معجم المؤلفات الإسلامية في الرد علی الفرقة الوهابية
| معجم المؤلفات الإسلامية في الرد علی الفرقة الوهابية | |
|---|---|
 | |
| پدیدآوران | محمد علی، عبدالله (نويسنده) |
| ناشر | مرکز الزهراء الإسلامي |
| مکان نشر | [بی جا] - |
| سال نشر | 1388 ش یا 1430 ق یا 2009 م |
| چاپ | 1 |
| موضوع | وهابیه - دفاعیهها و ردیهها کتابشناسی |
| زبان | عربی |
| تعداد جلد | 1 |
| کد کنگره | BP 207/6 /ع8م6 |
معجم المؤلفات الإسلامية في الرد على الفرقة الوهابية، از آثار مفصل عبدالله محمدعلى، است كه نويسنده در آن، مجموعه‌اى از كتاب‌هايى را كه شخصيت‌هاى گوناگون اسلامى در موضوع نقادى و آسيب‌شناسى فرقه وهابيت نوشته‌اند، به‌صورت شناسنامه‌اى معرفى كرده و گاهى در برخى موارد توضيحاتى درباره موضوعات كتاب و چاپ‌هاى گوناگون آن در زمان‌ها و زبان‌هاى مختلف ذكر كرده است.
مخاطبان اين اثر، عموم مردم نيستند، بلكه عبارتند از: پژوهشگران و استادانى كه درصدد سنجش عقايد و عملكرد وهابيت هستند و يا مى‌خواهند به روش‌شناسى و آسيب‌شناسى نقادى‌هاى انجام‌شده بپردازند و...
ساختار
اين كتاب از مقدمه نويسنده و متن اصلى (شامل فهرست عناوين و مشخصات كتاب‌ها به ترتيب حروف الفبا) تشكيل شده است.
در اين اثر در مجموع تعداد 822 اثر پژوهشى (به زبان‌هاى عربى، فارسى، اردو، تركى و...) از آثار نويسندگان فرق مختلف جهان اسلام شناسانده شده است.
نويسنده در مقدمه‌اش كه آن را در سال 1429ق، نوشته و مكان نگارش را مشخص نكرده، با بيان گوشه‌اى از تاريخ فرقه وهابيت و خطر آن و اجماع امت اسلامى بر رد ادعاهاى آن تأكيد كرده است: «... روش اين فرهنگ چنين است:
الف)- كوشيده‌ايم هرچه مى‌توانيم از كتاب‌هايى كه در رد وهابيت و عقايد و تاريخش و جناياتش و... نوشته شده، جمع كنيم...؛
ب)- در اين پژوهش به جمع‌آورى نقدها و ردهاى وهابيت به زبان عربى اكتفا نكرده‌ايم، بلكه هرچه توانسته‌ايم از زبان‌هاى ديگر نيز استقصا كرده‌ايم، مانند فارسى، اردو، تركى استانبولى، گجراتى و اوگاندايى؛
ج)- گاه اسامى برخى از تأليفات را ذكر مى‌كنيم كه قبل از پيدايش اين فرقه تأليف شده است و اين مطلب به آن جهت است كه دربردارنده ردى بر خود انديشه وهابيت است، مانند مسئله زيارت قبور، ديدار خدا و برپا كردن جشن به مناسبت ولادت پيامبر(ص)؛
د)- ادعاى استقراى تام نداريم و اسامى همه نوشته‌هاى علماى امت اسلامى را در زمينه نقادى وهابيت ذكر نكرده‌ايم، بلكه اين مقدارى است كه با همه مشكلات و محدوديت‌ها توانسته‌ايم عرضه كنيم...»[۱]
گزارش محتوا
برخى از مطالب سودمند اثر حاضر چنين است:
- نويسنده در مقدمه يادآور شده است: اين فرقه و عقايد مخالف اسلام آن را و خرافاتش و بدعت‌هايش را همه مسلمانان - با همه مذاهب و طوائف گوناگونشان - رد كرده‌اند و به اين ترتيب اجماع قطعى بر خروج فرقه وهابيت از جماعت مسلمين، تشكيل شده است و همان گونه كه ردكنندگان بر اين فرقه منحصر به بلاد معينى نيستند، بلكه دانشمندان همه بلاد اسلامى اين گروهك را مردود شمرده‌اند و بدعت‌هايش را باطل دانسته و پندارهايش را نقد كرده و خرافاتش را روشن ساخته‌اند. همه مذاهب اسلامى از اهل سنت، شيعه امامى اثناعشرى، زيدى و... فرقه وهابيت را نقد كرده و مردود شمرده‌اند..[۲]
- معرفى كتاب‌ها در اثر حاضر، به‌صورت اجمالى و شناسنامه‌اى است و در آن به ذكر مشخصات كتاب‌شناختى آثار، اكتفا شده است.
- نويسنده گاه‌گاهى توضيحاتى درباره برخى از منابع معرفى‌شده، آورده است؛ به‌عنوان مثال، در معرفى كتاب «آئين وهابيت»، نوشته است: «آئين وهابيت [به زبان فارسى]، تأليف فقيه محقق شيخ جعفر بن محمدحسين سبحانى تبريزى (متولد 1347ق، سايه‌اش پاينده باد). نويسنده در اين كتاب، جميع موارد اختلاف بين وهابى‌ها و ساير فرق اسلامى را ذكر كرده است. اين كتاب از مقدمه و خاتمه و بيست فصل تشكيل شده است و آن عبارت است از: زندگانى پايه‌گذار مسلك وهابيت، وهابيان و تعمير قبور اولياى خدا، مسجدسازى در كنار قبور صالحان، زيارت قبور مؤمنان از نظر كتاب و سنت، آثار سازنده زيارت قبور شخصيت‌هاى مذهبى، برگزارى نماز و دعا نزد قبور اوليا، توسل به اولياى الهى، آيا بزرگداشت مواليد و وفيات اولياى خدا بدعت است؟ تبرك و استشفا به آثار اوليا، توحيد در عبادت و پرستش، استمداد از اولياى خدا در حال حيات، استمداد از ارواح اولياى الهى، طلب شفاعت از اولياى خدا، بررسى دلائل وهابى‌ها درباره منع درخواست شفاعت، آيا اعتقاد به سلطه غيبى، مايه شرك است، خداوند را به حق و مقام اوليا سوگند دادن، سوگند به غير خدا، نذر بر اهل قبور، نداى اولياى الهى، ابعاد سياسى و اجتماعى حج و...»[۳]
- نمونه‌اى از كار نويسنده براى آشنايى با روش و محتواى اين كتاب، اين است: «103)- «بزرگداشت‌ها در اسلام (پاسخ به شبهات مخالفين)» [به زبان فارسى]، تأليف محمد سپهرى (1384ق...). اين كتاب، ترجمه كتاب «المواسم و المراسم»، نوشته سيد جعفر مرتضى عاملى است كه در آن، به دفاع از مراسم و مجالس و محافل مشروع در اقامه عزادارى براى اهل‌البيت(ع) و رد بر وهابيت در اين موضوع پرداخته است. چاپ‌شده در: تهران، سازمان تبليغات اسلامى، 1410ق، 142ص؛ قم، دفتر تبليغات اسلامى، 1417ق، چاپ دوم، 192ص؛ قم، دفتر تبليغات اسلامى، 1420ق، 1378ش، چاپ دوم، 192ص. بنگريد به: معجم التراث الكلامي، ج2، ص64، شماره 2786»[۴]
وضعيت كتاب
نويسنده براى كتاب حاضر در پايان آن، فقط فهرست منابع و فهرست اجمالى مطالب فراهم كرده[۵]و متأسفانه فهارس فنى (اعلام، امكنه و...) و حتى فهرست تفصيلى مطالب را نيز آماده نكرده است. او براى توليد اثر حاضر از تعداد قابل توجهى (31 كتاب) از منابع مهم استفاده كرده و اسامى و مشخصات كتاب‌شناختى آن را آورده است[۶]
پانويس
منابع مقاله
مقدمه و متن كتاب.