في رحاب حديث الثقلين و أحاديث اثنی‌عشر

في رحاب حديث الثقلين و أحاديث اثني عشر، اثر علی احمدی میانجی، با تحقیق مجتبی فرجی، پژوهشی است پیرامون حدیث شریف ثقلین و احادیثی از پیامبر(ص) که به وجود دوازده امام و پیشوا پس از ایشان دلالت دارند.

في رحاب حديث الثقلين و أحاديث اثنی عشر
پدیدآوران	احمدی میانجی، علی (نويسنده) فرجي، مجتبي (محقق)
ناشر	موسسه علمي فرهنگی دار الحديث، سازمان چاپ و نشر
مکان نشر	ايران - قم
سال نشر	مجلد1: 1391ش , 1433ق
چاپ	1
شابک	‎978-964-493-624-1
موضوع	ائمه اثناعشر - احاديث احاديث خاص (ثقلين) - نقد و تفسير امامت - احاديث علي بن ابي‌طالب(ع)، امام اول، 23 قبل از هجرت - 40ق. - اثبات خلافت قرآن - تحقيق
زبان	عربی
تعداد جلد	1
کد کنگره	‏‎‏BP‎‏ ‎‏145‎‏ ‎‏/‎‏ث‎‏702‎‏ ‎‏الف‎‏3*
نورلایب	مطالعه و دانلود pdf

زبان و زمان نگارش

کتاب به زبان عربی و مقدمه آن در سال 1433ق نوشته شده است.

ساختار

کتاب با مقدمه محمدکاظم طباطبایی آغاز و مطالب در دو قسم؛ قسم اول در شش فصل و قسم دوم در دو فصل، تنظیم شده است.

نویسنده در ابتدا، به بحث پیرامون حدیث شریف ثقلین پرداخته و ضمن اشاره به صحابی، راویان و علمایی که در طی قرون متمادی این حدیث را روایت کرده‌اند، به ذکر برخی از لطایف مستفاد از این روایت شریف پرداخته است. سپس، احادیث معروف به اثنی عشر را مورد بحث و بررسی قرار داده است.

گزارش محتوا

در مقدمه، به منظور بیان اهمیت و جایگاه کتاب، به این نکته اشاره شده است که مباحث تطبیقی در متون نقلی، چشم‌انداز و آفاق وسیع و جدیدی را نمایان ساخته و نگاه جامع و گسترده در روایاتی که در موضوع معینی وارده شده‌اند، اقتضا دارد که تمامی روایات مربوط به آن موضوع، مورد بحث و بررسی قرار گیرد و اثر حاضر، بدین منظور، به بحث و بررسی حدیث ثقلین و احادیثی که به ائمه دوازده‌گانه اشاره دارند، پرداخته است

در قسم اول، در شش فصل زیر، به بحث پیرامون حدیث ثقلین پرداخته شده است: در فصل نخست، نگاهی اجمالی به حدیث ثقلین افکنده شده و نص این حدیث، بنابر جمع بین روایات، نقل گردیده و به این نکته اشاره شده است که پیامبر(ص) در موارد متعددی، به این حدیث شریف تصریح کرده‌اند که از جمله آن‌ها عبارتند از: در غدیر خم؛ در عرفه در سال حجه الوداع، در بیماری در مدینه در حالی که اتاق ایشان مملو از صحابه بود و...

در فصل دوم، به ذکر نام 51 تن از مردان و زنان صحابی پرداخته شده که این حدیث شریف را نقل کرده‌اند که از جمله آن‌ها می‌توان از: حضرت علی(ع)، فاطمه(س)، حسن بن علی(ع)، حسین بن علی(ع)، عبدالله بن عباس، ام سلمه، ابوذر غفاری، ابورافع، جبیر بن مطعم، عبدالله بن حنطب، ضمیره (ضمره) بن اسلمی، ابوسعید خدری، زید بن ارقم، ام‌هانی بنت ابی‌طالب، حذیفه بن اسید غفاری، عمرو بن عاص بن وائل، حذیفه بن یمان، زید بن ثابت، جابر بن عبدالله انصاری، انس بن مالک، ابوهریره دوسی، محمد بن فلاد، طلحه بن عبیدالله تمیمی، عبدالله بن عوف، سعد بن ابی وقاص، زبیر بن عوام، عمار بن یاسر، مقداد بن عمر و...

جمع کثیری از علماء و محدثین شیعی، این روایت را در کتب حدیثی خود نقل کرده‌اند که مؤلف از بین آنها به سیدنوالله حسینی مرعشی و شیخ محمدحسین حر عاملی اشاره نموده است. هر کدام از این دو به طرق متعددی، روایت ثقلین را نقل نموده‌اند که مؤلف در دو فصل سه و چهار، منابع دیگری که این طریق را در خود جای داده‌اند را بر می‌شمرد

این حدیث شریف را جمع کثیری از بزرگان و مشاهیر هر عصر نقل کرده‌اند و لذا در فصل پنجم، بر حسب قرون، از قرن دوم تا دوازدهم، به ذکر محدثینی پرداخته شده که این حدیث را روایت کرده‌اند

در فصل ششم، به برخی از نکته‌هایی که از این حدیث شریف می‌توان دریافت، اشاره شده است از جمله آنکه:

1. از جمله «إنما أنا بشر یوشک أن یأتی رسول ربی (إنی لأظن أن ادعی فأجیب- کأنی دعیت فأجبت)» خبر از نزدیکی رحلت پیامبر(ص) می‌دهد.
2. از جمله «إنی تارک» تأکید بر وصیت بر ثقلین فهمیده می‌شود به اینکه این‌دو به منزله نفس و خلیفه آن حضرت می‌باشد، همچنان که در بعضی از نصوص، چنین آمده است: «هما الخلیفتان من بعدی (خلفت فیکم الثقلین- الثقلین خلیفتین)»، پس بنابراین، فرمانبرداری و اطاعت از آنها، بر امت واجب می‌باشد و...

در قسم دوم، در دو فصل، به بحث پیرامون روایاتی پرداخته شده است که به احادیث اثنی عشر معروف است و در آنها، به وجود دوازده امام و خلیفه ابرار و معصوم پس از پیامبر(ص) تصریح شده است. در فصل نخست، روایاتی نقل گردیده که اسامی دوازده امام در آن تصریح نشده و فقط به تعداد ائمه اشاره شده است. مجموع این روایات، به عدد 275، می‌رسد. بسیاری از این روایات از زبان ائمه و برخی دیگر، صحابه از پیامبر نقل کرده‌اند. در روایتی از امام على(ع) چنین می‌خوانیم: من و حسن و حسین و نه فرزند از اولاد حسین، خلیفه خداوند بر روی زمین، حافظان وحی، ائمه مسلمین بعد از پیامبر(ص) و حجت خدا بر مخلوقاتش هستیم در فصل دوم، روایاتی آورده شده که در آن‌ها به نام دوازده امام، تصریح شده است. مجموع روایات این بخش، به عدد 94 می‌رسد. این تصریح از طرف ائمه و صحابه صورت گرفته است؛ کسانی چون: ام سلمه، عایشه، محمد بن حنفیه، ابن عباس، ابوذر، مقداد، سلمان، عمار و...

وضعیت کتاب

فهرست اجمالی مطالب در ابتدا و فهرست تفصیلی به همراه فهرست منابع و مصادر در انتهای کتاب آمده است.

در پاورقی‌ها، علاوه بر ذکر منابع و توضیح برخی از مطالب متن، به معرفی برخی از اعلام و روات متن پرداخته شده است

منابع مقاله

مقدمه و متن کتاب.