مؤسسة آل البيت عليهم‌السلام لاحياء التراث
مؤسسه آل البیت لاحیاء التراث مجموعه‌ای تحقیقی، پژوهشی و انتشاراتی در قم است. این مؤسسه که با رویکرد احیاء میراث تشیع فعالیت می‌کند با مراکز علمی و تحقیقاتی کشورهای جهان نیز ارتباط فرهنگی داشته و شعبه‌هایی در شهرهای دیگر هم دارد که یکی از مشهورترین آن‌ها، شعبه بیروت است. ارتباط با سایر مؤسسات مشابه، شرکت در کنگره‌ها و کنفرانس‌ها، شرکت در نمایشگاه‌های بین‌المللی، انتشار فصلنامه تراثنا و ایجاد مراکز اطلاع‌رسانی از دیگر فعالیت‌های مؤسسه آل البیت است. مؤسسه در سال ۱۳۶۲ش/ 1404ق/1984م جهت یاری‌دادن به حوزه‌های علمیه و حمایت از محققان میراث اسلامی با همکاری سید جواد شهرستانی، سید علی خراسانی و شیخ محمد نجف پایه‌گذاری گردید[۱] ریاست این مؤسسه را حضرت آقای شهرستانی و معاونت علمی آن را حجت‌الاسلام خراسانی و معاونت اجرایی آن را حجت‌الاسلام حاج شیخ کاظم جواهری به عهده دارند. مؤسسه دارای یک هیئت امنای پنج نفره است و بودجه و اعتبارات آن توسط آقای شهرستانی تامین می گردد.[۲]
اهداف
آغاز شکل‌گیری مؤسسه با محقق ساختن این اهداف آغاز گردید:
- احیای متون و منابع مهم که عالمان و محققان اسلامی در رشته‌ها و علوم مختلف در قرون مختلف نگاشته‌اند.
- روزآمد کردن تمامی منابع غیر محققانه و غیراستاندارد که بدون تصحیح درست و یا غیر جذاب، چاپ و منتشر شده است.
- گزینش از میان منابع و متون متعدد نسخه‌های خطی و چاپی.
- آگاه ساختن عالمان، فرهیختگان و دیگر علاقه‌مندان اسلام و تشیع به میراث بزرگ شیعه.
- مرتبط ساختن امت اسلامی به گذشته در عرصه علم و فرهنگ و میراث ائمه اطهار.
بخش‌ها
مؤسسه آل البیت به جهت پیشبرد فعالیت‌های خویش دارای گروه‌هایی با شرح وظایف خاص بوده که بخشی از آن‌ها بدین شرح است:
- گروه گزینش: تشخیص اولویت برای تحقیق بر اساس نیاز جامعه علمی و فرهنگی و انتخاب بهترین اثر در رشته علمی مورد نظر و گزینش بهترین و دقیق‌ترین نسخه خطی.
- گروه ارزشیابی نسخه‌ها: این گروه تلاش می‌کند تا از میان نسخه‌های گرد آمده بهترین آن را بر اساس معیار متخصصان کتاب‌شناس و نسخه‌شناس انتخاب کند.
- گروه بازخوانی و تقطیع متن: این گروه با استفاده از علائم نگارشی به ویراستاری متن می‌پردازند.
- گروه بازخوانی نسخه‌ها: بعد از مرحله ویراستاری، نسخه آماده شده تایپ گردیده تا مورد بازخوانی و مقایسه با دیگر نسخه‌ها قرار بگیرد.
- گروه تحقیق در اسناد و مصادر متون: این گروه به شناسایی اسناد و مصادر متن پرداخته و پس از بازبینی، معرفی اجمالی از رجال، شخصیت‌ها و شرح‌حال کوتاهی از ایشان عرضه می‌کند.
- گروه نگارش پاورقی‌ها: این گروه با دقت خاص به بازبینی پانوشت‌ها پرداخته و برای پاورقی از عبارت‌های خلاصه و کوتاه استفاده می‌کنند.
- گروه مقابله: در این گروه ادیبان و آشنایان به محتوای کتاب درصدد استوارسازی جملات و عبارت‌ها هستند به‌گونه‌ای که با متن مؤلف همگون باشد.
- گروه فهرست‌نگاری: گروهی خاص بر روی تهیه فهرست‌هایی فنی لازم و موردنیاز برای هر یک از آثار کار می‌کنند.
انتشار مجله تراثنا
همراه با فعالیت‌های پژوهشی و تحقیقی، فصلنامه تراثنا نیز منتشر می‌شود. این نشریه که در راستای احیای میراث فرهنگی اسلام گام برمی‌دارد، شامل این موارد است:
- شناساندن و معرفی آثار پژوهش و تحقیق برای دیگر مؤسسات تحقیقاتی،
- شناسایی آثار خطی موجود کتابخانه‌های شخصی،
- احیای رساله‌ها و مجموعه‌هایی که به دلایلی نظیر محدودیت در صفحات یا محدودیت دامنه پژوهش به‌صورت مستقل چاپ نشده‌اند،
- مجموعه مقالات مبسوط و تحقیقی در موضوعات مختلف.
شعبه‌ها
موسسه آل البیت در شهرهای مختلف جهان مانند بیروت، دمشق، تفلیس، لندن، استانبول و برلین شعبه دارد.
انتشارات مؤسسه
این مؤسسه تاکنون ده‌ها عنوان کتاب را در علوم مختلف اسلامی تحقیق کرده و منتشر ساخته است. برخی از کتب انتشار یافته به این شرح است:
- وسائل الشيعة، حر عاملی (۳۰ جلد)؛
- مستدرك الوسائل، محدث نوری، (۱۸ جلد)؛
- أهل البيت علیهم‌السلام فی المکتبة العربیة؛
- منتهی المقال في أحوال الرجال؛
- نهاية الدراية في شرح الكفاية.
پانویس
منبع مقاله
رفیعی (علا مرودشتی)، علی؛ «مراکز علمی و فرهنگی: آشنایی با «مؤسسه آل البیت (ع) لاحیاء التراث»، پايگاه مجلات تخصصى نور، مجله: آینه میراث، زمستان 1377 و بهار 1378 - شماره 3 و 4 ISC (11 صفحه - از 112 تا 122 ویکی شیعه، دانشنامه مجازی مکتب اهل‌البیت؛ به آدرس اینترنتی: