نهاية النهاية في شرح الكفاية
| نام کتاب | نهایة النهایة في شرح الکفایة |
|---|---|
| نام های دیگر کتاب | کفایة الاصول. شرح |
| پدیدآورندگان | آخوند خراسانی، محمدکاظم بن حسین (نويسنده)
ایروانی، علی (شارح) |
| زبان | عربی |
| کد کنگره | BP 159/8 /آ3 ک70229 |
| موضوع | آخوند خراسانی، محمد کاظم بن حسین، 1255 - 1329ق. کفایه الاصول - نقد و تفسیر
اصول فقه شیعه - قرن 14 |
| ناشر | مکتب الإعلام الإسلامي، مرکز النشر |
| مکان نشر | قم - ایران |
| سال نشر | 1370 هـ.ش |
| کد اتوماسیون | AUTOMATIONCODE2771AUTOMATIONCODE |
معرفى اجمالى
«نهاية النهاية فى شرح الكفاية»، به زبان عربى، اثر آيت‌الله ميرزا على ايروانى نجفى است.
مولّف، با تبحّر و تسلّط علمى، علاوه بر شرح عبارات مشكل، اشكالات عميق و سودمندى بر [[كفاية الأصول (جامعه مدرسین)|كفايه ]] آخوند وارد ساخته است.
ساختار
كتاب، شرح مباحث الفاظ [[كفاية الأصول (جامعه مدرسین)|كفايه ]] است كه با اين حساب، جلد اوّل [[كفاية الأصول (جامعه مدرسین)|كفايه ]] را شامل مى‌شود. شارح، نخست، قسمتى از كلام آخوند را كه نياز به توضيح داشته است، تحت عنوان «قوله»، ذكر نموده و سپس به شرح و بررسى آن پرداخته است.
گزارش محتوا
براى آشنايى با محتواى كتاب و تبحّر و تسلّط علمى مرحوم ايروانى در مباحث الفاظ، نمونه‌هايى از فرمايشات ايشان را مى‌آوريم:
1. به نظر مرحوم ايروانى، امتياز علوم به امتياز موضوع يا محمول يا هر دوى آنهاست، چون علم، عبارت است از يك سرى قضايا كه تمايز آنها صرفاً بر اساس موضوع يا محمول و يا هر دوى آنها صورت مى‌پذيرد و با اتّحاد طرفين، قضيّه، واحد شده و تعدّدى در ميان نخواهد بود.
2. به نظر ايروانى، دلالت لفظ بر معنى، هم ذاتى است و هم جعلى؛ يعنى اصل دلالت و اشاره به سبب لفظ، ذاتى است، ولى دلالت بر معنايى خاص از ميان معانى، جعلى و وضعى است.
3. شارح در تبيين معناى تبادر، بيان مى‌كند كه تبادر، معلولِ معناى ارتكازى است كه از مداليل الفاظ در نفس حاصل مى‌شود و اين ارتكاز، يا ناشى از اطلاع بر موارد استعمال اهل لغت است يا ناشى از ممارست كلمات ناقلين لغت است و از اين‌جا روشن مى‌شود كه به نظر ايشان، تبادر، معلولِ علم به وضع نيست.
4. مرحوم ايروانى، عدم دلالت صيغه امر را بر فور و تراخى، به حسب وضع مى‌داند، ولى به حسب استعمالات شايعِ عرفى، ظهور امر را در فور عرفى بعيد نمى‌داند.
5. مرحوم آخوند، در بحث نواهى، مى‌فرمايد: مادّه و صيغه نهى، از نظر دلالت، مانند ماده و صيغه امر بوده و مفيد طلب لزومى انشايى است و آنچه كه در مفهوم امر معتبر بوده، در مفهوم نهى نيز معتبر است. مرحوم ايروانى، در اين باره، اشكال كرده و مى‌فرمايد: در موارد نهى، طلب حقيقى و اراده نفسانيه وجود ندارد، چون اگر اراده‌اى باشد، يا متعلّق به فعل است يا به ترك يا به كف و همگى باطل است...
منابع مقاله
1. مقدّمه و متن كتاب.
2. كفاية الاصول آخوند خراسانى.