داروهای قلبی
| داروهای قلبی | |
|---|---|
 | |
| پدیدآوران | موسوی، محمدباقرحکیم (نويسنده) رضوی برقعی، حسین (محقق) |
| عنوان‌های دیگر | چهارده باب پیرامون مباحث قوای، ارواح عوارض نفسانیه و داروهای قلبی با نگاهی بر طبیعیات و پزشکی کهن بر پایه رساله الادویه القلبیه ابن سینا |
| ناشر | انجمن آثار و مفاخر فرهنگی |
| مکان نشر | تهران - ایران |
| سال نشر | 1383 ش |
| چاپ | 1 |
| شابک | 964-7874-60-x |
| موضوع | پزشکی اسلامی - متون قدیمی تا قرن 14
دارو شناسی - متون قدیمی تا قرن 14 گیاهان دارویی |
| زبان | فارسی |
| تعداد جلد | 1 |
داروهاى قلبى اثر محمدباقرموسوى پزشک شاه سلطان حسين صفوى، همانگونه كه از نامش پيداست داروهايى كه به حال قلب سودمند است را مورد مطالعه قرار داده است.
كتاب حاضر نيز به جهاتى كه خواهد آمد از ارزش علمى چندانى برخوردار نيست.عدم توجه پزشکانى كه بعد از روزگار مؤلف مى‌زيسته‌اند به اين اثر نيز مؤيد عدم ارزش عملى اين اثر است.
از تاريخ تأليف اين كتاب اطلاعى نداريم ولى با توجه به آخرين سال سلطنت شاه سلطان حسين صفوى يعنى 1135ق مسلماً كتاب حاضر نمى‌تواند ديرتر از اين تاريخ تأليف شده باشد. مؤلف اين كتاب را به شاه سلطان حسين هديه نموده است.
ساختار
اين اثر در يك مقدمه و چهارده باب تدوين يافته است. بجز يكى دو باب از كتاب باقى ابواب فاقد فصل بندى است.
در اين كتاب از نثر روان و اديبانه خبرى نيست. نگاهى به نثر كتاب بيانگر اين است كه اين كتاب بيشتر ترجمه، آن هم ترجمه‌اى گنگ و ناپخته است.
گزارش محتوا
كتاب با مقدمه‌اى از مصحح كتاب آغاز شده است. اين مقدمه مفصل درباره تاريخ پزشکى از پايان سامانيان تا صفويان، شكل‌گيرى صفويه، طب در دوران صفوى، بررسى مؤلف و كتاب داروهاى قلبى نگاشته است.
مؤلف در تأليف خود على‌رغم نام ادويه قلبى بر كتاب، داروهاى قلبى را تنها بخش فرعى و پايانى كتاب قرار داده است كه آن هم گرته‌بردارى از رساله ادويه قلبيه ابن سيناست. حتى در اين اثر بخش داروهاى تركيبى نيز كه در بخش پانزدهم و شانزدهم رساله ابن سينا آمده به چشم نمى‌خورد. بيشتر حجم كتاب به تعريف و توصيف و بحث از اصطلاحاتى چون روح، قواى نفسانى، قواى طبيعى، استعدادات و عوارض نفسانى اختصاص دارد.
در حقيقت در اين كتاب به جز بخش مفردات پزشکى كه آن هم اختصاص به گياهان و جانوران و سنگ‌ها دارد، از ديگر رشته‌هاى مرتبط با بيمارى‌هاى قلبى كه در متون كهن بدان پرداخته شده نشانى نمى‌يابيم.
آنچه از اين كتاب استنباط مى‌شود اين است كه مؤلف از خلاقيت فراوانى براى ارائه مطالب جديد برخوردار نبوده و تنها مى‌كوشيده كه از آراء گذشتگان پر آوازه بهره گيرد. بخش‌هاى زيادى از كتاب نقل قول از متون ديگر عربى است بنابراين شايد بتوان مؤلف را تنها گردآورنده و مترجم دانست.
وضعيت كتاب
اين كتاب به همت آقاى دكتر سيد حسين رضوى برقعى و بر اساس نسخه‌اى كه در كتابخانه آستان قدس رضوى(ع) نگهدارى مى‌شود، تحقيق و تصحيح شده است.
در پايان اين كتاب نيز مصحح فهرست سنگ‌ها، گياهان، جانوران و مواد، دارو شناسى، اندام انسانها، اخلاط، بيمارى‌ها، رنگ‌ها، اعلام، كتابها و رساله‌ها، اماكن و... تدوين نموده است.
پاورقى‌هاى اين اثر نيز ارجاعاتى به قانون و شفاء و رساله ادويه قلبيه و گاه نقل عباراتى از اين كتاب‌هاست.
منابع مقاله
مقدمه و متن كتاب