بغية الحائر في أحوال أولاد الإمام الباقر(ع)
| نام کتاب | بغية الحائر في أحوال أولاد الإمام الباقر(ع) |
|---|---|
| نام های دیگر کتاب | |
| پدیدآورندگان | حسینی زرباطی، حسین (نويسنده) |
| زبان | عربی |
| کد کنگره | BP 53 /ح5ب7 |
| موضوع | امام زادگان
محمد بن علی(ع)، امام پنجم، 57 - 114ق. - فرزندان |
| ناشر | کتابخانه عمومی آیت‌الله‌مرعشی نجفی(ره) |
| مکان نشر | قم - ایران |
| سال نشر | 1416 هـ.ق |
| کد اتوماسیون | AUTOMATIONCODE11989AUTOMATIONCODE |
معرفى اجمالى
بغية الحائر في أحوال أولاد الإمام الباقر(ع)، اثر سيد حسين حسينى زرباطى، است كه در آن، شرح حال تعدادى از فرزندان حضرت امام باقر(ع) را ذكر كرده و شجره‌نامه برخى از آنان را آورده است.
ساختار
اين كتاب از مقدمه نويسنده و متن اصلى (شامل: 1. وضعيت امنيتى و سياسى عصر اموى، 2. اختلاف آرا در ابعادى از زندگى امام محمدباقر(ع)، 3. عوامل استمرار روش اختفا در بين نوادگان امام باقر(ع). 4. اخبار طالبيان متوارى‌شده) تشكيل شده است.
گزارش محتوا
برخى از مطالب جالب اين كتاب، عبارت است از:
- نويسنده در مقدمه‌اش كه آن را در شيراز به تاريخ 1416/3/1ق نوشته، چنين آورده است:
- «از سال‌هاى طولانى قبل از اين، در بين كتب انساب و تراجم و تواريخ در جستجوى نشانه‌هاى روشن از فرزندان امام باقر(ع) بودم تا دريافتم كه اعقاب ايشان فراوان است و همين مطلب مرا به كاوش در اين موضوع واداشت تا غبار فراموشى را در تاريخ از آن بزدايم و امورى عزم مرا بر ادامه اين تحقيق افزون ساخت؛ از جمله اينكه در كتاب‌هايى مشهور در اين فنّ در هنگام بحث از اولاد امام باقر(ع) آمده كه: «من انتسب إلى الباقر(ع) من غير ولده الصادق فهو كذاب دعي»؛ يعنى «هر كسى كه به امام باقر از راه ديگرى غير از فرزندش امام صادق(ع) منسوب شود، پس او كذاب و مدعى است» و يا «إن العقب من جعفر وحده»؛ يعنى «اعقاب امام باقر(ع) فقط از راه امام جعفر(ع) است» و امثال اين عبارات...
- همچنين اينكه جمعيت فراوانى از سادات كه آنان را مى‌شناسم در ايران و عراق كه نسبتشان به امام باقر(ع) مى‌رسد و نسبشان از راه امام صادق(ع) نيست و اين برخلاف مطلبى است كه در نزد نسابان مشهور است؛ درحالى‌كه شكى در صدق اين سادات نيست، به‌خاطر كثرتشان و دور بودنشان از يكديگر و وجود شجره‌نامه‌هاى قديمى كه از صدها سال قبل حفظش مى‌كنند و دانشمندان بزرگ و برخى از نسابان گواهى به صحتش داده‌اند و...».[۱]
- بخش وسيعى از زندگى هاشميان در دوران حكومت اموى را غبار ابهام و پيچيدگى در بر گرفته است و به‌ويژه زندگى علوى‌ها در قسمت مهمى از حكومت عباسى. اين غموض را هر كسى كه در تاريخ اين دو دوره (اموى و عباسى) اندك تأملى كند، مى‌يابد... پس در اين صورت، شگفت نيست كه هاشميان در دوران سلطه حكومت اموى پنهان شوند و هيچ عجيب نيست كه حكومت عباسى وقتى دستگيره قدرت را به چنگ آورد آثار علويان را محو كند.[۲]
- آراى اهل سيره و مورخين درباره جوانب مهمى از زندگى امام باقر(ع)، گوناگون است و اختلافشان شديد است؛ به‌طورى‌كه برخى ادعا كرده‌اند كه اجماع داريم كه نسل امام باقر جز از راه امام صادق(ع) ادامه نيافته است، ولى ما اين اختلافات را بررسى مى‌كنيم و ثابت مى‌كنيم كه چنين اجماعى واقع نشده است و صحيح نيست.[۳]
- نويسنده تحت عنوان «أخبار المتوارين من الطالبيين» چنين نوشته است: يكى از طالبيان متوارى‌شده كه در همان وضعيت از دنيا رفت، عيسى بن زيد بن على بن حسين - پسر عموى پسران امام باقر(ع) - است و نزديك بود كه اخبارش در تاريخ مخفى بماند اگر اين نبود كه برادرش حسين بن زيد او را شناساند.[۴]
- نويسنده در پايان تأكيد كرده است كه اين پايان سخنى است كه شرايط به من اجازه بيانش را درباره اين موضوع در اين زمان داده و البته آرزو داشتم كه تفصيل و عمق بيشترى داشته باشد، ولى «ما كل ما يتمنى المرء يدركه»؛ يعنى: «چنين نيست كه هرچه انسان آرزو كند به آن برسد». فراغت از نگارش اين اثر در ايام ولادت پيامبر(ص) در سال 1416ق، در شهر شيراز واقع شد.[۵]
وضعيت كتاب
براى كتاب حاضر، در پايان آن، فهرست تفصيلى مطالب و فهرست منابع فراهم شده، ولى متأسفانه فهارس فنى (آيات، روايات، اعلام، كتب و...) آماده نشده است. نويسنده تحت عنوان «مشجرات لبعض السادة الحسينيين من ولد إبراهيم بن الإمام محمد الباقر(ع)»، تصاويرى از شجره‌نامه سادات حسينى از فرزندان ابراهيم فرزند امام باقر(ع) را كه به‌صورت خطى نوشته شده، آورده است.[۶]
همچنين نويسنده تصاويرى از دست‌نوشته و تأييديه چند تن از دانشمندان اسلامى نسبت به شجره‌نامه مذكور را آورده كه برخى به زبان عربى و برخى به زبان فارسى است.[۷]
نويسنده براى توليد اثر حاضر از تعداد قابل توجهى (115 كتاب) از منابع مهم به زبان عربى و فارسى استفاده كرده است.[۸]
همچنين نويسنده از تعدادى از تصاوير مراقد امامزادگان و فرزندان امام محمدباقر(ع) براى كمك به فهم بهتر مطالب استفاده كرده است.[۹]
پانويس
منابع مقاله
مقدمه و متن كتاب.
پیوندها
مطالعه کتاب بغية الحائر في أحوال أولاد الإمام الباقر(ع) در پایگاه کتابخانه دیجیتال نور