اسکافی، محمد بن همام
| نام | اسکافی، محمد بن همام |
|---|---|
| نام‌های دیگر | اسکافی، محمد بن همام
ابن همام، محمد بن همام اسکافی، ابوعلی محمد کاتب اسکافی، محمد بن همام |
| نام پدر | |
| متولد | |
| محل تولد | |
| رحلت | 336 ق |
| اساتید | |
| برخی آثار | منتخب الأنوار في تاريخ الأئمة الأطهار علیهم‌السلام |
| کد مؤلف | AUTHORCODE1423AUTHORCODE |
ابوعلى، محمد بن همام بن سهيل اسكافى(۲۵۸-۳۳۶ق)، مشهور به اِبْنِ هَمّامِ اِسْکافی، از علما و محدثان شیعه ایرانی قرن سوم و قرن چهارم هجری قمری، و از چهره‌هاى درخشان و از بزرگان شيعه و از اصحاب سفراى امام زمان عجل‌الله‌تعالى‌فرجه‌الشريف(عج) است.
تولد
وى در سال 258ق در اسكاف (محلى ميان بصره و كوفه) به دنيا آمد. كوفه و اطراف آن به عنوان سرزمين علاقمندان به اهل‌بيت پيامبر(ص) شناخته مى‌شد.
محمد در خانواده‌اى تازه مسلمان كه اسلام را از شيعيان و علاقمندان به عترت پيامبر صلى‌الله‌عليهم(ص) پذيرفته بودند، چشم گشود.
او از كودكى با عشق به خاندان پيامبر(ص) بزرگ شد و همان‌گونه كه خود بيان مى‌كند: «قبل از آنكه من به دنيا بيايم، پدرم نامه‌اى برای امام حسن عسکری(ع) نوشت و از آن حضرت خواست تا دعا بفرمايد كه خداوند فرزند صالحى را به ايشان عطا فرمايد. امام در ذيل نامه نوشتند: قد فعل الله ذلك يعنى خداوند خواسته تو را برآورده فرمود.» و بدين سان اسكافى پا به‌جهان خاکى گذاشت.
سفر به بغداد
شهر بغداد در آن زمان مركز علم و دانش بود و بسيارى از علما و دانشمندان جهان برای فراگيرى علوم به آن شهر مى‌رفتند.
محمد بن همام نيز عزم آن شهر كرد تا هم از علماى بزرگ آن زمان كه در بغداد بسر مى‌بردند، استفاده نمايد و هم بهتر بتواند با نايب خاص امام زمان(عج) ارتباط برقرار كند و دستورات آن حضرت را اجرا نمايد.
او يكى از شخصيت‌هاى بزرگ شيعه در آن دوران به شمار مى‌آمد و يكى از ياران نزدیک نواب خاص امام زمان(ع) بود. او گاهى نزد آنان مى‌رفت و آنان نيز سخنان امام زمان(عج) يا روايات ديگر ائمه(ع) را بر او املا مى‌فرمودند. برخى از دستورات و توقيعات امام زمان(عج) از طريق اسكافى به دست ما رسيده است.
صاحب «جامع الرواة» مى‌گويد: «قبل از وفات محمد بن عثمان، برخى از بزرگان و چهره‌هاى سرشناس شيعه مانند ابوعلى اسكافى نزد محمد بن عثمان عمرى رفتند تا جانشين خود را معرفى نمايد و او نيز حسين بن روح را از طرف امام زمان(عج) به آنان معرفى نمود.»
كلمات بزرگان
شيخ طوسى درباره او مى‌گويد: «ابوعلى محمد بن همام اسكافى شخصيتى جليل القدر و مورد اطمينان است و روايات فراوانى را روايت كرده‌است.»
نجاشى نيز چنين مى‌گويد: «محمد بن همام اسكافى شيخ اصحاب ما و از بزرگان قدماى شيعه مى‌باشد. او داراى مقام و منزلتى بزرگ است و احاديث فراوانى را روايت كرده است.»
اساتيد
اسكافى علاوه بر محضر نواب خاص امام زمان(عج) مانند عثمان بن سعيد و محمد بن عثمان و حسين بن روح، از شخصيت‌هاى فراوان ديگرى نيز روايت نقل مى‌كند كه از آن جمله‌اند: پدرش همام بن سهيل، ابراهيم بن هاشم، جعفر بن محمد حِميَرى، عبدالله بن جعفر حميرى، محمد بن عبدالله حميرى، على بن محمد بن رياح، على بن محمد رازى و شخصيت‌هاى بزرگ ديگر.
شاگردان
شخصيت‌هاى فراوانى نيز از او روايت نقل مى‌كنند مانند: احمد بن محمد برقى، جعفر بن محمد بن قولويه، على بن ابراهيم، هارون بن موسى تلعكبرى، ابراهيم بن محمد بن معروف، احمد بن ابراهيم و...
آثار
1 - کتاب التمحيص كه جزء مصادر بحار الأنوار است و در اين برنامه موجود مى‌باشد.
2 - الأنوار في تاريخ الأئمة عليهم‌السلام(ع).
همچنين روايات فراوانى از او در کتاب‌هاى معتبر روايى نقل شده است.
وفات
اين عالم بزرگوار شيعه پس از يك عمر با بركت، در سنين نزدیک به 80 سالگى و در سال 633ق به سوى معشوق خويش پر كشيد و به سراى باقى شتافت.