الفكر التربوي الإسلامي المعاصر الجهود المبذولة و التطوير المستمر

الفکر التربوی الإسلامی المعاصر الجهود المبذولة و التطویر المستمر، اثر مقداد یالجن، پژوهشی است پیرامون تفکر تربیتی اسلامی معاصر و ویژگی‌ها و آفات آن که به زبان عربی و در دوران معاصر نوشته شده است.

الفکر التربوي الإسلامي المعاصر الجهود المبذولة والتطوير المستمر
پدیدآوران	يالجن، مقداد (نويسنده)
ناشر	دار عالم الکتب
مکان نشر	عربستان - رياض
سال نشر	1430ق
چاپ	1
شابک	‎978-603-8009-00-0
زبان	عربی
تعداد جلد	1

نویسنده مطالب مورد بحث در کتاب را در مقطع دکترا تدریس نموده و انگیزه وی از تألیف این کتاب، نبودن اثری مدون و مورد اعتنا در این موضوع بوده است.

ساختار

کتاب با مقدمه نویسنده آغاز و مطالب در یک تمهید، هشت فصل و یک خاتمه، تنظیم شده است.

نویسنده مطالب را تحت عناوین مختلفی، به صورت علمی و پژوهشی، دسته بندی کرده و مباحث تحت هر عنوان را با شماره گذاری، از یکدیگر تفکیک نموده است؛ به گونه ای که یادگیری، بررسی، تحقیق و حفظ کردن آن‌ها برای خواننده، آسان می‌باشد.

وی نخست اصطلاحات کاربردی مورد بحث را تعریف نموده و سپس، به مقایسه میان ویژگی‌های عمومی تفکر تربیتی معاصر و تفکر تربیتی اسلامی و نیز مهم ترین موضوعات و روند فکری در آموزش و تربیت اسلامی معاصر پرداخته است. در ادامه، ضمن بررسی و مطالعه انتقادی مدل‌های آموزشی تربیتی معاصر در جهان اسلام، مهم ترین مشکلات ‌اندیشه تربیتی اسلامی معاصر، از منظر معلمین و اساتید مورد بحث قرار گرفته و در نهایت، به آفات ‌اندیشه تربیتی اسلامی معاصر و طرق مقابله با آن، اشاره شده است.

گزارش محتوا

در مقدمه، ضمن بیان انگیزه نگارش کتاب، به موضوع فصل‌های آن، اشاره شده است.

در تمهید از اهمیت شناخت طبیعت نیروی فکری و پرورش آن با تعلیم و تربیت مستمر، سخن به میان آمده است.

در فصل اول، ضمن تحدید مفهوم فکر در لغت و اصطلاح، تحدید مفهوم فکر تربیتی به طور عام، تحدید مفهوم فکر اسلامی و میادین آن و... مسیر مطالعه روشن گردیده و به بررسی عوامل مؤثر در تکوین تفکر آموزشی (از جمله عوامل اجتماعی، اقتصادی، دینی، جغرافیایی) و اهمیت مطالعه پیرامون ‌اندیشه تربیتی اسلامی، پرداخته شده است.

فصل دوم، دارای سه بخش زیر می‌باشد: الف)- بیان ویژگی‌های تفکر تربیتی معاصر (قرن نوزدهم میلادی) به طور عام که برخی از آن‌ها، عبارتند از: - تحول نظریات به حقایق و وقایع. - استفاده از فناوری‌های علمی و تکنولوژیک. - مستقل شدن تریبت و آموزش از امور مربوط به کلیسا. - ملی و وطنی شدن آموزش. - ظهور نظام تربیتی مستقل برای هر دولت برای تحقق اهداف قومیتی. - متأثر گردیدن تربیت از فلسفه تحققی آگوست کنت. - ظهور دستاوردهای علمی و اختراعات و اکتشافات جدید. - به چالش کشیده شدن سلطه دینی در اروپا. - ظهور انقلاب صنعتی و منجر شدن آن به تحولات اجتماعی. - رقابت در استعمار بلاد و به بردگی گرفتن انسان‌ها و....

ب)- ویژگی‌های تفکر تربیتی اسلامی معاصر، که تقسیم بندی‌های خاصی در مورد آن صورت گرفته و بر طبق یکی از آن‌ها، انواع مطالعات تربیتی اسلام، به سه نوع تقسیم شده است: نوع اول: تمرکز و تحقیق بر روی دستاوردها و مؤسسات آموزش و سیستم‌های اجرایی و امکانات آموزشی متمرکز. نوع دوم: مطالعات متفرق بر روی قرآن و سنت و ابراز محاسن تربیت اسلامی و ضرورت آن در عصر حاضر. نوع سوم: تکرار و نقل قول از کتب مختلف.

ج)- خصوصیات تفکر تربیت اسلامی معاصر و ممیزات اساسی آن.

در فصل سوم، مهم ترین موضوعات و جهت گیری‌ها و روند فکری در آموزش و تربیت اسلامی معاصر، توضیح داده شده است.

در فصل چهارم، به بررسی و مطالعه انتقادی مدل‌های آموزشی تربیتی معاصر در جهان اسلام پرداخته شده و به برخی از کتبی که در این زمینه نوشته شده است، اشاره گردیده که عبارتند از: «مناهج التربیة الإسلامیة» محمد قطب؛ «توحید الفکر التربوی فی العالم الإسلامی و أسالیبها فی البیت و المدرسة» فاضل جمالی؛ «وحدة لتنمیة الشعور الدینی عند الأطفال» عاطف ابراهیم محمد و «التربیة الإسلامیة» احمد محمد جمال.و نیز «مناهج التربیة للصف الأول و الثانی فی الجمهوریة العربیة السوریة» محب الدین ابوصالح؛ «تقویم منهج التربیة الإسلامیة للصف الأول الإعداد بالتعلیم العام» عبدالمجید سلیمان حروش؛ «الأهداف المعرفیة للتربیة الدینیة بالتعلیم العام» عبدالعزیر ابراهیم عبدالله و....

فصل پنجم، مهم ترین مشکلات ‌اندیشه تربیتی اسلامی معاصر، از دید معلمین و اساتیدی همچون محمد فاضل جمالی، عبدالرحمن نحلاوی، عباس مدنی، سید احمد فرج، ماجد عرسان و زغلول راغب نجار، بررسی گردیده است.

در فصل ششم، آفات ‌اندیشه تربیتی اسلامی معاصر و طرق مقابله با آن‌ها بررسی گردیده است. برخی از این آفات عبارتند از:

- گسترش مفاهیم کم ارزش و فقدان انگیزه‌های والا و اهداف اجتماعی بزرگ. - ایجاد وحشت و خشونت در جامعه آموزشی. - انحلال و گسیختگی اخلاقی در جامعه آموزشی. - گسترش پارتی بازی و سوء استفاده از موقعیت. - فقدان آموزش خلاق. - عدم مسئولیت و فداکاری برای برتری در علم و دانش. - گسترش ایده‌های آموزشی و پرورشی خطرناک. - علم گریزی و عدم تعبدبه علوم و معارف و علاقه به آن. - فقدان آموزش و تربیت فرهنگی. - فقدان آموزش شخصیت متکامل انسانی.

در فصل هفتم، به بحث پیرامون پارامترهای تفکر آموزشی اسلامی معاصر پرداخته شده است.و آخرین فصل، استانداردهای تفکر اسلامی معاصر، از جمله، استانداردهای غایی، مرجع شناختی، روشی، میدانی، اخلاقی، سبک شناختی، زمان شناختی، مبدأشناختی، اعتقادی، تشریعی و... بررسی گردیده است.

در خاتمه، به مهم ترین نتایج بحث و نیز توصیه‌های نویسنده، پرداخته شده است.

وضعیت کتاب

فهرست مطالب در ابتدا و فهرست منابع و مصادر مورد استفاده نویسنده، در انتهای کتاب آمده است. در پاورقی‌ها علاوه بر ذکر منابع.، به توضیح برخی از مطالب و کلمات متن پرداخته شده است.

منابع مقاله

مقدمه و متن کتاب.