مقدمة ابن الصلاح و محاسن الاصطلاح

مقدمة ابن الصلاح و محاسن الاصطلاح

نام کتاب	مقدمة ابن الصلاح و محاسن الاصطلاح
نام های دیگر کتاب	محاسن الاصطلاح علوم الحديث
پدیدآورندگان	بنت الشاطي، عايشه (نويسنده)
زبان	عربي
کد کنگره
موضوع	حديث
ناشر	دار المعارف
مکان نشر	مصر - قاهره
سال نشر
کد اتوماسیون	AUTOMATIONCODE35107AUTOMATIONCODE

مقدمة ابن الصلاح و محاسن الاصطلاح، کتابی است شامل اصل «مقدمة ابن الصلاح» همراه با نص «محاسن الاصطلاح» که در واقع، توضیحات، تعلیقات، تخریجات و بیان فواید و حاشیه آن می‌باشد.

این کتاب، به‌وسیله دارالمعارف قاهره، توسط عائشه عبدالرحمن (بنت الشاطی)، در سال 1409ق/1989م، تصحیح و در تاریخ 1411ق/1990م، چاپ شده است.

«مقدمة ابن الصلاح في علوم الحديث»، تألیف ابوعمرو عثمان بن عبدالرحمن شهرزوری (متوفی 643)، معروف به ابن الصلاح، که به «علوم الحديث» و «معرفة أنواع علم الحديث» نیز معروف است، از مهم‌ترین تألیفات در علم حدیث بوده که به زبان عربی و در قرن هفتم هجری، نوشته شده است. این کتاب، قبل از آنکه اثر تألیفی باشد، اثری املایی است؛ یعنی ابن الصلاح، جزوات درسی خود را به شاگردان املا کرده و در آخر، بررسی کرده و مقدمه‌ای بر آن نوشته است. از آنجا که این کتاب مقدمه‌ای برای حدیث‌شناسی است، آن را «مقدمه» نامیده‌اند.

ابن الصلاح در این اثر، تمام آثار دانشمندان قبل از خود را، چه آثار مدون مثل کتب خطیب بغدادی و حاکم نیشابوری و چه آثار غیر مدون، یا از افراد غیر معروف، مثل ترمذی و خطّابی - ‌که نظراتشان در کتاب دیگری آمده است - ‌در اختیار داشته و با مطالعه آنها، مطالب را با طبقه‌بندی تفکیکی و مشخص، به‌صورت جداجدا با بحث منطقی در مورد هر مطلب آورده است. وی علوم حدیث را در 65 علم توسعه داده و بیان کرده است که اقسام دیگری نیز وجود دارد. وی بعضی از انواع را بسیار مفصل و گسترده بحث کرده است؛ به‌طوری که گاه بیست صفحه درباره یک نوع توضیح داده، ولی در برخی انواع، به‌طور مختصر بحث کرده است.

«محاسن الاصطلاح» اثر ابوحفص، عمر بن ارسلان بن نصیر کنانی، معروف به سراج بلقینی است. در این چاپ، مقدمه‌ای مفصل درباره زندگی‌نامه ابن الصلاح و بلقینی، در ابتدای کتاب نگاشته شده و متن «مقدمه ابن الصلاح» در بالای صفحه و در پایین، نص «محاسن الاصطلاح» آمده است.

مواردی که بلقینی به کتاب ابن الصلاح افزوده است، عبارتند از:

1. روایت برخی از صحابه، از برخی دیگر؛
2. روایت برخی از تابعین، از برخی دیگر؛
3. شناخت راویانی که در اسناد با هم مشترکند؛
4. شناخت اسباب حدیث؛
5. تاریخ متون.

از جمله ویژگی‌های این چاپ، فهارس فنی آن می‌باشد که خواننده را در یافتن مطالب، کمک می‌کند. این فهارس که در انتهای کتاب آمده است، عبارتند از: فهرست اعلام (مردان و زنان)؛ اماکن و شهرها و کتب مذکور در «مقدمه» و «محاسن» و فهرست مطالب.

پاورقی‌ها توسط محقق نوشته شده و با خطی، از متن «مقدمه» و «محاسن»، جدا شده است. در این پاورقی‌ها، علاوه بر ذکر منابع، توضیحات جامع و مفصلی پیرامون برخی از کلمات، اعلام، کتب و عبارات متن، داده شده است.

منابع مقاله

1. مقدمه و متن کتاب.
2. سجادی، رضیه سادات، «سیر نگارش‌های اهل سنت در حوزه مصطلح الحديث (1)»، پایگاه مجلات تخصصی نور، مجله علوم حدیث، شماره 24، تابستان 1381، به آدرس:

http://www.noormags.ir/view/fa/articlepage/1450