ترمذی، محمد بن عیسی
| نام | ترمذی، محمد بن عیسی |
|---|---|
| نامهای دیگر | ترمذی، اب‍وع‍ی‍س‍ی محمد بن عیسی
ت‍رم‍دی، محمد بن عیسی |
| نام پدر | عيسى |
| متولد | 209، 210 ق |
| محل تولد | بوغ روستایى در شش فرسخى ترمذ و یا اهل مرو |
| رحلت | 279 ق |
| اساتید | ابوعبداللّه محمد بن اسماعيل بخارى |
| برخی آثار | الجامع الصحیح: و هو سنن الترمذی |
| کد مؤلف | AUTHORCODE1468AUTHORCODE |
ترمذى، ابوعيسى محمد بن عيسى بن سَورَة سُلَمى محدّث مشهور اهل سنت در قرن سوم و نويسندۀ كتاب «الجامع الصحيح» معروف به سنن ترمذى، از صحاح سته. تاريخ تولد او را به تفاوت 209، 210 و دويست و اندى هجرى قمرى ذكر كرده‌اند. از آنجا كه ترمذى به «بوغى» نيز شهرت داشته، برخى چون فؤاد سزگين در «تاريخ التراث العربى» ج 1، جزء 1، ص299، زادگاه او را بوغ روستایى در شش فرسخى ترمذ، دانسته است. اما بر طبق سخنى از ترمذى، جدّ او اهل مرو بوده و در روزگار ليث بن سيّار به ترمذ مهاجرت و در آنجا توطّن كرده و ترمذى نيز در آنجا متولد شده است.
ترمذى براى تحصيل از ترمذ به شهرهاى ديگر، چون خراسان و عراق و حجاز رفت او با ديگر مؤلفان صحاح سته معاصر بوده و هر شش مؤلف مشايخ و استادان مشتركى چون محمد بن بشار بُندار، ابوموسى محمد بن مُثنّى، زياد بن يحيى حسّانى، عمرو بن على فلاّس، يعقوب بن ابراهيم دَورقي و غيره داشته‌اند. مهمترين استاد ترمذى، ابوعبداللّه محمد بن اسماعيل بخارى، استاد او در فقه و حديث و رجال بوده و ترمذى با وى مباحثات و مناظراتى داشته است. از ترمذى نوشتۀ مستقلى كه مبيّن اعتقاداتش باشد در دست نيست. شايد در اصول نيز همانند فروع تابع اهل حديث بوده است.
آثار
الجامع الصحيح، الشمائل المحمدية و الحضائل المصطفوية، تسمية اصحاب رسول اللّه(ص) كه در آن به ذكر عشرۀ مبشّره و ديگر اصحاب رسول اكرم پرداخته است.
کتاب‌هاى ديگرى هم از او نام برده‌اند كه عبارتند از: التاريخ، رباعيات الحديث، الزهد، الاسماء و الكنى و الآثار الموقوفة.
منبع: دانشنامه جهان اسلام، ج هفتم، مدخل: ترمذي، ص237-238