الطرق و الأسانيد إلی مرويات أهل‌البیت علیهم‌السلام
الطرق و الأسانيد إلی مرويات أهل البیت علیهم‌السلام اجازه نقل روایت سید شهاب‌الدین مرعشی نجفی به میرزا یوسف ایروانی است. این گواهی در واقع در تأیید صلاحیت ایشان در نقل حدیث صادر شده است. در این اجازه نام یکصد تن از اساتید اجازه و مشایخ نویسنده و تألیفاتشان و مشایخ آنها ذکر شده است.
| نام کتاب | الطرق و الأسانيد إلی مرويات أهل البیت علیهم‌السلام |
|---|---|
| نام های دیگر کتاب | |
| پدیدآورندگان | مرعشی، شهاب‌الدین (نويسنده) |
| زبان | عربي |
| کد کنگره | |
| موضوع | |
| ناشر | |
| مکان نشر | |
| سال نشر | |
| کد اتوماسیون | AUTOMATIONCODE52856AUTOMATIONCODE |
این اجازهنامه در ذیحجه سال 1399ق صادر شده است[۱].
اجازه، اصطلاحی در علوم حدیث است که بر گونهای از انحاء فراگیری حدیث دلالت دارد. در اصطلاح محدثان اجازه در کنار سماع، عرض و قرائت، یکی از روشهای دریافت حدیث شمرده شده است و با رخصت شفاهی و کتبی شیخ به راوی برای روایت احادیث مضبوط در متن یا متونی که در ثبت دارد تحقق میپذیرد[۲].
اجازه از دیرباز در بین علما و دانشمندان علوم مـختلف مـرسوم بـوده و اساتید فن بهمنظور بزرگداشت از مقام علمی شاگردانشان و به نشانه کفایتها و شایستگیهایی کـه در آنان وجود داشته برایشان اجازه صادر مینمودند. در حوزههای مختلف عـلوم اسلامی همچون تـفسیر، حـدیث، فقه، طب، ادبیات و عرفان تبادل اجازه بین اساتید و شاگردان مرسوم بوده است؛ مثلاً محدثین اجازه روایت حدیث و یا روایت کتابهای حدیثی را به حدیثپژوهان اعطا نموده و فقها اجازه اجتهاد و یا تصدی امور حـسبیه را بـرای لایقان این مناصب انشا میکردند[۳].
اجازات همچون اسناد و مدارک علمی و فرهنگی ارزشمند در اختیار افراد لایق و شایسته قرار میگرفته و آثار و فواید بسیاری نیز بر آنها مترتب بوده و هـست. از جـمله موجب اعتماد و اطمینان به گفتهها و نوشتههای شخص مجاز میشود و مشتمل بر اظهارنظرهای مشایخ نسبت به شاگردان و اساتید خود است[۴].
علمای حدیث، اجازه را یکی از مـهمترین طـرق تحمل حدیث دانستهاند و بهعنوان پشـتوانه صحت و درستی نقل احادیث، به اخذ و مبادله آن همت گماشتهاند. بدینصورت که اساتید علم حدیث بهطور کتبی یا شـفاهی اذن روایـت احـادیث از خود را به شاگردانشان اعطا مینمودند و مـعمولاً در ایـن اجازات نام اساتید و مشایخ و تألیفات خود را میآوردند[۵].
از فواید مهم اجازه روایت، اتصال سند اخبار به ائمه معصومین(ع) اسـت و مـعمولاً اسـاتید در اجازه روایی، سلسله سند را به یکی از مشایخ بزرگ همچون ملا محمدتقی مجلسی، شهید اول، علامه حلی و یا شیخ طوسی رسانده و بر او توقف میکنند، چون طرق مشایخ بزرگ مـعلوم اسـت[۶].
نویسنده در ابتدای این اثر به میرزا یوسف فرزند میرزا علیآقا ایروانی اجازه نقل روایات داده است که مجاز باشد روایات دارای سلسله سند را از جوامع حدیثی شیعه مانند کتب اربعه و مانند آن نقل کند. او سپس با اشاره به اسامی اساتید و مشایخش تأکید میکند که امکان ذکر فهرست تمامی مشایخش را نداشته و به تعدادی از اسامی بسنده میشود[۷].
اجازه نقل حدیث بهعنوان سند تاریخی در شناخت تاریخ زندگی و مرتبه علمی دانشمندان و آگاهی از اندیشهها و آثار آنان اهمیت دارد. در این اثر اسامی 100 تن از علمای بزرگی که آیتالله مرعشی نجفی از آنها روایت کرده با عبارت «ممن اروی عنه» ذکر و به سال وفات و یک یا چند اثر معروف آنها اشاره شده است. در ذیل نام هر یک از این علما نیز به نام تعدادی از مشایخ آنها اشاره شده است[۸].
در ذیل برخی طرق، از اصطلاح «حیلوله» استفاده شده که در لغت به معنای فاصله و حاجز شدن و تحویل به معنای انتقال است. در اصطلاح، تحویل در سند یعنی انتقال از سندی به سند دیگر و این در صورتی است که راوی بخواهد متن حدیثی را که با دو یا چند سند نقل شده است یکجا روایت کند[۹].
نام اولین شیخ اجازه نویسنده، سید حسن صدرالدین موسوی کاظمینی (متوفی 1354ق) صاحب کتاب «تأسيس الشيعة الكرام لفنون الإسلام» و «شرح وسائل الشيعة» است. سپس نام شیخ محمدحسین کاظمینی و بعدازآن نام صاحب جواهر محمدحسین نجفی آمده است[۱۰].
در شماره 61 نیز نام میرزا هدایتالله شهیدی قزوینی که از نوادگان مولی محمدتقی برغانی قزوینی بوده آمده است. مولی محمدتقی به دست فرقه ضاله بابیه به شهادت رسیده است[۱۱].
نویسنده در انتهای اثر در ضمن خاتمه توصیههای بسیار ارزشمندی در تقوای الهی، تلاوت قرآن، مطالعه احادیث، احیای مذهب، ادای نماز شب و نیکی به برادران و نزدیکان نموده است[۱۲].
پانویس
- ↑ ر.ک: متن اجازهنامه، صفحه ل
- ↑ ر.ک: مدیر شانهچی، کاظم، ص 596
- ↑ ر.ک: حافظیان بابلی، ابوالفضل، ص185
- ↑ ر.ک: همان
- ↑ ر.ک: همان، ص186
- ↑ ر.ک: همان
- ↑ ر.ک: متن اجازهنامه، صفحه ب
- ↑ ر.ک: همان، صفحه ب تا کط
- ↑ ر.ک: همان، حدیث نت، صفحه اصطلاحات حدیثی
- ↑ ر.ک: همان، صفحه ب و ج
- ↑ ر.ک: همان، صفحه یط و ک
- ↑ ر.ک: همان، صفحه ل
منبع مقاله
- متن اجازهنامه.
- مدیر شانهچی، کاظم، دائرةالمعارف بزرگ اسلامی، ج 6، زیر نظر کاظم موسوی بجنوردی، تهران، مرکز دائرةالمعارف بزرگ اسلامی، چاپ اول، 1373.
- حافظیان بابلی، ابوالفضل، اجازات حسبیه امام(ره)، پایگاه مجلات تخصصی نور: فصلنامه حکومت اسلامی، تابستان 1378، شماره 12، صفحه 185 تا 193.
- حدیث نت، پایگاه اطلاعرسانی حدیث شیعه، معارف حدیث، پرسش و پاسخ، علوم حدیث، اصطلاحات حدیثی
وابسته‌ها
پیوندها
مطالعه کتاب الطرق و الأسانيد إلی مرويات أهل البیت علیهم‌السلام در پایگاه کتابخانه دیجیتال نور