القضاء و القدر (فخر رازی)

    از ویکی‌نور
    القضاء و القدر
    نام کتاب القضاء و القدر
    نام های دیگر کتاب
    پدیدآورندگان بغدادی، محمد معتصم بالله (تصحيح و تعليق)

    فخر رازی، محمد بن عمر (نويسنده)

    زبان عربی
    کد کنگره ‏BP‎‏ ‎‏219‎‏/‎‏5‎‏ ‎‏/‎‏ف‎‏3‎‏ق‎‏6
    موضوع قضا و قدر
    ناشر دار الکتاب العربي
    مکان نشر بیروت - لبنان
    سال نشر 1414 ق یا 1994 م
    کد اتوماسیون AUTOMATIONCODE1139AUTOMATIONCODE


    معرفى اجمالى

    القضاء و القدر فخر رازى در مسئلۀ جبر و قدر مى‌باشد كه به زبان عربى در قرن ششم هجرى نوشته شده است.

    فخر رازى در مقدمۀ كتاب مدعى است كه اين كتاب در غايت جلالت و مرتبت و شرافت است و هرچه كه در مسئلۀ جبر و قدر دانستنش لازم باشد در اينجا آمده است.

    نكته قابل توجه اينكه على الظاهر فخر رازى اين كتاب را مستقلا تأليف نكرده است بلكه القضاء و القدر بخشى از كتاب المطالب العاليۀ فخر است كه در چاپهاى فصلى جلد 9 آن به نام خلق الافعال است كه دقيقا همين كتاب القضاء و القدر مى‌باشد.

    ناگفته نماند كه المطالب العاليۀ فخر رازى كتاب مفصّلى است كه بخشهاى ديگرش نيز بصورت مستقل چاپ شده‌اند مثل كتاب النبوات و ما يتعلق بها كه عده‌اى تصور كرده‌اند كتاب مستقلى است از فخر رازى لكن در واقع آن كتاب نيز جلد 8 المطالب العاليه مى‌باشد.

    امام رازى در اين كتاب راجع به خلق افعال مطالب مفصّلى عرضه نموده است و عقائد دانشمندان اسلامى را در اين باب بيان كرده و آنها را به چهار بخش تقسيم مى‌نمايد.

    دستۀ اول عبارتند از:اشاعره؛مى‌گويد ابوالحسن اشعرى و اكثر پيروانش در اين نكته با يكديگر اتفاق نظر دارند كه قدرت بنده در پيدايش فعل تأثيرى ندارد و قدرت خدا سبب پيدايش افعال انسان مى‌گردد.

    دسته دوم كه صاحبان اين نظر خود به دوگونه‌اند كه عده‌اى افعال عبدرا مستقل و عده‌اى ديگر افعال بندگان را غير مستقل مى‌پندارند.

    دستۀ سوم نيز كسانى هستند كه قائلند فعل مجموعۀ قدرت و دواعى واجب است. و بالاخره چهارمين دسته معتزله‌اند كه فعل بندگان را مستقل در تأثير مى‌دانند.

    فخر رازى در باب اول كتاب دلائل عقليه‌اى كه براى عدم استقلال افعال بندگان مى‌باشد را بيان مى‌كند و اينكه افعال عباد تماما به تقدير خداى متعال است.

    در باب دوم دلائلى از قرآن مى‌آورد تا ثابت كند كه خالق اعمال بندگان خداوند سبحان است و در باب سوم به اخبارى كه در اين زمينه قابل استناد است مى‌پردازد.

    وى به نظرات علماء در مورد قضا و قدر نيز اشاراتى دارد بعد وارد تحليل نظريۀ معتزله در مورد قضا و قدر مى‌شود و دلائل آنها را اعم از عقلى و نقلى مورد بررسى قرار مى‌دهد.


    نسخۀ حاضر

    نسخۀ حاضر اين كتاب را در دار الكتب العربى بيروت در سال 1414 ه‍.ق براى دومّين بار چاپ كرده‌اند.اين كتاب در يك جلد و در قطع وزيرى با تحقيق و تعليق محمد المعتصم باللّه البغدادى كه پاورقى‌هايى را در موارد لازم به‌صورت نظم آورده مى‌باشد.

    در آخر دو فهرست با عناوين فهرست مراجع و فهرست موضوعات ذكر گرديده است.

    پیوندها

    مطالعه کتاب القضاء و القدر در پایگاه کتابخانه دیجیتال نور