الرسالة الذهبية
| نام کتاب | الرسالة الذهبیة |
|---|---|
| نام‌های دیگر کتاب | طب الامام الرضا(ع) |
| پدیدآورندگان | علی بن موسی (ع)، امام هشتم (نويسنده)
نجف، محمد مهدی (محقق) |
| زبان | عربی |
| کد کنگره | R 127/5 /ع8ر5 |
| موضوع | بهداشت - متون قدیمی تا قرن 14
پزشکی اسلامی - متون قدیمی تا قرن 14 سلامتی - متون قدیمی تا قرن 14 |
| ناشر | مطبعة الخيام |
| مکان نشر | قم - ایران |
| سال نشر | 1402 هـ.ق یا 1982 م |
| کد اتوماسیون | AUTOMATIONCODE1492AUTOMATIONCODE |
محتواى كتاب
الرسالة الذهبية كتابى است كه در زمينۀ سلامت و بهداشت نگاشته شده است.
اين كتاب با تشريح فيزيولوژى انسان، تمثيلات زيبايى در بارۀ اعضاى مهم بدن همچون قلب، رگ‌ها، دماغ، دست‌ها، پاها، چشم‌ها، گوش‌ها، زبان و غيره ارائه داده و به نحوى ستودنى به برخى از كاركردهاى اين اعضاء در مجموعۀ بدن انسان اشاره كرده است.
در ادامه به بيان منشأ دردها و بيماريهايى كه بر هر يك از اعضاء بدن وارد مى‌شود پرداخته و براى داشتن بدنى سالم-كه همچون كشتزارى است كه نيازمند مراقبت كامل مى‌باشد، دستور العمل‌هاى مهمى ارائه كرده است.
در فصلى از فصول كتاب نام ماه‌هاى سال آمده است: ماه آزار، نيسان، ايار، حزيران، تموز، آب، ايلول، تشرين اول، تشرين آخر، كانون اول، كانون آخر و شباط.
و متناسب با شرايط آب و هوايى در هر يك از اين ماه‌ها دستور العمل‌هايى در بارۀ نوع تغذيۀ مناسب در آن ارائه شده و از برخى اعمال نهى به عمل آمده است.
بيان حالات طبيعى انسان در ادوار عمر، وقت و نحوه حجامت و فصد، نحوه حمام گرفتن و شرايط آن، نحوه اعمال غريزۀ جنسى، مسواك زدن و غيره از ديگر مطالب موجود در اين كتاب مى‌باشد.
انگيزۀ تأليف
«الرسالة الذهبية» با اسناد مختلف در كتب روايى نقل شده است.در جريان سفر امام رضا عليه‌السلام از مدينه به طوس، مأمون در نيشابور مجلسى ترتيب داد و از امام رضا عليه‌السلام و جماعتى از اطباء و فلاسفه براى شركت در آن دعوت به عمل آورد.سخن از هر رشته‌اى به ميان آمد تا به رشتۀ طب و معالجات بدن كشيد.مأمون و دانشمندان در كيفيت تركيب بدن از عناصر و اضداد و ضرر و نفع غذاها و علل و اسباب مرض‌ها بحث مى‌كردند.اما امام عليه‌السلام ساكت بود.مأمون پرسيد شما در اين مورد چه مى‌گوئيد؟امام عليه‌السلام مطالب اين كتاب را ذيل نامه‌اى براى مأمون نوشت و چون اين كتاب بسيار جلب توجه مأمون و دانشمندان عصر را نمود، مأمون دستور داد آن را با آب طلا بنويسند، از اين رو به رسالۀ ذهبيه يا مذهّبه معروف گشت.
نسخه شناسى
نسخۀ:بوهار (2)449، آلوارت 6238، مشهد 258-257، گوتينگن 314 mich
فلورانس، Ass، ش 260، عاطف(4)2828، وهبى (2)1406، پاريس 2182،
قاهره دار الكتب 19113 ب، طلعت، مجموع 820، تهران، كتابخانۀ دانشكدۀ حقوق 52996،
بغداد، متحف 2097 و غيره.
نسخۀ برنامه
اين نسخه با ترجمه نصير‌الدين امير صادقى و توضيحات وى براى ششمين بار از سوى انتشارات معراجى در قطع وزيرى به چاپ رسيده است.
منابع مقاله
- متن كتاب و مقدمۀ مترجم
- تاريخ نگارشهاى عربى، فؤادسزگين، ج 1، ص762