فلان و فلانة
| نام کتاب | فلان و فلانة |
|---|---|
| نام های دیگر کتاب | کتاب يکشف التزييف العقيدي و التضليل السياسي في أکثر من مائة رواية من روايات العامة |
| پدیدآورندگان | عقيلي، عبدالرحمن (نويسنده)
العتبة الحسينية المقدسة. قسم الشؤون الفکرية و الثقافية. شعبة الدراسات و البحوث الإسلامية (تهيه کننده) |
| زبان | عربي |
| کد کنگره | |
| موضوع | |
| ناشر | العتبة الحسينية المقدسة، قسم الشؤون الفکرية و الثقافية |
| مکان نشر | عراق - کربلاي معلي |
| سال نشر | مجلد1: 2014م , 1435ق |
| کد اتوماسیون | AUTOMATIONCODE52223AUTOMATIONCODE |
معرفی اجمالی
فلان و فلانة با نام کامل «فلان و فلانة؛ كتاب يكشف التزييف والتضليل السياسي في اكثر من مئة رواية من روايات العامة» نوشته عبدالرحمن عقیلی، کتابی است با موضوع کلام که به زبان عربی نوشته شده است. نویسنده در این کتاب به بررسی و رفع ابهام روایاتی از اهل سنت که در آن لفظ فلان و فلانه آمده است، می‌پردازد. مقدمه کتاب توسط محمد علی حلو نوشته شده است.
ساختار
کتاب، دارای دو مقدمه به قلم محمد علی حلو و نویسنده، محتوای مطالب ضمن پنج فصل و خلاصه مطالب است. نویسنده در نگارش این اثر از 192 منبع استفاده کرده است. برخی از آن‌ها پس از قرآن کریم و نهج‌البلاغه عبارت‌اند از ینابیع المودة قندوزی ، أنساب الأشراف بلاذری ، الإصابة ابن حجر ، اسد الغابة ابن اثیر ، أمالی شیخ طوسی ، البدایة و النهایة ابن کثیر ، تفسیر القرآن العظیم ابن کثیر ، تاریخ مدینة دمشق ابن عساکر ، تفسیر القرآن قرطبی، تاریخ الامم و الملوک طبری ، تفسیر روح المعانی، تفسیر جامع البیان طبری، جامع أحادیث الشیعة محمدحسین بروجردی، السیرة النبویة ابن کثیر و شرح نهج‌البلاغه ابن ابی الحدید ، صحیحین بخاری و مسلم، الکافی کلینی و... .
گزارش محتوا
نویسنده پیش از بیان محتوای کتاب درباره فلان و فلانه (نام کتاب) توضیح می‌دهد؛ آن‌ها شخصیت‌های اسلامی هستند که نامشان مخفی ولی آثارشان باقی است. نامشان در تاریخ پنهان مانده تا رسوا و مفتضح نشوند. ما در این کتاب پرده از بعضی از این شخصیت‌های ظالم یا مظلوم بر می‌داریم و خواننده خواهد دید که تزویر و دورویی بسیار زیادی میان آوارهای بزرگ نصوصی که مریض دلان آن را دسیسه کرده‌اند، مخفی شده است.[۱]
فصول پنج‌گانه کتاب به بررسی روایاتی تحریف شده در شأن امیرالمؤمنین(ع)، ابوبکر، عمر، عثمان، عایشه و طرفدارانش، معاویة بن ابوسفیان و برخی از صحابه می‌پردازد.
عبدالرحمن عقیلی در روایات تحریف شده باب امیرالمؤمنین علی(ع) 29 مورد را ذکر می‌کند مثلاً در شماره 24 می‌نویسد: ضحاک [در الآحاد و المثانی] روایت می‌کند که یعقوب بن حمید روایت کرده از ... مسعود بن حکم که از مادرش نقل کرده که: ما در منا همراه رسول خدا(ص) بودیم که اسب‌سواری که ندا می‌داد: «این روزها را روزه نگیرید که روز خوردن و آشامیدن است» از حوالی ما عبور کرد. خواهرم به من گفت: او علی بن ابی‌طالب است. من گفتم بلکه [بگو] او فلان بن فلان است. البته درباره این‌که منادی در این روایت چه کسی بوده، اختلاف شده و در برخی کتاب‌ها او را بلال بن رباح، بشر بن سحیم و ... دانسته‌اند. نویسنده می‌گوید اولین چیزی که برای خواننده غریب به نظر می‌رسد تعداد طراران (دغل‌بازان) که این روایت را به خود نسبت داده‌اند. درحالی‌که فقط امیرالمؤمنین از جانب پیامبر مأمور به این کار شده بود. وی پس از ذکر چند طریق دیگر از طرق این روایت این‌گونه نتیجه‌گیری می‌کند که در آن زمان کسی جز امیرالمؤمنین(ع) وجود نداشت که پنهان داشتن اسمش به مصلحت مستبدانی باشد که نشانه‌ای از علم و فقاهت در آنان نبود.[۲]
وی در باب دوم از تحریف و مخفی‌کاری‌های راویان درباره ابوبکر و عمر و عثمان پرده برمی‌دارد. مثلاً درباره عبارت فلان و فلان در کلام رسول خدا(ص) که فرمودند «لمقام نسیبه الیوم خیر من فلان و فلان» با ذکر جریان کامل روایت که در آن پس از گسترش شایعه کشته شدن پیامبر(ص)، ابوبکر و عمر از ترس دشمن از اُحُد بالا می‌رفتند و فرار می‌کردند و نسیبه و علی(ع) و چند تن دیگر بودند که جانانه از جان پیامبر(ص) دفاع می‌کردند به استشهادات مختلف از رسول خدا(ص) در مواضع مختلف مانند روز فتح مکه هنگام تراشیدن موی حاجیان یا گرفتن کلید کعبه و ... می‌پردازد و اثبات می‌کند که فلان و فلان همان ابوبکر و عمر هستند که راویان به جهت حفظ جایگاه آنان از ذکر نامشان خودداری کرده‌اند. وی در این راستا کلامی از ابن ابی‌الحدید نقل می‌کند که گفته کاش راویان در این زمینه امانت‌داری می‌کردند و اسم کسانی را که با فلان و فلان از آنان تعبیر کرده‌اند به‌صراحت می‌بردند تا کسانی که این روایات را می‌خوانند به حیرت نیفتند. نویسنده از این سخن ابن ابی‌الحدید تعجب می‌کند و وی را به مراجعه به نقل کتب شیعه از این روایت توصیه می‌کند. وی می‌نویسد وقتی انس بن نضر، عموی انس بن مالک به عمر بن خطاب و طلحه بن عبیدالله رسید که در کنار جماعتی از مهاجرین و انصار نشسته‌اند و زانوی غم بغل کرده‌اند رو به آنان کرد و گفت: از چه نشسته‌اید؟ گفتند: محمد، رسول خدا(ص) مرده است. گفت پس شما بعد از او با زندگی چه برخوردی خواهید داشت؟! برخیزید و بر آنچه پیامبر خدا(ص) برای آن جان داد جان دهید و در راه او بمیرید. سپس به سمت دشمن برگشت و با دشمن جنگید تا کشته شد. ابن اثیر این داستان طبری را نقل کرده بعلاوه این‌که نقل او عبارات جالب دیگری هم در این مورد دارد؛ مثلاً وقتی انس به جماعت زانو بغل کرده و غمگین مسلمین رسید شنید که یکی از آنان می‌گوید کاش یکی از ما پیش عبدالله بن ابی بن سلول می‌رفت تا قبل از این‌که مشرکین ما را بکشند از ابوسفیان برایمان امان بگیرد و انس با شنیدن این جمله به آنان گفت: اگر محمد کشته شده، خدای او که نمرده است... خدایا من در درگاه تو ازآنچه اینان می‌گویند معذرت می‌خواهم و از راهی که اینان در پیش گرفته‌اند بیزاری می‌جویم... . نویسنده به این نکته تذکر می‌دهد که از کنار هم گذاشتن عبارت طبری و ابن اثیر به این نتیجه می‌رسیم که عمر و طلحه در میان جماعتی بودند که در پی امان گرفتن از رئیس المشرکین، ابوسفیان بودند. این‌ها را به نقل طبری در «جامع البیان» از همین جماعتی که خواهان امان گرفتن از ابوسفیان بودند اضافه کنید؛ طبری می‌نویسد در میان این جماعت برخی گفتند: قسم به کسی که جانم در دست اوست، اگر پیامبر خدا(ص) کشته شده باشد با دست خودمان [جسد مبارک] او را به آنان تحویل خواهیم داد. چراکه آنان عشیره و برادران ما هستند.[۳]
نویسنده در سه فصل بعدی کتاب روایاتی را که در دل خود لفظ فلان و فلانه دارند و مقصود از آن عایشه و هم‌پیمانان او، معاویه و برخی از صحابه پیامبر(ص) است را مورد بررسی قرار می‌دهد.
وضعیت کتاب
فهرست‌های مطالب و منابع و مآخذ در انتهای کتاب آمده است.
نویسنده، کتاب را به امام زمان(عج) اهدا کرده است.[۴]
وی در بخش ذکر مصادر کتاب متذکر می‌شود که چون در برخی منابع از نسخه‌های الکترونیکی (مانند مکتبة اهل‌البیت و المکتبة الاسلامیة الشاملة) استفاده کرده، ممکن است در بعضی اطلاعات فنی مربوط به ارجاعات، کاستی‌هایی وجود داشته باشد.[۵]
پانویس
منبع مقاله
مقدمه و متن کتاب.