقار، اخلاص در نيت، تواضع دربرابر كسى كه از او حديث اخذ مى‌كند، داشتن صبر و...[۵]
چه زمانى سماع طالب مستحب و چه زمانى سماع صغير صحيح است؟، انواع اخذ و اصول روايت، وجوه مختلف سماع، تصحيح و تمريض و تطبيب، سن محدث و... از ديگر عناوين ابواب كتاب هستند.
«شرح الديباج المذهب في مصطلح الحديث» اثر شمس‌الدين تبريزى، شرح مزجى كتاب «الديباج المذهب»، نوشته سيدشريف على بن محمد جرجانى مى‌باشد كه كتاب مختصرى است در علم حديث. اين كتاب نيز با تحقيق احمد فريد مزيدى عرضه شده است. در ابتداى كتاب، مقدمه كوتاهى در ذكر زندگى‌نامه نويسنده آمده و پس از آن، به شرح كتاب پرداخته شده است.[۶]
اين كتاب، داراى چهار باب مى‌باشد. در باب اول، در سه فصل، به بررسى اقسام و انواع حديث پرداخته شده و حديث صحيح، حسن و ضعيف، توضيح داده شده است.[۷]
در باب دوم، به بررسى صفات راويانى كه احاديثشان قبول شده و نيز صفاتى كه باعث عدم قبول راوى متصف به آن صفات مى‌شود، پرداخته شده.[۸]و در باب سوم، طرق تحمل حديث، به بحث گذاشته شده است.[۹]در آخرين باب نيز به بررسى اسامى رجال و راويان از پيامبر(ص)، پرداخته شده است.[۱۰]
«مسئلة العلو و النزول و فضل أصحاب الحديث» اثر محمد بن طاهر مقدسى نيز رساله مختصرى است (در حد چند صفحه) پيرامون علم حديث. نويسنده در اين رساله، ابتدا به فضيلت علم حديث و اهميت يادگيرى آن اشاره نموده و سپس مسئله علو و نزول در حديث را مورد بحث قرار داده است.[۱۱]
وضعيت كتاب
فهرست مطالب، در انتهاى كتاب آمده است.
پاورقى‌ها بيشتر به ذكر منابع اختصاص يافته است.