كتاب الناسخ و المنسوخ في القرآن الكريم
| کتاب الناسخ و المنسوخ في القرآن الکریم | |
|---|---|
 | |
| پدیدآوران | ادفوی، محمد بن علی (روایه) نحاس، احمد بن محمد (نويسنده) |
| عنوان‌های دیگر | کتاب الناسخ و المنسوخ فی القرآن الکریم |
| ناشر | مؤسسة الکتب الثقافیة |
| مکان نشر | بیروت - لبنان |
| چاپ | 2 |
| موضوع | قرآن - ناسخ و منسوخ |
| زبان | عربی |
| تعداد جلد | 1 |
| کد کنگره | BP 85/2 /ن3ن2 |
| نورلایب | مطالعه و دانلود pdf |
كتاب الناسخ و المنسوخ في القرآن الكريم تألیف ابوجعفر النحاس
كتاب يكى از قديمى‌ترين كتابهايى است كه دربارۀ نسخ در قرآن نوشته شده است.مؤلف آن كه از علماى قرن چهارم هجرى است در اين كتاب سعى نموده است مسالۀ نسخ را در هردو محور آن(مفهومى و مصداقى) بحث نمايد.وى براى توضيح مطالب، روش شرح همراه با روايات را انتخاب نمود.بدين‌گونه كه پس از ذكر موضوع، اقوال پيرامون آنرا بيان سپس نظر خود را همراه با چند روايت كه مؤيد آن است بيان مى‌نمايد در قسمت دوم(كه بحث مصداقى است)سوره‌هاى قرآن را به ترتيب ذكر نموده و اقوال علما را دربارۀ تعداد آيات ناسخه آن بيان و سپس اظهار نظر مى‌كند.
ساختار
كتاب دربارۀ مسالۀ نسخ نوشته شده و مطالب آن را مى‌توان به دو قسمت تقسيم نمود:
قسمت اوّل دربارۀ مفهوم و تعريف و اقسام نسخ است(بحث مفهومى) مانند:تعريف نسخ، فرق بين نسخ و بداء، اقسام نسخ و...
قسمت دوم-بحث مصداقى است-در اين قسمت سوره‌هاى قرآن را به ترتيب ذكر و تعداد آيات ناسخ و منسوخ را شرح مى‌دهد.
ویژگی‌هاى كتاب ناسخ و منسوخ نحاس
برخى از ویژگی‌هاى كتاب ناسخ و منسوخ نحاس به شرح ذيل است:
- مؤلف در ابتداى هرموضوع، حكم مساله را بيان سپس از روايات براى آن مؤيد مى‌آورد.
- در باب اول، رواياتى را نقل مى‌كند كه در آنها نسبت به فراگيرى دانش ناسخ و منسوخ ترغيب شده است.
- در بحث مربوط به آيات ناسخ و منسوخ پس از ذكر آيه-تعداد اقوال در مساله را بيان آنگاه آنها را مورد نقد و بررسى قرار مى‌دهد.
- سوره‌هاى قرآن را به ترتيب ذكر و تعداد آيات ناسخ و منسوخ را در هركدام بيان مى‌نمايد
ویژگی‌هاى كتاب ناسخ و منسوخ ابن خزيمه فارسى
- در ابتدا كيفيت نسخ را كه چه چيزى مى‌تواند ناسخ باشد بيان مى‌كند و توضيح مى‌دهد كه نسخ چهار قسم است:نسخ كتاب به كتاب نسخ سنت به سنت-نسخ سنت به كتاب-نسخ كتاب به سنة.
معتقد است كه سه قسم اول جايز ولى قسم چهارم بين علماء اختلافى است.
- مطالب بصورت دسته‌بندى شده ارائه گرديده.
مثلا در يك قسمت آياتى را كه گفته شده توسط آيه سيف(فاقتلوا المشركين) نسخ شده به ترتيب سوره‌ها آورده و يا اينكه سوره‌ها را به ترتيب نام برده،ذكر مى‌كند كه آيا در آن آيه ناسخ و منسوخ وجود دارد يا ندارد.
نسخه‌شناسى
كتاب يك جلد شامل دو قسمت است كه يك قسمت آن مربوط به ناسخ و منسوخ ابى جعفر النحاس و ديگرى مربوط به ناسخ و منسوخ ابن خزيمۀ فارسى كه در پايان كتاب آمده است.
مشخصات كتاب به شرح ذيل است:
- كاغذ:اعلاء
- چاپ:كامپيوترى
- جلد: گالينگور
- تاريخ انتشار:
- نوبت چاپ:دوم
- ناشر:مؤسسۀ كتب الثقافيه-بيروت
- داراى فهرست موضوعات و آيات.
- نام كتاب:الناسخ و المنسوخ فى القرآن الكريم.
- مؤلف:ابوجعفر النحاس.