تفسیر غریب القرآن (ابن ملقن، عمر بن علی)
| نام کتاب | تفسیر غریب القرآن |
|---|---|
| نام های دیگر کتاب | |
| پدیدآورندگان | مجذوف، سمیر طه (محقق)
ابن‌ملقن، عمر بن علی (نويسنده) |
| زبان | عربی |
| کد کنگره | BP 82/3 /الف2ت7* |
| موضوع | غریب القرآن
قرآن - واژه نامهها |
| ناشر | عالم الکتب |
| مکان نشر | بیروت - لبنان |
| سال نشر | 1408 هـ.ق یا 1987 م |
| کد اتوماسیون | 11565 |
معرفى اجمالى
«تفسير غريب القرآن» اثر سراج الدين عمر بن على بن احمد بن محمد بن عبدالله انصارى اندلسى (متوفى 804ق)، مشهور به «ابن ملقّن»، توضيح و تفسير كلمات غريب قرآن به زبان عربى مى‌باشد.
ساختار
كتاب با دو مقدمه از محقق و نويسنده و يك تمهيد آغاز و مطالب دربردارنده تفسير و توضيح برخى از كلمات و آيات قرآن كريم، به ترتيب سوره‌ها، از سوره حمد تا سوره ناس مى‌باشد.
گزارش محتوا
در مقدمه محقق، به اقدامات محقق پيرامون تحقيق و تصحيح كتاب (همان، ص3- 6) و در مقدمه نويسنده كه بسيار مختصر مى‌باشد، به موضوع كتاب اشاره شده است (همان، ص13).
در تمهيد، ضمن توضيح علم تفسير، معنى تفسير، معنى تأويل، معناى غريب و چگونگى پيدايش و تطور تاريخى علم غريب القرآن، به گوشه‌هايى از زندگانى نويسنده، اشاره گرديده است (مقدمه محقق، ص15- 41).
اين اثر، از نيكوترين آثار نگاشته شده در اين زمينه است. از جمله ويژگى‌هاى اين اثر، آن است كه نويسنده در آن، واژه‌ها را به ترتيب سوره‌ها و آيات در سوره‌ها تنظيم كرده و در تبين و تفسير معانى آنها، گاه از محدوده تفسير واژگانى فراتر رفته و به تفسير گسترده‌ترى دست يازيده است.
تأثيرپذيرى وى از كتاب ارجمند «تحفة الأريب» ابوحيان، روشن است، اما بى‌گمان كتاب ابن ملقّن، گسترده‌تر و سودمندتر مى‌باشد.
اين اثر را سمير طه مجذوب با تحقيق و تصحيحى استوار و سودمند نشر داده است. او كتاب را بر اساس دو نسخه مقابله كرده و موارد اختلافى را در پانوشت‌ها ثبت كرده است و افزون بر آن، توضيحات روشنگرى در پانوشت‌ها در جهت تبيين مطالب متن افزوده و گاه تفسيرهاى ابن ملقّن را با قرآن‌پژوهان پيشين سنجيده است (مهدوى‌راد، محمدعلى، ص47).
وضعيت كتاب
فهارس كتاب، در انتهاى آن جاى گرفته است، اين فهارس به ترتيب عبارتند از: فهرست مصادر و منابع؛ مطالب به ترتيب سور و آيات قرآن؛ كلمات غريب قرآنى مذكور در متن به ترتيب حروف الفبا؛ احاديث؛ اعلام؛ قوافى و اشعار؛ قبايل و لغات و فهرست عام.
در پاورقى‌ها علاوه بر ذكر منابع و اشاره به اختلاف نسخ، توضيح برخى از كلمات و عبارات متن ذكر شده است.
منابع مقاله
1- مقدمه و متن كتاب.
2- مهدوى‌راد، محمدعلى، «سير نگارش‌هاى علوم قرآنى (7)»، پايگاه مجلات تخصصى نور، نشريه بينات، شماره 10، تابستان 1375.
پیوندها
مطالعه کتاب تفسیر غریب القرآن در پایگاه کتابخانه دیجیتال نور