طهارة القلوب و الخضوع لعلّام الغيوب
| نام کتاب | طهارة القلوب و الخضوع لعلّام الغیوب |
|---|---|
| نام های دیگر کتاب | |
| پدیدآورندگان | درینی، عبدالعزیز (نويسنده) |
| زبان | عربی |
| کد کنگره | BP 289 /د9ط9 1382 |
| موضوع | اخلاق اسلامی - متون قدیمی تا قرن 14
اخلاق عرفانی - متون قدیمی تا قرن 14 |
| ناشر | دار الکتب العلمية، منشورات محمد علي بيضون |
| مکان نشر | بیروت - لبنان |
| سال نشر | 1424 ق یا 2003 م |
| کد اتوماسیون | AUTOMATIONCODE12908AUTOMATIONCODE |
معرفى اجمالى
«طهارة القلوب و الخضوع لعلام الغيوب» اثر عبدالعزيز الدرينى، كتابى پيرامون موضوعات و مطالب متنوع اخلاقى با استفاده از آيات و روايات كه به زبان عربى و در قرن هفتم قمرى نوشته شده است.
ساختار
كتاب با دو مقدمه از شيخ عاصم ابراهيم الكيانى و نويسنده آغاز و مطالب در سى فصل، تنظيم شده است.
نويسنده در تشريح مطالب و موضوعات، ابتدا آياتى از قرآن كريم را ذكر نموده، ضمن بررسى لغات و واژگان آن و بحث پيرامون معنا و مفهوم آن‌ها، روايات و سخنان بزرگان پيرامون آن موضوع را در بسط و تشريح بيشتر مطلب، ذكر كرده است.
گزارش محتوا
در مقدمه نخست، به بيان اهميت كتاب و جاى گرفتن آن در مجموعه كتب تصوف اسلامى، پرداخته شده (مقدمه، ص3- 4) و در مقدمه نويسنده، به موضوع كتاب و وجه تسميه آن، اشاره گرديده است (همان، ص5- 8).
فصل اول، پيرامون ايمان و حقيقت آن مى‌باشد. نويسنده در اين فصل، ابتدا به آيه «انما المؤمنون الذين اذا ذكر الله وجلت قلوبهم و اذا تليت عليهم آياته زادتم ايمانا و على ربهم يتوكلون» اشاره نموده و سپس، به تعريف ايمان و تفاوت آن با اسلام پرداخته است (متن كتاب، ص9- 10).
وى احسان را كمال ايمان دانسته و آن را، انجام اوامر الهى و ترك مناهى، معنا كرده است. در اين رابطه، رواياتى از جمله از ابوهريه، عثمان بن عفان، عباده بن صامت، عتاب بن مالك، سفيان بن عبدالله ثقفى، انس بن مالك، عبدالله بن عمر، ذوالنون و عبدالله بن زيد، روايت شده است (همان، ص11- 16).
فصل دوم، پيرامون ثناء و حمد الهى بوده و نويسنده، آيات فراوانى در اين زمينه، از جمله «تبارك اسم ربك ذي الجلال و الإكرام» را معنى و تشريح كرده است (همان، ص17- 22).
در فصل سوم، به تعريف معناى ذكر و حالات و مراتب آن، پرداخته شده است. از جمله آيات مورد بحث در اين فصل، عبارتند از: «و لله الأسماء الحسنى فادعوه بها و ذروا الذين يلحدون في أسمائه» و «يا ايها الذين آمنوا اذكرو الله ذكرا كثيرا و سبحوه بكرة و أصيلا» ، «و اذكرونى أذكركم» و... (همان، ص23- 28).
در فصل چهارم، به اهميت و جايگاه تفكر اختصاص داشته و به آياتى پرداخته شده است كه دربردارنده اين مفهوم مى‌باشند، از جمله «أ و لم ينظروا في ملكوت السموات و الأرض و ما خلق الله من شيء و أن عسى أن يكون قد اقترب أجلهم فبأي حديث بعده يؤمنون» (همان، ص30).
نويسنده در اين فصل، ضمن بررسى روايات و كلام بزرگان پيرامون اهميت فكر و انديشيدن، تفكر را به سه قسم زير، تقسيم كرده است:
1- تفكر در مصنوعات و استدلال بدان‌ها براى اثبات خداوند كه شأن علماست.
2- تفكر در لطائف صنع و فواضل نعم كه به شكر و حمد الهى منجر مى‌شود.
3- تفكر در اعمال و سعى در خلوص آن كه شأن عابدين مى‌باشد (همان، ص31).
در ساير فصول كتاب نيز به همين منوال، آيات و روايات پيرامون موضوع هر فصل، آورده شده و به تشريح و توضيح موضوع، پرداخته شده است. موضوع ساير فصول كتاب، به ترتيب عبارتند از: پيامبر(ص)؛ قيامت و مقدمات آن؛ وعيد؛ بهشت؛ خوف؛ رجاء؛ توبه؛ تفصيل گناهان؛ تقوى؛ ذكر شعبان؛ تقديم و قدوم رمضان؛ استعانت و ذكر رمضان؛ اجتهاد و ذكر ليله القدر؛ وداع با رمضان؛ عبوديت، ذكر و فضليت اعمال دهه ذى حجه؛ قلوب؛ فرار؛ اصطبار؛ تأسف و ذكر آدم؛ مراقبت و إنابه؛ حذر؛ دعوت؛ فقر؛ محبت؛ اسلام؛ فضليت امت پيامبر(ص) و دعا.
وضعيت كتاب
فهرست مطالب در انتهاى كتاب آمده است.
در پاورقى‌ها، به توضيح و تشريح لغات (ر.ک: پاورقى، ص9) و برخى مطالب متن (ر.ک: همان، ص29 و 38) و نيز تعريف برخى از اعلام (ر.ک: همان، ص47) پرداخته شده است.
منابع مقاله
مقدمه و متن كتاب.
پیوندها
مطالعه کتاب طهارة القلوب و الخضوع لعلّام الغیوب در پایگاه کتابخانه دیجیتال نور