در السحابة في من دخل مصر من الصحابة (رضي‌الله‌عنهم)
| نام کتاب | در السحابة في من دخل مصر من الصحابة (رضي الله عنهم) |
|---|---|
| نام های دیگر کتاب | |
| پدیدآورندگان | ابو سلیمان، خالد عبد الفتاح (محقق)
سیوطی، عبدالرحمن بن ابی‌‌بکر (نويسنده) |
| زبان | عربی |
| کد کنگره | BP 28/6 /س9د4 |
| موضوع | صحابه - سرگذشت نامه |
| ناشر | مؤسسة الکتب الثقافیة |
| مکان نشر | بیروت - لبنان |
| سال نشر | 1417 هـ.ق یا 1997 م |
| کد اتوماسیون | 11701 |
معرفى اجمالى
«در السحابة في من دخل مصر من الصحابة (رضي‌الله‌عنهم)» اثر ابوالفضل جلال‌الدين عبدالرحمن سيوطى (متوفى سنه 911ق)، با تحقيق خالد عبدالفتاح ابوسليمان، كتابى است در معرفى و ارائه شرح حالى كوتاه از صحابه‌اى كه وارد كشور مصر شده‌اند.
ساختار
كتاب با زندگى‌نامه مفصلى از مؤلف و دو مقدمه از محقق و نويسنده آغاز شده و اسامى اشخاص، به ترتيب حروف الفبا، تنظيم شده است.
نويسنده در هر مورد، به اسم، كنيه، لقب، اسم پدر، جد، نسب، سن و وفات افراد اشاره نموده و سپس روايات مربوط به آن شخص را ذكر كرده است. در ادامه، به خصوصيات اخلاقى و كرامات آن شخص اشاره شده است (ر.ك: مقدمه مؤلف، ص19).
گزارش محتوا
در مقدمه محقق، توضيح مختصرى پيرامون اقدامات تحقيقى صورت‌گرفته در كتاب داده شده است (مقدمه محقق، ص17-18).
نويسنده در مقدمه خويش، توضيح كوتاهى پيرامون انگيزه و شيوه كار خود در تأليف اين كتاب ارائه نموده است (ر.ك: مقدمه مؤلف، ص19).
پيش از نويسنده، محمد بن ربيع جيزى (كه پدرش از صحابه و همراهان امام شافعى بوده است) كتابى پيرامون صحابه‌اى كه داخل مصر شده‌اند در يك جلد نوشته و در آن، به صد و چهل و اندى نفر اشاره كرده و احاديث ايشان و روايات اهل مصر را ذكر كرده است. اين در حالى است كه برخى از افراد را از قلم انداخته و اين امر باعث شده است تا پس از او، عبدالحكم در كتاب «فتوح مصر» و ابن يونس در «تاريخ مصر» و ابن سعد در طبقاتش آنها را ذكر كنند.
نويسنده سعى كرده است در اين كتاب، ضمن خلاصه كردن كتاب محمد بن ربيع، افراد به‌جامانده از آن را با گذاردن علامت «ك» در كنار آن، اضافه كند (ر.ك: مقدمه مؤلف، ص19).
اولين شخص معرفى‌شده در كتاب، ابرهة بن شرحبيل بن ابرهة بن صباح حميرى مى‌باشد. وى از جمله حكما بوده و عمروعاص او را به‌سوى «الفرما» فرستاد كه موفق به فتح آن گرديد (ر.ك: متن كتاب، ص20).
بشير بن جابر بن عراب، از ديگر صحابى معرفى‌شده مى‌باشد. درباره وى به اين نكته اشاره شده كه روايتى از او، نقل نشده است (ر.ك: همان، ص29).
از ديگر افراد معرفى‌شده در كتاب، مى‌توان به اشخاص زير اشاره كرد: تبيع بن عامر حميرى، تميم بن إياس بن بكير ليثى، ثابت بن طريف مرادى، جابر بن ابى‌اسامه، حابس بن ربيعه تميمى، حيويل بن ناشرة بن عبدعامر كنفى، خارجة بن حذافة بن غانم بن عامر عدوى و...
از جمله ويژگى‌هاى كتاب، توضيح اعراب اسامى و تذكر نحوه قرائت صحيح آنها و نيز ذكر تاريخ و نحوه اسلام آوردن افراد مى‌باشد.
وضعيت كتاب
فهرست «آيات»، «اطراف الحديث»، «اطراف الاثر»، «اشعار» (به ترتيب قوافى)، «اعلام»، «مدن، قبايل، بقاع، مساجد و غزوات» و فهرست موضوعات، در انتهاى كتاب آمده است.
پاورقى‌ها توسط محقق نوشته شده و در آنها، علاوه بر ذكر منابع (ر.ك: پاورقى، ص24)، به توضيح برخى از مطالب متن پرداخته شده است (ر.ك: همان، ص20).
منابع مقاله
مقدمه و متن كتاب.
پیوندها
مطالعه کتاب در السحابة في من دخل مصر من الصحابة (رضي الله عنهم) در پایگاه کتابخانه دیجیتال نور