مصنفات شیعه

مصنفات شیعه

نام کتاب	مصنفات شیعه
نام های دیگر کتاب	ترجمه و تلخيص الذريعه الي تصانيف الشيعه الذريعه الي تصانيف الشيعه. فارسي. تلخيص
پدیدآورندگان	آقابزرگ تهراني، محمدمحسن (نويسنده) فکرت، محمد آصف (خلاصه کننده)
زبان	فارسي
کد کنگره	‏Z‎‏ ‎‏78‎‏35‎‏ ‎‏/‎‏الف‎‏5‎‏ ‎‏آ‎‏74042‎‏
موضوع	شيعه - کتاب شناسي نسخه‎هاي خطي عربي - فهرست‏ها نويسندگان شيعه - کتاب شناسي کتابهاي چاپي - فهرستها
ناشر	آستان قدس رضوي، بنياد پژوهشهاي اسلامى
مکان نشر	ايران - مشهد مقدس
سال نشر	مجلد1: 1372ش , مجلد2: 1373ش , مجلد3: 1373ش , مجلد4: 1373ش ,
کد اتوماسیون	AUTOMATIONCODE19777AUTOMATIONCODE

مصنفات شیعه، ترجمه و تلخیصی از محمدآصف فکرت بر کتاب «الذريعة إلی تصانيف الشيعة» تألیف شیخ آقابزرگ تهرانی است.

ارزش و اهمیت کتاب «الذريعة إلی تصانيف الشيعة» که یک دائرة‌المعارف بزرگ کتاب‌شناسی است، بر اهل تحقیق پوشیده نیست و نیازی به شرح و تفصیل ندارد و برای آن، مقاله مناسب تهیه شده است.

تمام مطالب مندرج در «الذريعة» مفید و متضمن معلومات و اطلاعات مغتنمی در کتاب‌شناسی و علم الرجال است. بنیاد پژوهش‌های اسلامی با توجه به احساس نیازمندی به یک مجموعه فارسی کم‌حجم و دربردارنده ضروری‌ترین اطلاعات موجود کتاب‌شناسی در «الذريعة»، به ترجمه و تلخیص آن (توسط محمدآصف فکرت) اقدام کرد. مصنفات شیعه این اطلاعات ضروری را به ترتیبی سهل‌الوصول (به ترتیب حروف الفبا) در بر دارد.

مصنفات شیعه در شش مجلد است. مجلد اول دارای مقدمه‌ای مبسوط در احوال صاحب «الذريعة»، علامه شیخ آقابزرگ تهرانی و بیان چگونگی تألیف آن و کیفیت ترجمه و تلخیص است.

موضوع، زبان، مؤلف، مکان و زمان نشر، زمان تألیف، نظم و نثر، ذکر ترجمه یا حاشیه، تاریخ تولد و وفات مؤلف، چند کلمه از ابتدای کتاب و گاه نام دیگر کتاب از مواردی است که ذیل مدخل‌های کتاب آمده است.

محمدآصف فکرت در برخی از مدخل‌ها توضیحی اجمالی درباره کتاب را انتخاب نموده و آورده است؛ مثلا:

«الذخيرة الباقية (في أجوبة المسائل الجبلية الثانية): سید عبدالله بن نورالدین محدث جزائری (-1173ق). جواب 30 مسئله است که سید علی نهاوندی پرسیده؛ برخی فارسی و برخی عربی است.

در مواردی که کتاب دارای چند نام است، توضیحات لازم در نام مشهور آمده و دیگر نام‌ها به نام معروف ارجاع داده شده است؛ مثلا ذم الخمر را به الذكری، الذهبية را به الرسائل الذهبيات و ذيل تذكرة الشعراء را به تذييل تذكرة الشعراء ارجاع داده است.

محمدآصف فکرت، درباره الذريعة، که این کتاب تلخیصی از آن می‌باشد می‌نویسد:

الذريعة إلی تصانيف الشيعة: کتاب‌شناسی، از شیخ محمدمحسن بن حاج علی، معروف به آقابزرگ تهرانی (-1389ق). ط. نجف، 1355 جزء اول – 1398ق جزء 24. جزء آخر (25) نیز پس از آن طبع شده و 25 مجلد مکررا در عراق، لبنان و ایران چاپ شده است. کتاب حاضر ترجمه و تلخیص این کتاب است.

در موردی که مؤلف، کتابی یا نسخه‌ای را نزد شخصی یا کتابخانه‌ای خصوصی دیده‌اند، چون اکنون معلوم نیست که آن نسخه به کجا منتقل شده است، از نام این چنین اشخاص خودداری شده و تنها به عبارت (خ. موجود) اکتفا شده است.

هرگاه نسخه‌ای توسط مؤلف دیده شده، با (خ. دیده‌شده) مشخص شده است.

محمدآصف فکرت قصد دارد در مجلد آخر مختصری در معرفی کتابخانه‌های معروف و برخی مطالب مفید دیگر که در مجلدات مختلف الذريعة آمده است بیاورد.

علائم اختصاری که در کتاب استفاده شده چنین است: ج= جلد، ح= حدود، خ= مخطوط، ش= شماره، ط= طبع، ش= شمسی و ق= قمری.

در کنار تمام تاریخ‌ها نشانه اختصاری «ق»، یعنی سال هجری قمری و گاهی «ش»، یعنی هجری شمسی، گذاشته شده است. این تاریخ‌ها غالبا در میان هلالین نوشته شده و اگر سال وفات مؤلف باشد پیش از عدد، خط فاصل آمده است؛ مثلا ابوالقاسم علی بن احمد کوفی (-352ق)؛ یعنی متوفای 352ق و هرگاه سال تولد باشد، خط فاصل، پس از تاریخ آمده است؛ مثلا میرزا مهدی لاهوتی (1297ق-)؛ یعنی متولد 1297ق.

تاریخ‌هایی که بین پرانتز و پس از شماره کتابخانه و یا پس از «خ. موجود» آمده، به تاریخ کتابت نسخه اشاره دارد.

منابع مقاله

1. مقدمه و متن کتاب.
2. بی نا، معرفی کتاب، مجله مشکوة، تابستان 1374، شماره 47، درج در پایگاه مجلات تخصصی نور، به آدرس:

http://www.noormags.ir/view/fa/articlepage/52890