العقيدة الإسلامية علی ضوء مدرسة أهل‌البيت عليهم‌السلام
العقيدة الإسلامية على ضوء مدرسه اهل‌البيت عليهم‌السلام، تألیف آیت‌الله جعفر سبحانى، از عالمان شيعى معاصر، مقيم قم به بررسى عقائد اسلامى در پرتو تعاليم نورانى اهل‌بيت(ع) مى‌پردازد.
| العقیدة الإسلامیة علی ضوء مدرسة أهل البیت علیهم‌السلام | |
|---|---|
 | |
| پدیدآوران | سبحانی تبریزی، جعفر (نويسنده) |
| عنوان‌های دیگر | منشور عقاید امامیه
عرض لأبرز أصول الإسلام في مجال العقیدة و الشریعة منشور عقاید امامیه. عربی |
| ناشر | مؤسسة الإمام الصادق(علیه‌السلام) |
| مکان نشر | قم - ایران |
| سال نشر | 1419 ق یا 1998 م |
| چاپ | 1 |
| شابک | 978-964-357-293-8 |
| موضوع | شیعه امامیه - عقاید |
| زبان | عربی |
| تعداد جلد | 1 |
| کد کنگره | BP 211/5 /س2 م8043 |
| نورلایب | مطالعه و دانلود pdf |
ساختار و گزارش محتوا
كتاب حاضر مشتمل بر يكصد و پنجاه اصل عقيدتى است كه ضمن ده فصل گنجانيده شده است.
فصل اول داراى سه بخش است:
«روشهاى شناخت در اسلام» كه به بررسى اصولى چون:
متكى بودن اسلام در شناخت به ابزار سه گانه: حس، عقل و وحى، عدم تعارض عقل و وحى و غيره است.
«وجود از ديدگاه اسلام» كه به بررسى نياز و فقر عالم به مبدا فياض و غنى على الاطلاق، مبتنى بودن نظام عالم بر اساس عليت و معلوليت و وجود تاثير و تاثر در ميان ظواهر عالم هستى به اذن خداوند، برخوردارى موجودات عالم از هدايت عامه الهى، برخوردارى عالم از نظام احسن و اكمل، هدف دار بودن آفرينش و... مى‌پردازد.
«انسان از ديدگاه اسلام» به اصل تركب انسان از روح و جسد مادى، فطرى بودن توحيد، اختيار انسان، ريشه داشتن اصول اخلاقى در فطرت و... اختصاص يافته است.
فصل دوم: «توحيد؛ مراتب و ابعاد آن»
كه اصولى چون: اعتقاد به وجود خدا به عنوان اصل مشترك و مورد اتفاق ميان تمام مذاهب اسلامى، توحيد ذاتى، توحيد صفاتى؛ توحيد در خالقيت؛ توحيد در ربوبيت و تدبير، توحيد در تشريع و تقنين، توحيد در عبادت را مورد بررسى قرار مى‌دهد.
فصل سوم: «صفات خداوند»
كه به بررسى صفات كماليه يا ثبوتى خداوند و نيز صفات جلاليه يا سلبى او، امكان شناخت اين صفات به وسيله عقل و وحى، صفت فعل بودن كلام الهى و... مى‌پردازد.
فصل چهارم شامل دو بخش ذيل است:
«عدل الهى» كه به بررسى اصولى چون: گواهى دادن عقل و وحى به اتصاف خداوند به اين صفت، ادراك حسن و قبح امور توسط عقل، قضا و قدر به عنوان عقائد ضرورى اسلام و عدم تنافى قضا و قدر با مختار بودن انسان مى‌پردازد.
«انسان و اختيار» به بررسى اختيار انسان به عنوان امرى محسوس و غير قابل انكار، اصل امر بين الامرين و... اختصاص يافته است.
فصل پنجم: «نبوت عامه»
كه ضمن چهار بخش: اهداف نبوت از ديدگاه قرآن، راه‌هاى شناخت انبياء الهى، وحى و نبوت و عصمت انبياء به بيان برخى اصول مى‌پردازد.
فصل ششم: «نبوت خاصه»
كه به موضوع نبوت و پيامبرى پيامبر اسلام(ص) پرداخته و ضمن چند اصل به طرح مباحث ذيل مى‌پردازد:
اعجاز ادبى قرآن كريم، اعجاز علمى قرآن كريم، ساير معجزات و كرامات پيامبر اكرم(ص)، ويژگى‌هاى نبوت پيامبر اسلام(ص) نظير جهانى بودن دين اين پيامبر(ص)، خاتميت پيامبر اسلام، قلمرو دين، سهولت و روانى عقائد اسلامى و نيز جامعيت و فراگيرى برنامه‌هاى آن، مصونيت قرآن از تحريف و....
فصل هفتم: «امامت و خلافت»
به مساله اساسى مورد اختلاف ميان مذاهب اسلامى؛ يعنى مساله امامت و خلافت پس از پيامبر اكرم(ص) اختصاص يافته و ضمن چند اصل به طرح مباحث ذيل مى‌پردازد:
عقيده شيعه اماميه درباره موضوع امامت، استدلال عقلى بر لزوم نصب امام، معرفى على(ع) به عنوان امام بلافصل پس از پيامبر(ص) در مناسبت‌هاى مختلف، واقعه غدير خم، تواتر حديث غدير، وظائف امام پس از پيامبر، لزوم عصمت امام، محبت و دوستى اهل‌بيت(ع) اصلى قرآنى.
در ادامه اين فصل طى چند اصل به بررسى موضوع غيبت و ظهور پرداخته شده است:
ظهور مردى از خاندان پيامبر اكرم(ص) در آخر الزمان براى اقامه عدل و قسط در زمين، صفات و ويژگى‌هاى اين منجى در روايات اسلامى و اختلاف نظر برخى فرق اسلامى درباره ولادت و عدم ولادت وى، تقسيم اولياء الهى به دو نوع «ظاهر مشهود» و «غائب از انظار» و اقامه شواهدى از قرآن بر اين اصل، نيابت عامه مجتهدين جامع الشرائط در زمان غيبت امام از ايشان، آشكار نبودن هنگامه ظهور و....
فصل هشتم: «جهان پس از مرگ»
در اين فصل ضمن چند اصل ذيل به بررسى مساله معاد و روز واپسين پرداخته شده است:
اعتقاد به روز قيامت و رستاخيز اصل مشترك ميان تمام شرايع آسمانى، ضرورت معاد به جهت حكيمانه بودن افعال الهى، پاسخ‌هاى قرآنى به شبهات مطرح شده درباره معاد، جسمانى و روحانى بودن معاد، حيات برزخى، ابطال قول به تناسخ، اشراط الساعه، نفخ صور، شفاعت اصل مسلم قرآنى و....
فصل نهم: «ايمان و كفر»
و لوازم اين دو. در اين فصل مؤلف اصولى را مطرح مى‌كند كه بيشتر ناظر به ديدگاه‌هاى انحرافى فرقه وهابيت است. از جمله اين اصول مى‌توان به اصول ذيل اشاره كرد:
ايمان امرى قلبى است و در صدق عنوان مسلمان شهادتين و گواهى به روز قيامت كافى است، ايمان در صورت همراهى با عمل مفيد است، مسلمانان در اصول اساسى دين اسلام؛ يعنى توحيد، نبوت و معاد اتفاق نظر دارند، از اين رو تكفير برخى از ايشان توسط برخى ديگر روا نيست، تعريف بدعت، اصل تقيه، جواز توسل، روايى زيارت قبور و....
فصل دهم: «حديث، اجتهاد و فقه»
در اين فصل به روش شيعه اماميه در عقائد و اصول اشاره شده و طى چند اصل به طرح مباحث ذيل پرداخته مى‌شود:
مصادر تشريع و حديث نزد شيعه اماميه، حجيت احاديث مرويه از ائمه اهل‌بيت عليهم‌السلام، موضوع تدوين حديث و معرفى كتب اربعه شيعه اماميه، اصل اجتهاد. ضمن بررسى اصل اجتهاد مؤلف به روش و اسلوب فقهى شيعه و نيز برخى ديدگاه‌هاى فقهى خاص شيعه اشاره مى‌كند.
نسخه شناسى
نسخه حاضر در برنامه به قلم آیت‌الله جعفر سبحانى و به زبان عربى در قطع وزيرى با جلد گالينگور در 458 صفحه براى بار سوم در سال 1428ق 1386ش، توسط انتشارات موسسه امام صادق(ع)، قم، منتشر شده است.
منابع مقاله
متن كتاب.