روضة الأنوار عباسي (در اخلاق و شیوه کشورداری)
| نام کتاب | روضة الأنوار عباسی (در اخلاق و شیوه کشورداری) |
|---|---|
| نام های دیگر کتاب | |
| پدیدآورندگان | محقق سبزواری، محمدباقر بن محمدمومن (نويسنده)
چنگیزی اردهایی، اسماعیل (محقق و مصحح) |
| زبان | فارسی |
| کد کنگره | JC 49 /م3ر9 1383 |
| موضوع | آموزش و پرورش شاه زادگان
اخلاق اسلامی - متون قدیمی تا قرن 14 پادشاهی - متون قدیمی تا قرن 14 نثر فارسی - قرن 11ق. کشور داری - متون قدیمی تا قرن 14 |
| ناشر | مرکز پژوهشی ميراث مکتوب |
| مکان نشر | تهران - ایران |
| سال نشر | 1383 هـ.ش |
| کد اتوماسیون | AUTOMATIONCODE11384AUTOMATIONCODE |
معرفى اجمالى
«روضة الانوار عباسى(در اخلاق و شيوه كشوردارى)» اثر ملا محمدباقربن محمد مؤمن سبزوارى (متوفى 1090ق) معروف به محقق سبزوارى، در موضوع اخلاق سياسى به زبان فارسى مى‌باشد.
از نوشته سبزوارى چنين برمى‌آيد كه فكر تأليف كتاب از خود او بوده، امّا چون انجام چنين كارى به امضاى شاه صفوى نرسيده بود، از پرداختن به آن خوددارى مى‌ورزيد تا آنكه از جانب وى مامور شد كه چنين كتابى را بنويسد. خود او انگيزه‌اش را از اين كار تأليف كتابى مشتمل بر مباحثى در نجات و رستگارى اخروى و تدبير و مصلحت ملكى خوانده است.
ساختار
كتاب با چند مقدمه از ناشر و مصحح و مؤلف آغاز شده است. متن كتاب نيز از دو قسم اخلاق و سياست مدن تشكيل شده كه قسم اول حاوى هفت باب و قسم دوم مشتمل بر پنج باب است.
گزارش محتوا
در مقدمه مصحح كتاب جريانات و انديشه‌هاى مهم سياسى در اسلام و نظريه شريعتمداران و فقيهان مورد بررسى قرار گرفته است. پس از آن آثار محقق سبزوارى و به‌ويژه كتاب حاضر مورد بررسى قرار گرفته است.
موضوع قسم اول كتاب كه در حقيقت به منزله مقدمه‌اى براى قسم دوم است، بر اساس سنت ديرين به اخلاق اختصاص دارد در اين قسمت آنچه كه موجب رستگارى پادشاه و ثواب و رفع درجات و نجات از عذاب و انتقام الهى است و در عين حال موجب انتظام امور ملك و دوام ايام سلطنت است بيان مى‌شود.
مباحث قسم دوم و پايانى كتاب به سياست و يا به اصطلاح «سياست مدن» اختصاص دارد و از قواعدى كه برگرفته از تحقيقات حكماى پيشين در باب سلطنت و ملك‌دارى و حفظ و ضبط آن است به همراه آداب سلوك پادشاه و كيفيت سلوك درباريان نسبت به پادشاه سخن مى‌رود.
تدبير گروه‌هايى مانند اهل قلم، زارعان، بازرگانان، پزشكان، منجمين، صنعت‌گران، ارباب دفاتر و محاسبان ديوانى، فرماندهان لشكرها و فرمانداران شهرها، نگهبانان قلعه‌ها و مرزها نيز از وضايف سلطان است. اين قسمت با نقل عهدنامه حضرت على(ع) خطاب به مالك اشتر به انجام مى‌رسد.
سبزوارى از منابع فراوانى براى كارش استفاده كرده است كه برخى از آنها به دليل آسيب‌هاى زمانه اينك در دست نيستند. سبزوارى صفحاتى چند از اين نوشته‌ها را در اختيار ما قرار مى‌دهد كه در زمره بهترين نمونه‌هاى نثر ادبى زبان فارسى به شمار مى‌روند، همچنين بخشهاى از ميان رفته برخى كتب مانند «تاريخ الوزراء و الكتّاب» را در روضة الانوار مى‌توان يافت. (ص 41 مقدمه)
نثر كتاب ساده و رسا و گويا است. از تركيبات اضافى و تتابع صفات و رعايت تذكير و تأنيث در مطابقت اسمها و صفت‌ها پيراسته است. در ترجمه آيه‌ها، روان و گويا معنى آن را ارائه مى‌دهد.
از ويژگى‌هاى كتاب نقلهايى است كه از آثار گذشتگان و داستانهايى از متنهاى كهن چون تاريخ بيهقى و سير الملوك خواجه نظام الملك، مقامات ابونصر مشكان و مقامات حميدى در مقام شاهد و تكميل عبارات انجام داده است.
وضعيت كتاب
كتاب توسط اسماعيل چنگيزى اردهايى با استفاده از چند نسخه خطى مورد تصحيح و تحقيق قرار گرفته و اختلاف نسخ، منابع آيات و روايات و توضيح الفاظ در پاورقى كتاب آمده است.
در پايان كتاب نيز فهرست آيات، روايات، اشعار، كسان، جايها، كتابها و منابع و مآخذ ذكر شده است.
منبع مقاله
مقدمه و متن كتاب
پیوندها
مطالعه کتاب روضة الأنوار عباسی (در اخلاق و شیوه کشورداری) در پایگاه کتابخانه دیجیتال نور