إعراب الألفية المسماة بتمرين الطلاب في صناعة الإعراب
| إعراب الألفية المسماة بتمرين الطلاب في صناعة الإعراب | |
|---|---|
 | |
| پدیدآوران | ایغزیر، عزیز (مصحح) ازهری، خالد بن عبدالله (نويسنده) |
| عنوان‌های دیگر | شرح الشیخ خالد المسمی موصل الطلاب الی قواعد الاعراب للعلامه ابن هشام الانصاری المسماه بتمرین الطلالب فی صناعه الاعراب |
| ناشر | المکتبة العصرية |
| مکان نشر | صیدا - لبنان |
| سال نشر | 1430 هـ.ق |
| چاپ | 1 |
| زبان | عربی |
| تعداد جلد | 1 |
| نورلایب | مطالعه و دانلود pdf |
إعراب الألفيّة يا تمرين الطلاب في صناعة الإعراب، تأليف خالد بن عبدالله ازهرى، به بررسى تمامى ابيات کتاب «الفيه ابن مالك»، از جهت اعراب و نقش نحوى كلمات اختصاص دارد. در پاورقى کتاب نيز اثرى از اين نويسنده با نام «موصل الطلّاب إلى قواعد الإعراب» آمده كه شرح «قواعد الإعراب» ابن هشام انصارى آمده است. کتاب به زبان عربى، در يك جلد منتشر شده است.
ساختار
کتاب، مشتمل است بر مقدمه و چهار باب كه در هر باب تعدادى از مباحث علم نحو ذكر شده است. همان‌گونه كه ذكر شد در اين کتاب، دو اثر از يك نويسنده در صدر و ذيل صفحه آمده است. در هر دو اثر، نويسنده به جهت جلوگيرى از اختلاط عبارات متن اصلى با شرح، كلمات آن را در پرانتز ذكر كرده است.
گزارش محتوا
نويسنده در مقدمه کتاب، شناخت علم نحو را از واجباتى مى‌داند كه هر طلبه‌اى به آن نيازمند و هيچ فقيهى از آن بى‌نياز نيست. وى الفيه ابن مالك را از بهترين منابع علم نحو مى‌داند كه شارحينش را در فهم معانى آن به زحمت انداخته و البته جز در مواردى كه نياز بوده به بيان اعراب آن نپرداخته‌اند، لذا تصميم گرفته است كه اعراب تمامى ابيات آن را بيان كند و لغات دشوار آن را شرح دهد.[۱]
ازهرى در کتاب اول، علاوه بر بيان اعراب كلمات الفيه، گاه نيز لازم ديده است كه مفصل‌تر توضيحاتى ارائه نمايد، لذا با عنوان «قواعد» به تبيين آن مطلب پرداخته است [۲]؛ البته گاه نيز در خود متن لازم مى‌بيند كه توضيحات بيشترى داده شود؛ مثلاً در بحث معتل توضيحات مفصل‌ترى را ارائه مى‌كند.[۳]وى در شرح و توضيح مطالب از آيات قرآن كريم و اشعار نيز استفاده كرده است.
درباره کتاب دوم لازم به توضيح است كه کتاب «الإعراب في (عن) قواعد الإعراب» ابن هشام انصارى، رساله كوچكى در چهار باب است. شرح‌هايى نيز بر اين کتاب نوشته‌اند كه شرح خالد بن عبدالله ازهرى با نام «موصل الطلاب إلى قواعد الإعراب» و شرح على بن احمد بن محمد جزولى با نام «مختصر الإعراب» از آن جمله است.[۴]
نويسنده در کتاب دوم، صاحبين آرائى را كه ابن هشام تنها با عبارت «عند من قال» و مانند آن از آنها ياد كرده نام مى‌برد.[۵]همچنين اگر در يك مبحث، آراء مختلف وجود دارد، با ذكر نام آنها به بيان نظريات آنها مى‌پردازد. از نقاط قوت اين اثر، استفاده فراوان شارح از آيات قرآن كريم به‌عنوان شاهد مثال است.
وضعيت کتاب
فهرست مطالب، در انتهاى کتاب آمده است.
پانويس
منابع مقاله
- مقدمه و متن کتاب.
- دائرةالمعارف بزرگ اسلامى، نوشته عنايت‌الله فاتحى‌نژاد، زير نظر كاظم موسوى بجنوردى، تهران، 1372.