رویمر، هانس روبرت
| نام | رویمر، هانس روبرت |
|---|---|
| نامهای دیگر | روم‍ر، هانس روبرت |
| نام پدر | |
| متولد | 1915 م |
| محل تولد | آلمان |
| رحلت | 1997 م |
| اساتید | |
| برخی آثار | انحطاط ايران بعد از مرگ اسماعيل شقى (رساله دکتری) |
| کد مؤلف | AUTHORCODE11800AUTHORCODE |
هانس روبرت رويمر ايران‌شناس آلمانى، استاد و رئيس بخش شرق‌شناسى دانشگاه فرايبورگ و بنيان‌گذار «مؤسس شرقى بيروت» مى‌باشد.
وى در 1333ق1915/م در ترير به دنيا آمد و در بُن، برلين و گوتينگن به تحصيل پرداخت. در 1317ش1938/م، رسال دكترى‌اش را با عنوان «انحطاط ايران بعد از مرگ اسماعيل شقى (1577-1581)»، زير نظر والتر هينتس، در دانشگاه گوتينگن، نوشت و در 1318ش1939/م آن را در شهر وورتسبورگ به چاپ رسانيد.
وى در 1328ش1949/م، كه فرهنگستان علوم و ادبيات در ماينتس تأسيس شد، به مديريت آن منصوب گرديد. پژوهش‌هاى اين فرهنگستان در سه شعب فلسفه و علوم اجتماعى، ادبيات و رياضيات و علوم طبيعى صورت مى‌گرفت كه به نحوى با ايران دور اسلامى ارتباط داشت و زير نظر متخصصان مطالعات ايران‌شناسى در «كميسيون شرقى» انجام مى‌گرفت. رويمر در تلاش براى ارتقاى مصالح خاورشناسى آلمان، از 1329 تا 1335ش/ 1950-1956م، با همكارى هلموت شل، استاد افتخارى دانشگاه ماينتس، در «مجل شرق‌شناسى آلمان» و ديگر مجامع علمى، در چاپ و نشر بخشى از آثار خاورشناسان دربار ايران، در مجموعه‌اى به نام «انتشارات كميسيون شرقى فرهنگستان علوم و ادبيات در ماينتس»، فعاليت مستمر داشت.
آثار وى كه در فهرست انتشارات ايرانى فرايبورگ به ثبت رسيده است، عبارتند از
- مسائل حافظپژوهى و چگونگى راه حل آنها، كه در 1330ش1951/ در ويسبادن به‌چاپ رسيد
- ترسّلات دولتى عصر تيموريان
- شرف‌نامه عبداللّه مرواريد در سنجش نقد، كه در 1331ش/ 1952 در ويسبادن به‌چاپ رسيد. رويمر اين اثر را در 1229ش1950/م به عنوان رسال مخصوص ورود به هيئت علمى دانشگاه ماينتس به پايان برده بود
- ترجمه و شرح آلمانى شمس الحُسن، تذكره‌اى از مرگ تيمور تا 1409، اثر تاج‌السلمانى، كه در 1335ش1956/ در ويسبادن به چاپ رسيد.
رويمر توسع ارتباط دانشگاهى با سرزمين‌هاى خاور نزديك را به منظور ايجاد وضع مطلوب براى استادان آلمانى، ضرورى مى‌دانست. بدين جهت از تمايل مؤسس باستان‌شناسى آلمان و مجمع تحقيقات شرقى، به همكارى تخصصى نمايندگى‌هاى مؤسسه در خارج با مستشرقان، استقبال كرد و پس از توافقى كه در فرهنگستان به عمل آمد، خود در 1335ش1956/ به عنوان كارشناس امور شرقى به قاهره رفت و برنامه‌هاى علمى و فرهنگى‌اى را در دراز مدت، با همكاران مؤسس باستان‌شناسى آلمان، شعب قاهره، هماهنگ ساخت.
او با چاپ كتاب «كنزالدُّرَر و جامع‌الغُرَر» اثر ابن دوادارى، در مجموع «منابع تاريخ مصر اسلامى»، فعاليت انتشاراتى‌اش را اين بار در مصر شروع كرد. رويمر تصحيح انتقادى جزء نهم اين كتاب (شامل حوادث سال‌هاى 699 تا 735)، را به‌عهده گرفت. كار تصحيح آن 35 سال به درازا كشيد و در 1374ش1995/م به‌چاپ رسيد.
وى به مساعدت دولت آلمان و كمك‌هاى مالى موقوفات، در 1340ش1961/م «مؤسس شرقى» را در بيروت تأسيس كرد و تا 1342ش1963/م سرپرستى آن را در دست داشت.
او به منظور ايجاد جايگاهى مطلوب براى پژوهندگان مطالعات خاورشناسى در آن شهر، به حمايت از نشرى مجموع اسلامى، كه هلموت ريتر آن را در 1307ش1928/م بنيان نهاده بود پرداخت و نشرى متون و تحقيقات بيروت را تأسيس كرد.
وى همواره به مؤسس شرقى بيروت علاقه نشان مى‌داد و از 1351 تا 1363ش/ 1972-1984م رياست كل مجمع تحقيقات شرقى را به عهده داشت.
وى نظرى هم به گنجينه‌هاى نسخ خطى شرقى در استانبول داشت و پيام ريتر، كه همكاران و استادان را براى تصحيح و نشر گنجينه‌هاى خطى آن ديار به استانبول فرا مى‌خواند، با اهميت تلقى مى‌كرد.
رويمر در 1342ش1963/م به دعوت دانشگاه فرايبورگ، تدريس در بخش نوبنياد اسلام‌شناسى آن را پذيرفت. وى با تشكيل سمينار شرق‌شناسى و تحول در جذب دانشجو و ايجاد وضع مناسب براى نوشتن پايان‌نامه‌هاى دكترى، كفّ نشر كتاب و رساله را سنگين‌تر كرد. توصى او به دانشجويان در گزينش نسخه‌هاى خطى شرقى به عنوان موضوع تحقيق و انتقال تجارب خود به آنان، كار تصحيح متون فارسى را رونق بخشيد. چاپ انتقادى خلاصه التواريخ قاضى احمد قمى (فصل مربوط به شاه‌عباس اول، ترجمه و تنظيم هانس مولر در ويسبادن 1343ش1964/) نمونه‌اى از آن است.
او در 1362ش1983/م بازنشسته شد، ليكن دلبستگى وى به ترجمه و تأليف تا پايان عمرش باقى بود. وى در مجلد ششم تاريخ ايران كيمبريج، بخش اول تا پنجم، شامل سلسله‌هاى جلايريان و مظفريان و سربداران، دوره تيمور و جانشينانش، تركمانان و صفويان را تأليف كرد كه در 1365ش/ 1986م به چاپ رسيد و در 1368ش1989/م با افزوده‌هايى از سوى مؤلف، با نام ايران در راه عصر جديد، تاريخ ايران از 1350 تا 1750، به عنوان جلد چهلم متون و تحقيقات بايروت منتشر شد.
او ترجم آلمانى ظفرنامه نظام‌الدين شامى، شامل وقايع سال‌هاى 804- 806ق تاريخ سلطنت امير تيمور، را پس از تكميل مقدمات، در واپسين سنوات حيات خود، با همكارى مونيكا گرونكه، براى نشر در مجموع تحقيقات اسلامى فرايبورگ آماده ساخت.
فهرست مفصّل آثار او در جشن‌نامه‌اى كه به مناسبت 65 سالگى وى تدارکشد، در مجلد 22 مجموع متون و تحقيقات آمده است. وى در 1376ش/ 1997م از دنيا رفت.
منابع مقاله
پايگاه اطلاع‌رسانى دانشنامه جهان اسلام، نوشته: عبدالكريم گلشنى، تاريخ انتشار اينترنتى 1388/02/02ش.