تصویر خانواده پیامبر(ص) در دایرةالمعارف اسلام (ترجمه و نقد)
| نام کتاب | تصوير خانواده پيامبر صلي الله عليه و آله در دايرةالمعارف اسلام (ترجمه و نقد) |
|---|---|
| نام های دیگر کتاب | تصوير خانواده پيامبر صلي الله عليه و آله در دايرةالمعارف اسلام (ترجمه و نقد) |
| پدیدآورندگان | تقی‌زاده داوری، محمود (نويسنده) |
| زبان | فارسی |
| کد کنگره | BP 26 /ع4ت6 |
| موضوع | محمد(ص)، پيامبر اسلام، 53 قبل از هجرت - 11ق |
| ناشر | شیعه‌شناسی |
| مکان نشر | ايران - قم |
| سال نشر | 1387ش |
| کد اتوماسیون | AUTOMATIONCODE11991AUTOMATIONCODE |
معرفی اجمالی
تصویر خانواده پیامبر(ص) در دائرةالمعارف اسلام (ترجمه و نقد)، کتابی است فارسی با موضوع تاریخ اسلام. ناقدان این کتاب عبدالرضا عرب، محمدموسی نوری و محمدحسین میرعبداللهی زیر نظر محمود تقی‌زاده داوری هستند. نویسندگان این اثر، به ترجمه مدخل‌های مرتبط با پیامبر اسلام(ص)، همسران، فرزندان، سایر اعضای خانواده و رویدادهای مربوط به ایشان در دایرةالمعارف اسلام چاپ بریل هلند پرداخته و این مداخل را مورد نقد و ارزیابی قرار داده‌اند.
ساختار
کتاب با «سخنی با خواننده» (نوشته احمد بهشتی‌مهر) شروع می‌شود، سپس فهرست مطالب است و محتوای کتاب در سه فصل.
در این کتاب از 289 منبع استفاده شده است. برخی از آنها عبارتند از: ينابيع المودة قندوزی، من لا يحضره الفقيه، منتهی الآمال، مصنفات الشيخ المفيد، مسند الرضا(ع)، مروج الذهب و معادن الجواهر، كشف المراد في شرح تجريد الاعتقاد، كمال‌الدين و تمام النعمة، فروع کافی، عيون أخبار الرضا(ع)، عين العبرة في غبن العترة، عهدین، فتح الباري شرح صحيح البخاري، صحيح مسلم، صحيح البخاري، شرح نهج‌البلاغه ابن ابی‌الحدید، سيرةالنبي ابن هشام، جواهر الكلام، تفسیر طبری، تنقيح المقال مامقانی، تاریخ طبری و یعقوبی و...
نویسندگان این کتاب، ابتدا ترجمه مدخل مورد نظر را ارائه می‌کنند و سپس به نقد و بررسی آن می‌پردازند. منابع مربوط به هر مدخل در انتهای متن همان مدخل آمده است.
گزارش محتوا
مجموعه مدخل‌های مربوط به همسران پیامبر(ص)، عبارت است از: خدیجه، سوده، عایشه، حفصه، زینب بنت خزیمه، ام‌سلمه، زینب بنت جحش، ماریه، صفیه و میمونه. مدخل‌های مربوط به فرزندان چنین است: زینب، رقیه، ام‌کلثوم. مدخل‌های مربوط به سایر اعضای خانواده بدین صورت است: عبدالله، آمنه، حلیمه، هاشم بن عبدمناف، عبدالمطلب بن هاشم، ابوطالب و ابولهب.
نویسنده بیان می‌کند که چون در دایرةالمعارف بریل نامی از ام‌حبیبه که یکی از همسران پیامبر بوده است، برده نشده، برای معرفی وی مقاله مستقلی نگاشته شده است. طبعا چون متن این مقاله در دایرةالمعارف مذکور نبوده، فاقد نقد و بررسی است.[۱]
بخش دوم این کتاب، به بررسی مدخل‌های مربوط به فرزندان پیامبر(ص) اختصاص یافته است. احمد بهشتی، قول بررسی مدخل‌های مربوط به حضرت فاطمه زهرا(س) و شخص پیامبر(ص) را در کتاب مستقلی داده و نقد و بررسی این دو مقاله را به آنجا حواله داده است؛ لذا این دو مقاله در این کتاب نقد و بررسی نشده‌اند. همچنین چون در بریل نامی از پسر پیامبر(ص) به میان نیامده است، مدخل مستقلی درباره او نوشته و به سایر مدخل‌ها اضافه شده است. این مقاله هم مانند مقاله ام‌حبیبه در بخش همسران پیامبر(ص)، به علت جدید التألیف بودن، نقد و بررسی ندارد.[۲]
بخش سوم این کتاب اختصاص به ترجمه و نقد و بررسی مقالات سایر اعضای خانواده پیامبر(ص) دارد. افرادی که در دایرةالمعارف اسلام معرفی شده‌اند، عبدالله پدر آن حضرت، آمنه مادرش، حلیمه سعدیه دایه‌اش، هاشم بن عبدمناف جد اعلای آن حضرت، عبدالمطلب بن هاشم جد و ابوطالب، حمزه و ابولهب عموهای پیامبر(ص) هستند.[۳]
احمد بهشتی‌مهر، معاون پژوهشی مؤسسه شیعه‌شناسی می‌نویسد: «از آنجایی که ترجمه مدخل‌های مربوط به هاشم و ابولهب در آخرین روزهای آماده‌سازی این کتاب به دست آمد، مجال نقد و بررسی دست نداد و صرفا ترجمه آنها آورده شد، تا به خواست خداوند بزرگ در چاپ‌های بعدی اضافه گردد».[۴]
وضعیت کتاب
کتاب دارای فهرست مطالب و نمایه و فهرست منابع و مآخذ است. فهرست مطالب در ابتدای آن و منابع و مآخذ و نمایه‌ها در انتهای آن ذکر شده است. ارجاعات کتاب در پاورقی‌ها ذکر شده. پاورقی‌ها علاوه بر ارجاعات، مطالب مفیدی در شرح و توضیح محتوای کتاب دارند.
پانویس
منابع مقاله
مقدمه و متن کتاب.
وابسته‌ها
تصویر امامان شیعه در دایرة المعارف اسلام (ترجمه و نقد)
تصویر شیعه در دائرة المعارف امریکانا (ترجمه و نقد مقالات شیعی دائرة المعارف امریکانا)
تصویر حضرت محمد(ص) و حضرت زهرا(س) در دایرة المعارف اسلام (ترجمه و نقد)