ترجمه المكتفی في الوقف و الابتداء في كتاب‌الله
| نام کتاب | ترجمه المکتفی فی الوقف و الابتداء فی کتاب الله |
|---|---|
| نام های دیگر کتاب | المکتفی فی الوقف و الابتداء فی کتاب الله عزوجل. فارسی |
| پدیدآورندگان | دانی، عثمان بن سعید (نويسنده)
دولتی، کریم (مترجم) درودیان، صادق (مترجم) |
| زبان | فارسی |
| کد کنگره | BP 80/2 /د2 م8041 |
| موضوع | قرآن - تجوید
قرآن - قرائت |
| ناشر | اسوه |
| مکان نشر | قم - ایران |
| سال نشر | 1382 هـ.ش |
| کد اتوماسیون | AUTOMATIONCODE2993AUTOMATIONCODE |
المكتفی في الوقف و الإبتداء في كتاب‌الله عزوجل ترجمه کتابی با همین نام تألیف ابوعمرو عثمان بن سعید دانی (متوفی 444ق) است که توسط کریم دولتی و صادق درودیان به فارسی روان ترجمه شده است.
برای اصل اثر کتاب‌شناسی مناسب تهیه شده است که خواننده محترم می‌تواند به آن مراجعه نماید. در این نوشتار مطالبی درباره ترجمه ذکر می‌شود.
در ابتدای ترجمه، مقدمه‌ای تحقیقی به قلم مترجمان نوشته شده است. در این مقدمه در دو بخش کلیات علم وقف و ابتدا و سرگذشت ابوعمر دانی و معرفی کتاب ذکر شده است. در بخشی از کلیات به اهمیت علم وقف و ابتدا اشاره شده است: وقف و ابتدا از جمله مسائلى است كه به‌طور مستقيم و عميق، با معانى قرآن مرتبط است. بر اين اساس، اهميت و جايگاه علمى و عملى وقف و ابتدا روشن مى‌شود. اگر قارى قرآن، تسلط لازم بر اين علم را نداشته باشد، به‌واقع يكى از پايه‌هاى قرائتش لرزان و داراى خدشه است و قطعاً نمى‌توان وى را قارى كاملى دانست[۱].
این ترجمه برخلاف متن اصلی مشتمل بر جداول فراوانی است. مترجمان اثر در رابطه با این شیوه چنین می‌نویسند: در مطالعات اوليه كتاب المكتفى و ترجمه صفحاتى از آن، به اين نكته دست يافتيم كه چنانچه مطالب بيان شده در باب وقف و ابتدا در خلال آيات و سور قرآن را از حالت متن خارج كرده و به‌صورت جداولى ارائه نماييم، استفاده از آن براى خواننده راحت‌تر و پرفايده‌تر خواهد بود. بسيارى از قسمت‌هاى كتاب، على‌رغم ظاهر ساده، براى خواننده‌اى كه آشنايى كافى با ادبيات عرب و متون تخصصى نداشته باشد مشكل و حتى غيرقابل فهم است. به‌هرتقدیر، مطالب كتاب -پس از مقدمه مؤلف درباره انواع وقف و تعاريف آن‌ها- در جداولى تنظيم و هرکجا توضيحى افزون بر نوع وقف (از قبيل تام و كافى) در يك آيه وجود داشت، به انتهاى همان سوره ارجاع داده شد[۲].
کتاب از ترجمه‌ای روان برخوردار است. در افزون مطالب به متن نیز از کروشه استفاده شده است: «تلاش شد تا در عين حفظ محتوا و بيان كلى مؤلف، مطالب به‌گونه‌ای به فارسى برگردانده شود كه براى خواننده فارسی‌زبان مفهوم‌تر باشد. در برخى از موارد با افزودن مطالبى داخل قلاب تلاش شد تا مطالب روان‌تر گردد»[۳].
در مقدمه ترجمه همچنین به نکاتی اشاره شده است:
- نسخه‌هاى مورد استفاده در ترجمه اين كتاب، دو تحقيق متفاوت از آن بوده است: تحقيق جايد زپدان مخلف و تحقيق يوسف عبدالرحمن مرعشلى که البته تحقيق اول به جهت دقت بيشتر محقق در ارائه مطالب و كمتر بودن اغلاط حروف‌چينى، مبناى اصلى بوده و عمدتاً از تحقيق دوم براى مراجعه و بازبينى استفاده شد.
- در علامت‌گذارى آيات قرآن كريم، به حداقل علائم ضرورى اكتفا شد و در بسيارى از موارد، كلمات و عبارات بدون اعراب هستند.
- در مواردى كه اختلاف در قرائت كلمه يا كلماتى وجود داشت و مؤلف كتاب به نوع وقف خاصى بر اساس قرائات اشاره نموده، جهت مزيد اطلاع خوانندگان گرامى، به نام قاريان يا راويانى كه آن قرائت را انجام داده‌اند بر اساس كتاب ارزشمند «التيسير في القراءات السبع» از همين مؤلف و «النشر في القراءات العشر» از ابن جزرى مراجعه و مطالب لازم درج گرديد.
- با توجه به حجم كتاب، مطالب پايان سوره مباركه ابراهيم(ع) در جلد یک و بقيه سور در جلد دوم كتاب ارائه شده است[۴].
فهرست مطالب برخلاف اصل اثر در ابتدای آن ذکر شده است. در پاورقی‌های کتاب علاوه بر معانی آیات، برخی توضیحات، جابه‌جایی مباحث[۵]و یا نقدی بر مطالب مطرح شده است[۶].
پانویس
منابع مقاله
مقدمه مترجمان و متن کتاب.
پیوندها
مطالعه کتاب ترجمه المکتفی فی الوقف و الابتداء فی کتاب الله در پایگاه کتابخانه دیجیتال نور