الفرائض البهائية
| نام کتاب | الفرایض البهاییه - الرساله الارشیه |
|---|---|
| نام های دیگر کتاب | |
| پدیدآورندگان | شیخ بهایی، محمد بن حسین (نويسنده) |
| زبان | عربی |
| کد کنگره | |
| موضوع | |
| ناشر | بصيرتی |
| مکان نشر | قم - ایران |
| سال نشر | 1398 هـ.ق |
| کد اتوماسیون | AUTOMATIONCODE3692AUTOMATIONCODE |
الفرائض البهائية یا الرسالة الإرثية تألیف بهاء الدين محمد بن حسين عاملى حارثى، شيخ بهايى (م 1030 ق).
اين نوشتۀ مختصر، باب سوّم از منهج چهارم كتاب الإرث الحبل المتين است كه به گفتۀ مؤلف قسمت مهمى است كه قبل از ورود به فروعات بحث ارث و بررسى روايات آن لازم و ضرورى است ذكر شود تا بررسى روايات با آگاهى و آشنايى بيشترى انجام شود.
علت تأليف
وى در بيان علت تدوين آن در صفحۀ 264 مى‌نويسد:
أذكر فيها قبل الشروع في نقل الأحاديث إشارة وجيرة إلى جمل مهمّة لا بد لفرار الخوض في هذا الفن من إتقانها ليصير على بصيرة من أمره.
از آنجايى كه اين نوشته بسيار مختصر و موجز نوشته شده است مؤلف آن را حاشيه زده است كه در اطراف متن آن در زمان زندگى وى با لفظ «منه مد ظله» نوشته شده است.
سبك نگارش
اين كتاب به سبك فقه رساله‌اى نوشته شده است و نظريات و اقوال فقها ذكر نشده است. كتاب داراى جدول‌هايى است كه مؤلف گاهى به آنها اشاره نموده است.
مثلا در صفحۀ 266 مى‌نويسد: هذا الجدول كاف في توضيح هذا الإجمال. و يا در صفحۀ 267 مى‌نويسد: فإذا ظهر رموز مرجع في هذا الجدول سهل لك رموز المربعات.
علاوه بر اين نوشتۀ مختصر، وى داراى كتاب‌هاى ديگرى به نام «الميراث» و «شرح الفرائض النصيرية» است كه در آنها مباحث ارث مفصلا مطرح شده است و در الذريعة448/1 و مقدمه‌اى بر فقه شيعه صفحۀ 227 به آنها اشاره شده است.
اين نوشته توسط محيى الدين بن عبداللطيف جامعى عاملى از علماى قرن يازدهم شرح زده شده. (مقدمه‌اى بر فقه شيعه ص 227).
در الذريعة ج 379/13 نيز به شرح مزجى اشاره شده كه مؤلف آن مشخص نيست، صاحب الذريعة دربارۀ آن در ج 379/13، ج 148/16 مى‌نويسد:
استقل بالتدوين في عصر مصنفه الشيخ البهائي، هذا الجزء مما خرج منه متفرقا و نسخة هذا الجزء المستقلة المكتوبة في عصر المؤلف عليها إملاءات و حواشي رمزها منه مد ظله.
تاريخ تأليف
با توجه به نسخه‌اى از كتاب كه مربوط به سال 1012ق است و در الذريعة149/16 به آن اشاره شده است اين كتاب قبل از سال 1012ق پايان يافته است.
نسخه‌ها
در الذريعة149/16 به سه نسخۀ خطى اشاره شده است. در مقدمه‌اى بر فقه شيعه صفحۀ 228 نيز به نسخۀ خطى از كتابخانۀ آیت‌الله مرعشى اشاره شده است.