سجادی، سید محمدصادق
| نام | سجادی، صادق |
|---|---|
| نام های دیگر | سید صادق سجادی |
| نام پدر | |
| متولد | 1333 هـ.ش |
| محل تولد | |
| رحلت | |
| اساتید | |
| برخی آثار | |
| کد مؤلف | AUTHORCODE3884AUTHORCODE |
سيد محمدصادق سجادى، در بهمن‌ماه 1333ش در کرمانشاه زاده شد. از خردسالى، هم‌زمان با تحصيلات رسمى در دوره‌هاى ابتدايى و متوسطه در تهران، به آموختن مقدمات علوم متداول حوزوى پرداخت.
در سال 1353ش، وارد دانشكده الهيات و معارف اسلامى دانشگاه تهران شد و هم‌زمان با تحصيلات دانشگاهى و استفاده از درس استادان برجسته آن عهد، به آموختن ادبيات عرب، فقه واصول، و فلسفه در سطوح عالى نزد پدرش، دكتر سيد جعفر سجادى كه در آن زمان از استادان نامدار دانشگاه تهران بود، اشتغال يافت.
در سال 1357ش در دوره فوق ليسانس پذيرفته شد. انقلاب فرهنگى و تعطيل دانشگاه‌ها، فرصت بيشترى براى مطالعه و تحقيق در اختيارش نهاد. چندى بعد رهسپار هندوستان شد و چند ماه در كتابخانه‌هاى حيدرآباد، عليگره و دهلى به بررسى آثار مربوط به تاريخ و ادبيات فارسى و فرهنگ ايرانى در شبه قاره اشتغال يافت، آنگاه به تهران بازگشت و فعاليت پژوهشى خود را بر بعضى جلوه‌هاى تمدن اسلامى متمركز كرد.
نخستين اثر او تحت عنوان «طبقه‌بندى علوم در تمدن اسلامى»، مقدمه همان پژوهش‌هاست. از همين تاريخ، هفته‌اى دو روز همراه جمعى از استادان جوان دانشگاه‌ها، در كتابخانه پدرش گرد مى‌آمدند و از محضر او استفاده مى‌كردند.
در آن دوره كه قريب به 4 سال به طول انجاميد، كتاب‌هايى چون «شرح ابن عقيل»، «مختصر» و «مطول» تفتازانى، «اشارات» بوعلى سينا و «فرائد الأصول» شيخ انصارى را نزد ايشان خواندند. در خلال اين مرحله از دانش‌آموزى، مدتى به‌عنوان ويراستار در برخى مراكز فرهنگى به كار پرداخت و آنگاه به خدمتِ مركز دايرةالمعارف بزرگ اسلامى درآمد.
در 1365ش، به ادامه تحصيل پرداخت و پس از دو سال با اخذ درجه فوق ليسانس فارغ‌التحصيل شد.
مدتى بعد در امتحانات ورودى دوره دكترى همان دانشكده در رشته تاريخ و تمدن ملل اسلامى پذيرفته شد و سه سال بعد با دفاع از رساله خود با عنوانِ «تحقيق در تاريخ برمكيان و رساله اخبار برامكه»، درجه دكترى گرفت.
در سال‌هايى كه به تحصيل در دوره دكترى مشغول بود، در دانشگاه‌هاى تهران، الزهرا، آزاد سلامى و دانشگاه زنجان نيز تدريس مى‌كرد و درعين‌حال از تحقيق، تأليف و ترجمه نيز غافل نبود و تعدادى از آثارش در همين دوره منتشر شد.
در تمام اين دوران در مركز دايرةالمعارف بزرگ اسلامى به‌عنوان دستيار مرحوم دكتر زرياب خويى در بخش تاريخ، آنگاه با سمت مدير بخش علوم و سپس مدير بخش تاريخ به كار مشغول بود و بيش از پنج سال نيز در فرهنگستان زبان و ادب فارسى عنوان عضو ارشد دانشنامه ادبيات فارسى، دانشنامه شبه قاره هند و مدير دانشنامه اخير فعاليت مى‌كرد.
وى اكنون معاون پژوهشى و فرهنگى مركز دايرةالمعارف بزرگ اسلامى، عضو و دبير شوراى عالى علمى و مدير بخش تاريخ اين مركز است.
زمينه اصلى فعاليت‌هاى پژوهشى وى، تاريخ و تمدن ايران و ملل اسلامى در نخستين سده‌هاى هجرى، و بررسى‌هاى تطبيقى ادبيات فارسى و عربى است؛ درعين‌حال از سال‌ها پيش، در زمينه تاريخ طب نيز تفنناً به تحقيق پرداخت و در آن زمينه نيز مقالاتى منتشر كرد.
وى نويسند كتاب برگزيده سال 1386ش، در رشته تاريخ، «تاريخ برمكيان» مى‌باشد.
برخى از كتب تأليفى، ترجمه‌اى و تصحيحى وى عبارتند از
- طبقه‌بندى علوم در تمدن اسلامى؛
- تاريخ دولت‌هاى اسلامى و خاندان‌هاى حكومت‌گر؛
- رؤياى صادقه؛
- طبائع الاستبداد؛
- اتحاد اسلام؛
- رساله يك كلمه؛
- مفاهيم اخلاقى و عقيدتى قرآن؛
- پيامبر و پيامبرى؛
- شناخت در قرآن كريم؛
- تاريخ‌نگارى در اسلام؛
- جغرافياى حافظ ابرو؛
- ديوان حافظ شيرازى؛
- سفر برزويه به هند و منشأ كليلة و دمنة؛
- بزم‌آوردى ديگر (مجموعه مقالات دكتر زرياب خويى).
پاره‌اى از مقالات وى عبارتند از
- شرح احوال و نقد و تحليل آثار احمد جام؛
- گلستان، فصلنامه شوراى گسترش زبان و ادبيات فارسى در آمريكاى شمالى؛
- دو سفرنامه از جنوب؛
- نگاهى به برخى از واژه‌هاى فارسى رايج در مصر و شام به روزگار مماليك؛
- اسناد و نامه‌هاى امير كبير؛
- تصحيح يا تضييع، نقد ترجمه و تصحيح حدود العالم؛
- نگاهى اجمالى به نخستين ترجمه‌هاى كليلة و دمنة؛
- مكاتب تاريخ‌نگارى، يادنامه دكتر عبدالحسين زرين‌كوب؛
- نگاهى به منابع داروشناسى در عصر اسلامى در محقق‌نامه (بزرگداشت دكتر محقق).
145 مقاله ديگر از ايشان، در دايرةالمعارف بزرگ اسلامى (دبا) چاپ شده است.
منابع مقاله
پايگاه مركز دائرةالمعارف بزرگ اسلامى (مركز پژوهش‌هاى ايرانى و اسلامى)، شنبه 3 ارديبهشت 1390ش.
وابسته‌ها
اخلاق از دیدگاه قرآن و عترت/ نقش:(گردآوری و تنظیم)
تاریخ برمکیان/ نقش:(نويسنده)
اخوان الصفا/ نقش:(مترجم)