النشر في القراءات العشر
| نام کتاب | النشر فی القراءات العشر |
|---|---|
| نام های دیگر کتاب | |
| پدیدآورندگان | جزری، محمد بن محمد (نويسنده) |
| زبان | عربی |
| کد کنگره | BP 75/56 /الف2ن5 |
| موضوع | قرآن - قرائت |
| ناشر | دار الکتب العلمية، منشورات محمد علي بيضون |
| مکان نشر | بیروت - لبنان |
| سال نشر | |
| کد اتوماسیون | AUTOMATIONCODE3204AUTOMATIONCODE |
النشر في القراءات العشر تألیف حافظ ابى الخير محمد بن محمد الدمشقى معروف به ابن الجزرى
كتاب پيرامون يكى از موضوعات مهم علوم قرآنى،يعنى مسالۀ قراآت نوشته شده است.مؤلف كه يكى از دانشمندان اسلامى در قرن نهم هجرى مى‌باشد، در اين كتاب مسالۀ قراآت ده گانه (قاريان ده گانه) را از زواياى مختلف مورد بررسى قرار داده است.وى قاريان مشهور ده گانه را در اين كتاب از جهت سلسله راويان و طرق آنها و اينكه هر كدام به چند واسطه و چگونه قرائت آنها به پيامبر و يا اصحاب آن حضرت مى‌رسد، تجزيه و تحليل نموده و كتابهايى كه هر كدام از اين سلسله روايت‌ها در آنها درج شده است را توضيح مى‌دهد.
از آنجا كه بحث‌هاى انجام شده بصورت گسترده مى‌باشد و طبق تصريح مؤلف كه حدود هزار طريق را در اين كتاب مورد بررسى قرار داده و ميزان اعتبار قرائت‌هاى قاريان ده گانه را تجزيه و تحليل نموده است به اين كتاب ارزش و جايگاه خاصى داده است.
مؤلف پس از بحث مربوط به قاريان ده گانه، مباحث مربوط به نحوۀ قرائت قرآن را نيز توضيح داده است كه از آن جمله مى‌توان به بحث ادغام، اقسام وقف، ادغام كبير، احكام نون ساكن و وقف به سكون اشاره نمود.
وى در جلد دوم بحث مفصلى پيرامون ياءهايى كه در آن بين علماء تجويد و قرائت اختلاف شده، ارائه داده در 6 فصل مطالب مربوطه را تشريح مى‌نمايد.
در بخش پايانى جلد دوم بحث فرش الحروف را مطرح نموده و از ابتداى قرآن (سورۀ بقره) تا پايان سورۀ ناس، مواردى را كه در كيفيت كلمات و حروف آنها بين علماء اختلاف شده است را ذكر نموده است.
ويژگى‌ها
- در بحث فوائد اختلاف قرائتها، ابتدا تفاوت اختلاف قرّاء و اختلاف فقها را بيان نموده به اينكه:اختلاف قرّاء حق و صواب و درست است و از سوى خدا نازل شده ولى اختلاف فقها اختلاف اجتهادى است كه احتمال خطاء در آن وجود دارد.
- جلد اول:بحث قراء ده گانه:در اين بحث پس از ذكر اسامى قرّاء ده گانه راويان آنها و طرق‌هاى مختلف كه روايت قارى به آنها مى‌رسد را ذكر سپس شرح حال مختصرى از هر كدام از افرادى كه از آنها روايت را نقل نموده است ارائه مى‌دهد.
- جلد دوم:در بحث فرش الحروف: مسالۀ اختلاف قرائتها در آيات مختلف را مطرح نموده و از ابتداء قرآن مواردى را كه در قرائت آن اختلاف نموده‌اند به ترتيب ذكر نموده است(مهمترين بحث جلد دوم كه نيمى از كتاب را دربر گرفته همين بحث مى‌باشد)
- جلد دوم:در اين جلد-بحث مفصلى پيرامون ياءهايى كه در آن اختلاف شده است ارائه نموده و مطالب آن را در 6 فصل بيان كرده، حكم هر كدام از آنها را تشريح مى‌نمايد
- جلد دوم:در اين جلد مسالۀ تكبير گفتن هنگام خواندن قرآن را مطرح و علل جعل و ورود آن را ذكر نموده كه علت آن اين است كه: مدتى وحى به پيامبر قطع شد، در اين هنگام مشركين گفتند كه خدا پيامبرش را رها كرده است كه سورۀو الضحىنازل شد و پس از آن پيامبر(ص) تكبير گفته و مردم را نيز بدان امر كرد.
- جلد اول.در اين جلد، علت تأليف كتاب را ذكر نموده مبنى بر اينكه: تا كنون دربارۀ قرائتها كتابى كه بصورت گسترده بحث نموده باشد و روايات صحيح را كه طريق قرائتها را بيان نموده باشد تألیف نشده است
- جلد اول:بحث حديث سبعة احرف را مطرح و پيرامون آن در ده مقام بحث نموده است از جمله:علت ورود اين حديث، مقصود از سبعة احرف دليل اينكه قرائتها بر هفت حرف مى‌باشد
- جلد اول-بحث علوّ اسانيد:در اين بحث سلسله اسانيد خودش تا پيامبر(ص) را بررسى نموده مى‌گويد بين من تا پيامبر(ص)14 نفر وجود دارد كه اسامى آنها و نحوۀ قرائت آنها را بيان نموده است.
- جلد اول:در اين جلد، حكم قرائت شاذ را توضيح مى‌دهند
- جلد اول-باب «ذكر اسناد قرائت‌هاى ده گانه»
در اين باب ابتداء كتابهايى را كه اين قرائتها را از آنها بصورت نصّ، روايت نموده است به ترتيب تاريخ ذكر مى‌نمايد وى در اين خصوص پس از ذكر كتاب و مؤلف آن طريقۀ روايت و نام كسانى را كه بر آنها قرائت شده تا به وى مى‌رسد را نام مى‌برد.حدود 58 كتاب را نام مى‌برد.
- جلد اول-بحث اسانيد مؤلف به ائمۀ قرّا-در اين بحث سلسله اسانيد خودش را تا ائمۀ قرّاء ده گانه بصورت گسترده بررسى نموده است
ساختار
كتاب نه از طرف مؤلف و نه از طرف مصحّح، فصل‌بندى نشده است و مطالب آن پشت سر هم ذكر شده است-كه در ذيل به برخى از موضوعات آن اشاره مى‌گردد:
جلد اول:حاملان قرآن فضيلت، كسانى از صحابه كه قراآت از آنها نقل شده است، كتابت مصحف توسط عثمان، شهرهايى كه مصحف به آنها فرستاده شد، اركان قرائت صحيح، قرائت شاذ، سخنى پيرامون حديث سبعة احرف، حديث سبعة احرف بر چند معنى دلالت دارد، علل خالى بودن مصاحف صحابه از نقطه و شكل، اولين كسى كه قرائتها را در كتاب قاسم بن سلام جمع كرد، اولين كسى كه قرائتها را در اندلس وارد كرد، اسامى كسانى كه مشهورند در جمع قراآت، حقيقت اختلاف حروف هفت گانه و فائده آن، فائده اختلاف قرائتها، علل تألیف اين كتاب، اسامى قرّاء ده‌گانه و روايان و طريق آنها، اسانيد كتابهايى كه مؤلف از آنها روايت كرده، اسانيد مؤلف تا ائمۀ قرّاء، سند مؤلف از جهت حديث به سورۀ صف، اقسام علو، مخارج حروف، صفات حروف، چگونه بايد قرآن خوانده شود، قرائت تحقيق، تجويد، اقسام وقف، حكم ابتداء، استعاذه، اختلاف علماء در بسم الله، ادغام كبير، مدّ و قصر، حكم دو همزه كه در يك كلمه جمع شده‌اند، همزۀ متحرك، تخفيف رسمى.
جلد دوم:
ادغام كبير، حروفى كه مخارج آنها به يكديگر نزديك است، احكام نون ساكن، مذاهب علماء در فتحه و اماله، مذهب علما در ترقي قراآت و تفخيم آنها، وقف بر اواخر كلمه‌ها، وقف به سكون، بحث دربارۀ ياءهايى كه در آن اختلاف شده است، قراآت جمع و مفرد فرش الحروف، پيرامون تكبير.
نسخه‌شناسى
كتاب 2 جلد، به زبان عربى كه جلد اول آن داراى 510 صفحه و جلد دوم آن 475 صفحه مى‌باشد و مشخصات آن به قرار زير است:
- كاغذ: معمولى
- چاپ:كامپيوترى
- جلد: گالينگور
- تاريخ انتشار:بى‌تا
- نوبت چاپ:نامعلوم
- ناشر:دار الكتب العلميه، بيروت
- داراى فهرست موضوعات و اعلام.
- نام كتاب:النشر في القراءات العشر
- مؤلف:ابن الجزرى
- تصحيح:شيخ على محمد الضباع
پیوندها
مطالعه کتاب النشر فی القراءات العشر در پایگاه کتابخانه دیجیتال نور