همایونفرخ، رکنالدین
| نام | همایونفرخ، رکنالدین |
|---|---|
| نام های دیگر | |
| نام پدر | |
| متولد | 1297 هـ.ش |
| محل تولد | |
| رحلت | 1379 هـ.ش |
| اساتید | |
| برخی آثار | طریقت‌نامه / نوع اثر: کتاب / نقش: تصحیح و تحشیه
حکيم مختاری غزنوی، گوينده نامدار قرن پنجم هجری / نوع اثر: کتاب / نقش: بکوشش ديوان امير نظام‌الدين عليشير نوايی «فانی» / نوع اثر: کتاب / نقش: سعی و اهتمام |
| کد مؤلف | AUTHORCODE947AUTHORCODE |
«ركن‌الدين همايون‌فرخ»، نويسنده، مترجم، روزنامه‌نگار و شاعر، متخلص به «رخ» در مهر 1297ش، در تهران متولد شد. در مدرسه شرف مظفرى به تحصيل پرداخت و پس از طى دوران دبستان، ادامه تحصيل را در اروميه به پايان آورد. با آموختن رشته‌هاى مختلف هنرى، سرانجام، با ادامه تحصيل در كاليفرنيا در دانشگاه نيوپورت به دريافت درجه دكترا در رشته ايران‌شناسى نائل آمد و دكتراى ادبيات را در ايران گرفت. پايان‌نامه ايشان با عنوان «تاريخ هشت هزار سال شعر ايرانى» مورد تقدير قرار گرفت.
وى در نوجوانى به نوشتن داستان علاقه‌مند شد و داستان‌هاى «سوز دل»، «عاشق بينوا»، «عروس گورستان»، «شهريار» و «بالكون» را از سال 1318 تا 1321 به چاپ رساند. در سال 1324ش، به نوشتن نمايش‌نامه‌اى به نام «اسكندر و دارا» توفيق يافت و پس از آن، نمايش‌نامه ديگرى به نام «ابومسلم خراسانى» نوشت.
در سال 1322، كتابى به نام «خويين خونين» نوشت و در 1336 به تصحيح و تنقيح و شرح حال شاعران گران‌قدرى كه نامشان در محافل ادبى زمان مهجور مانده بود، پرداخت.
آثار
از همايون‌فرخ، آثارى ماندگار، بر جاى مانده كه عبارتند از:
1. تصحيح و تنقيح ديوان فارسى امير على‌شير نوايى؛
2. سهم ايرانيان در آفرينش و پيدايش خط در جهان؛
3. تاريخ كتاب و كتابخانه‌هاى ايران (جلد اول، از دوران هخامنشيان تا حمله عرب)؛
4. تاريخ كتاب و كتابخانه‌هاى ايران (جلد دوم، از حمله عرب تا عصر حاضر)؛
5. تصحيح و تنقيح مثنوى‌هاى عرفانى عمادالدين، فقيه کرمانى، به نام پنج گنج عماد؛
6. تصحيح تذكره تحفه سامى و شرح حال سام ميرزا؛
7. حافظ خراباتى، در ده جلد؛
8. شاعر ساحر (نسخه ديوان حافظ، مورخ 805 كه سيزده سال با درگذشت خواجه حافظ فاصله زمانى دارد)؛
9. ايران مهد تمدن جهان؛
10. تاريخچه كتابخانه‌هاى عمومى ايران؛
11. سير تحول و تكامل خط فارسى درى؛
12. بهترين راه جلب مردم؛
13. نكته‌اى چند در باره دو كتاب لطائف اشرفى و مكتوبات اشرفى؛
14. يك دسته گل دماغ‌پرور؛
15. معرفى 17 جلد كتاب خطى منحصربه‌فرد؛
16. تحقيق و پژوهش «همايون‌نامه»، تأليف محمد بن على بن جمال الاسلام، ملقب به منشى؛
17. تصحيح تنكلوشا يا صور درج؛
18. تصحيح منشأ الانشاء، اثر عبدالواسع نظامى؛
19. اسناد و مكتوبات تاريخى (مجموعه فرمان‌هاى تاريخى امير تيمور گوركان و پادشاهان صفويه، ضميمه بررسى‌هاى تاريخى)؛
20. تاريخ هشت هزار سال شعر ايرانى (در دو جلد)؛
21. پژوهشى نو پيرامون شاهنامه و فردوسى (در دو جلد)؛
22. تصوف و عرفان، دو مكتب و دو نحوه انديشه و باورند؛
23. مهرها و نشان‌هاى استوانه‌اى ايران باستان؛
24. حافظ عارف؛
25. شرح حال و آثار سام ميرزاى صفوى و تصحيح انتقادى تذكره تحفه سامى؛
26. تصحيح و تحشيه طريقت‌نامه.
دكتر همايون‌فرخ، در ايجاد و تأسيس كتابخانه‌هاى عمومى به سبك و روش كتابخانه‌هاى عمومى كشورهاى پيشرفته، در تهران و ايران همت گماشت و با كوشش و همت ايشان قانون كتابخانه‌هاى عمومى از تصويب مجلس سنا و شوراى ملى گذشت.
از دكتر همايون‌فرخ، آثارى چاپ‌نشده نيز بر جاى مانده كه از آن جمله است:
1. منوهر و دمالت يا ازريا و اوريا؛
2. سعدى در مكتب آدميت؛
3. ديوان اشعار؛
4. فرهنگ مصطلحات خاص در شعر شاعران (در اين فرهنگ، سه هزار و سيصد و شانزده اصطلاح خاص در شعر چهار صد و هفده تن از شاعران آمده و معرفى شده كه در نوع خود در ادب فارسى بى‌نظير است)؛
5. منظومه «نقش بديع»، اثر ملك‌الشعراى غزالى توسى.
ركن‌الدين همايون‌فرخ، از سال 1319 شروع به كار مطبوعاتى كرد. وى مديريت روزنامه‌هاى آرزو، نيروى ملى و آزادى شرق را بر عهده داشت و با مجله مهرگان و روزنامه نجات ايران همكارى نزديك داشت. دكتر همايون‌فرخ، در بهمن‌ماه سال1379ش، درگذشت.
منابع مقاله
بى‌نام، دكتر همايون‌فرخ درگذشت، مجله كتاب ماه ادبيات و فلسفه، بهمن 1379،ش 40، ص 72.