سفرنامه ظهیرالدوله همراه مظفرالدین شاه به فرنگستان
سفرنامه ظهیرالدوله همراه مظفرالدین شاه به فرنگستان، تألیف علی بن محمدناصر ظهیرالدوله، با تحقیق محمداسماعیل رضوانی، كتابى است به زبان فارسى كه به موضوع شرح سفر عليخان ظهيرالدوله به همراه مظفرالدين شاه قاجار به فرنگستان اختصاص يافته است.
| سفرنامه ظهیرالدوله همراه مظفرالدین شاه به فرنگستان | |
|---|---|
 | |
| پدیدآوران | رضوانی، محمداسماعیل (محقق) ظهیرالدوله، علی بن محمدناصر (نويسنده) |
| ناشر | مستوفی |
| مکان نشر | تهران - ایران |
| سال نشر | 1371 ش |
| چاپ | 1 |
| موضوع | اروپا - سیر و سیاحت - قرن 19م.
ایران - سیر و سیاحت - قرن 13ق. ظهیرالدوله، علی بن محمد ناصر، 1281 - 1342ق. - خاطرات |
| زبان | فارسی |
| تعداد جلد | 1 |
| کد کنگره | DSR 1399 /ظ9س7 |
| نورلایب | مطالعه و دانلود pdf |
زمان تألیف اين سفرنامه از پنجشنبه دوازدهم ذى‌حجه 1317ه.ق. همزمان با آغاز سفر شروع و در يكشنبه دوم شعبان 1318ق. با به پايان رسيدن سفر، خاتمه مى‌يابد.
ساختار
اين كتاب فاقد تبويب و فصل‌بندى است و تنها بر اساس نام شهرهايى كه مؤلف طى سفر هفت ماه و بيست و دو روزه خود بدان‌ها وارد شده تنظيم گرديده است.
گزارش محتوا
اين سفرنامه، گزارش روزانه سفر مؤلف به همراه مظفرالدين شاه و هيئت همراه به كشورهاى روسيه، فرانسه، اطريش، مجارستان، صربستان، عثمانى، آلمان، بلژيك و بلغارستان است. مؤلف در اين كتاب به ذكر ويژگى‌هايى جغرافيايى هر شهر و نيز فاصله شهرها با يكديگر پرداخته و به توصيف وضعيت داخلى شهرها و ابنيه‌اى كه در آنها ساخته شده نيز مى‌پردازد و وقايع و رخدادهاى سفر را به شيرينى ترسيم مى‌كند.
ويژگى
خود مظفرالدين شاه هم در اين سفر، سفرنامه‌اى تنظيم كرده، اما سفرنامه ظهيرالدوله بسى مفيدتر از سفرنامه شاه است؛ زيرا شاه به خاطر مقام پادشاهى نمى‌توانسته آزادانه هر چه را مى‌خواهد بنويسد؛ اما ظهيرالدوله چنين مانعى نداشته و هر چه دلش مى‌خواسته آزادانه نگاشته و ما را بر بسيارى از اسرار درون پرده آگاه ساخته است. وى در نگارش حقايق بى پروايى خاصى از خود بروز داده است. مؤلف على‌رغم بستگى تام و تمام به خاندان سلطنتى و على‌رغم اين كه خودش از صاحب‌منصبان عالى منزلت و نامدار دربار بوده و طبعا خود نيز در نابسامانى‌هايى سهيم است، با بى‌پروايى خاصى هيچ نكته‌اى را در پرده نگاه نداشته و حقايق را همچنانكه بوده نگاشته است.
ويژگى ديگر اين سفرنامه ترجمه برنامه‌هاى رسمى است كه دولت‌ها براى پذيرايى از شاه تنظيم مى‌كرده‌اند. در بسيارى از موارد نخستين ترجمه‌هايى كه از متون اروپايى به خصوص ترجمه‌هايى كه از اصطلاحات ادارى و سياسى و مقامات دولتى به عمل آمده است، گيراتر به نظر مى‌رسد و از نظر نزدیک ى به معنى، اصلى‌تر و رساتر است.
وضعیت کتاب
كتاب داراى مقدمه‌اى مفصل و نيز پاورقى‌هايى به قلم دكتر محمداسماعيل رضوانى، محقق سفرنامه، و فهرست تصاوير، اشخاص، اماكن و كتب مى‌باشد.
منابع مقاله
- سرمد محمدى، حسين، دائرةالمعارف تشيع، ج10، ص 550-551.
- مقدمه مصحح كتاب، آقاى محمداسماعيل رضوانى.
- متن كتاب.