الروض الأنف في شرح السيرة النبوية لابن هشام
الروض الأنف في شرح السيرة النبوية لابن هشام تألیف ابوالقاسم عبدالرحمن بن خطيب سهيلى اندلسى (م581) در واقع شرح سيره ابن هشام است، و به تبيين و شرح كتاب سيره و شرح كلمات مشكل، اعراب آنها و اسم و نسب‌هاى پيچيده آن مى‌پردازد. توضيح برخى از مبانى فقهى و اخبار ناقصى كه ابن هشام ذكر كرده است نيز مورد نظر شارح قرار دارد.
| الروض الأنف في شرح السيرة النبوية لابن هشام | |
|---|---|
 | |
| پدیدآوران | وکیل، عبدالرحمن (شارح) سهیلی، عبدالرحمن بن عبدالله (نويسنده) |
| عنوان‌های دیگر | االسیره النبویه الـسیره النبویه. شرح |
| ناشر | دار إحياء التراث العربي |
| مکان نشر | بیروت - لبنان |
| سال نشر | 1412 ق |
| چاپ | 1 |
| موضوع | ابن هشام، عبدالملک بن هشام، - 213ق. سیره النبویه - نقد و تفسیر محمد(ص)، پیامبر اسلام، 53 قبل از هجرت - 11ق. - سرگذشت‌نامه |
| زبان | عربی |
| تعداد جلد | 7 |
| کد کنگره | BP 22/2 /الف2 س9025 |
| نورلایب | مطالعه و دانلود pdf |
سهيلى با استفاده از احاديث پيامبر(ص) و سخنان صحابه و محدثان و مورخان، به رفع نواقص سيره ابن هشام كه متن آنها در بالاى صفحات نقل شده اقدام نموده است. وى در مقدمه كتاب به بيان هدف از تأليف آن و سند كتاب سيره ابن هشام، ترجمه ابن اسحاق و راويان كتاب مى‌پردازد.
صفحات كتاب روض الانف در سه قسمت تنظيم شده است: قسمت اول (بالا) متن ابن هشام است. قسمت دوم (وسط) متن كلمات سهيلى است و قسمت سوم (پايين) مطالب محقق كتاب عبدالرحمن وكيل است. طبعاً در صفحاتى كه مطالب سهيلى مفصل شده، در قسمت بالا به جاى متن ابن هشام نقطه‌چين قرار داده شده است.
روش تأليف
روش سهيلى در شرح سيره ابن هشام قدرى مبهم است و تطبيق آن با متن، مستلزم قدرى دقت. زيرا سهيلى موارد خاصى را شرح كرده و قصد توضيح تمامى متن ابن هشام را نداشته است. وى ابتدا متن مفصلى از ابن هشام را نقل كرده و سپس وارد شرح آن شده و صفحات زيادى را به طور پيوسته آورده است. با اين وضع بسيارى از جزئيات سيره ابن هشام در كتاب روض الانف توضيح داده نشده نبايد چنين انتظارى از اين كتاب داشت چون مؤلف آنچه را خود در نظر داشته شرح كرده است.
پيوستگى اين سه قسمت در كتاب، آن را با پيچيدگى و آشفتگى خاصى روبرو كرده و قدرى از اين اشكالات به دليل قدمت كتاب است. اگر سهيلى متن كتاب سيره را در كتاب خود نمى‌آورد، قدرى از اين ابهام كاسته مى‌شد. پاورقى‌هاى مصحح كتاب نيز بر اين شلوغى، افزوده است.
شايد بتوان گفت بيشتر توضيحات سهيلى مربوط به الفاظ است. مواردى نيز به اظهار نظر درباره گزارش‌هاى سيره پرداخته و مطالب تاريخى را نقل مى‌كند. در عين حال تكيه اصلى وى بر گزارش‌هاى ابن اسحاق و ابن‌هشام است.
عبدالرحمن وكيل محقق كتاب در مقدمه جلد نخست ضمن شرح حال ابن إسحاق، ابن هشام و سهيلى، مآخذ بسيارى از مطالب كتاب را نيز در پاورقى بيان داشته است.