التاريخ المعتبر في أنباء من غبر

التاريخ المعتبر في أنباء من غبر
پدیدآوران	ابوالیمن علیمی، عبدالرحمن بن محمد (نويسنده) طالب، نورالدين (زير نظر) لجنة مختصة من المحققين (محقق)
عنوان‌های دیگر	و هو کتاب جامع لتاريخ الانبياء و تاريخ الاسلم و تراجم ائمه العظام الي مبتدا القرن العاشر الهجري
ناشر	دار النوادر
مکان نشر	سوريه - دمشق لبنان - بيروت کويت
سال نشر	2011م , 1431ق
شابک	‎978-9933-418-87-8
زبان	عربی
تعداد جلد	3

التاريخ المعتبر في أنباء من غبر، تألیف قاضی مجیرالدین علیمی (متوفی 928ق)، کتاب تاریخ عمومی، از خلقت حضرت آدم تا اعلام زمان نویسنده می‌باشد که به زبان عربی و در نیمه اول قرن دهم هجری نوشته شده است. تحقیق و تصحیح کتاب، برعهده گروهی از محققین، به سرپرستی نورالدین طالب بوده است.

ساختار

کتاب با دو مقدمه از محققین و نویسنده آغاز و مطالب در پنج بخش، در سه جلد، تنظیم شده است. بنای نویسنده در نگارش مطالب، بر اختصار و گزیده‌گویی مباحث و وقایع بوده است. محقق اقدامات تحقیقی ارزنده‌ای را در مورد کتاب انجام داده که از جمله آن‌ها عبارتند از:

1. مقابله منسوخ با اصل دست‌نوشته آن به جهت حصول اطمینان به صحت نص؛
2. مقابله مطالب نویسنده با منابعی که از آن نقل کرده از جمله «وفيات الأعيان» ابن خلکان، «المختصر في أخبار البشر» ابوالفداء حموی، «تتمة المختصر» ابن وردی؛
3. قرار دادن توضیحات داخل پرانتز؛
4. تخریج آیات و روایات شریف نبوی؛
5. ضبط اماکن و بقاع و اعلام؛
6. افزودن فهارس فنی مفید.

گزارش محتوا

در مقدمه محقق، ابتدا به بیان اهمیت تاریخ پرداخته شده و سپس به اقدامات تحقیقی صورت‌گرفته در کتاب اشاره شده و در پایان، زندگی‌نامه نویسنده، ارائه گردیده است. در مقدمه نویسنده، به موضوع کتاب اشاره گردیده است. بخش اول تا سوم، در جلد اول آمده است، در بخش نخست، به قصص انبیا و پیامبران الهی و امت‌های گذشته اختصاص یافته و از داستان خلقت حضرت آدم(ع) آغاز گردیده و ذکر داستان پیامبرانی همچون نوح(ع)، هود(ع)، صالح(ع)، ابراهیم(ع)، لوط(ع)، اسماعیل(ع)، اسحاق(ع)، ایوب(ع)، یوسف(ع)، شعیب(ع)، موسی(ع)، یوشع(ع)، سموئیل(ع)، داود(ع)، سلیمان(ع)، یونس بن متی(ع)، ارمیاء(ع)، زکریا(ع)، یحیی(ع) و عیسی بن مریم(ع) را در خود جای داده است. در این بخش، از امت‌هایی همچون امت یهود، نصاری، هند، سند، سودان، چین، بنی کنعان، بربر، عمالقه، عرب قبل از اسلام، بنی حمیر بن سبا و بنی کهلان بن سبا نیز سخن به میان آمده است. در بخش دوم، به سیره شریف نبوی(ص) پرداخته شده و وقایع مربوط به آن حضرت، از ولادت تا وفات را در خود جای داده است.و در بخش سوم، تاریخ خلفای راشدین، ذکر گردیده است. در آخرین بخش جلد نخست، به تاریخ خلفای عباسی، از خلافت ابوالعباس سفاح تا خلافت المستعصم‌بالله و انقراض این سلسله در زمان وی، پرداخته شده است. جلد دوم، دو بخش را در خود جای داده است. در چهارمین بخش کتاب، به تاریخ دولت علویه فاطمیه در مصر و شام پرداخته شده است. این سلسله، دارای چهارده خلیفه بوده که مجموعا حدود 270 سال حکومت کردند و اولین فردی که از ایشان به خلافت رسید، عبدالله مهدی، مقارن با حکومت جعفر بن معتضد عباسی، در اواخر سال 296ق بود. این سلسله به دست صلاح‌الدین بن یوسف بن ایوب، در اوایل سال 567ق، در ایام خلافت المستضي‌بأمرالله، منقرض گردید. بخش پنجم، به تاریخ سلاطین ایوبی اختصاص یافته است که با سلطنت ملک عزیز عثمان آغاز و با سلطنت ابونصر قایتبای ظاهری خاتمه یافته است. پس از ذکر تاریخ انبیا و خلفای اسلام و ملوک و سلاطین مذکور، نویسنده به ترجمه اعلام تابعین اعم از علما، رؤسا، وزرا، شعرا، اعیان، قضات، طلاب علم و حافظان قرآن پرداخته است و اسامی آن‌ها را، به ترتیب حروف الفبا، از صدر اسلام تا زمان خویش، ذکر کرده است. نویسنده در این امر، راه اختصار را پیش گرفته و اطلاعات مفید و مختصری از هریک ارائه کرده است. بخشی از این اعلام در انتهای جلد دوم و مابقی در جلد سوم آمده است.

وضعیت کتاب

فهرست مطالب هر جلد، در انتهای همان جلد آمده و فهارس فنی، در انتهای جلد سوم جای گرفته است. این فهارس عبارتند از فهرست آیات؛ روایات؛ احادیث؛ اشعار؛ اعلام و موضوعات مجلدات. در پاورقی‌ها، علاوه بر ذکر منابع.، به اختلاف نسخ اشاره شده است.

منابع مقاله

مقدمه و متن کتاب.