تكسير الأصنام بين تصريح النبي صلي‌الله‌عليه‌واله‌وسلم و تعتيم البخاري

تكسير الأصنام بين التصريح النبي صلي‌الله‌عليه‌واله‌وسلم و تعتيم البخاري

نام کتاب	تكسير الأصنام بين التصريح النبي صلي‌الله‌عليه‌واله‌وسلم و تعتيم البخاري
نام های دیگر کتاب	دراسة في الميثولوجيا و التاريخ و رواية الحديث
پدیدآورندگان	حسني، نبيل (نويسنده) العتبة الحسينية المقدسة. قسم الشؤون الفکرية و الثقافية. شعبة الدراسات و البحوث الإسلامية (تهیه کننده)
زبان	عربي
کد کنگره
موضوع
ناشر	العتبة الحسينية المقدسة، قسم الشؤون الفکرية و الثقافية
مکان نشر	عراق - کربلاي معلي
سال نشر	مجلد1: 2012م , 1433ق
کد اتوماسیون	AUTOMATIONCODE51367AUTOMATIONCODE

معرفی اجمالی

تكسير الأصنام بين التصريح النبي صلي‌الله‌عليه‌واله‌وسلم و تعتيم البخاري با نام کامل «تكسير الأصنام بين التصريح النبي صلي‌الله‌عليه‌واله‌وسلم و تعتيم البخاري دراسة في الميثولوجيا و التاريخ و رواية الحديث» اثر سید نبیل حسنی، کتابی است عربی که مقدمه آن در سال 1432ق نوشته شده است.

کتاب پیرامون شکستن بت‌ها توسط حضرت علی(ع) در لیلة‌المبیت و فتح مکه و دلایل سرپوش گذاشتن بخاری بر این عمل حضرت نوشته شده است.

ساختار

کتاب با دو مقدمه از ناشر و نویسنده آغاز و مطالب در دو فصل و هر فصل در سه مسئله تنظیم شده است.

نویسنده در ابتدا، به بررسی عقاید اعراب قبل از اسلام در جزیرة‌العرب پیرامون مقوله دین پرداخته و سپس دلایل عدم تصریح صحیح بخاری و مسلم بر فضایل حضرت علی(ع) ازجمله شکسته شدن بت‌ها توسط ایشان را مورد بحث و مطالعه قرار داده و در پایان چنین نتیجه‌گیری کرده است که عقاید شخصی بخاری پیرامون اهل‌بیت(ع) دلیل اصلی سانسور او است.

گزارش محتوا

در مقدمه اول، به موضوع کتاب و اهمیت آن اشاره گردیده و در مقدمه دوم، خلاصه‌ای از محتوای مباحث کتاب، مطرح شده است.

مطالب فصل نخست، پیرامون اعتقادات دینی اعراب قبل از اسلام بوده و در ضمن سه مبحث، مطالب این فصل ارائه شده است:

در مبحث اول، به دنبال معنای دین و کیفیت و چگونگی فهم و برداشت مردم از دین، به‌منظور وقوف بر اصل دیانت بت‌پرستی و پرسش اصنام، ابتدا به تعریف دین پرداخته شده و سپس، گرایش‌های نوین ازجمله دیدگاه بورژوازی و سرمایه‌داری به دین، تفسیر انسان شناسانه از دین و نظریه اجتماعی در تفسیر دین، مورد بحث و بررسی قرار گرفته است.

در مبحث دوم، ضمن بررسی تنوع اعتقادات در جزیره العرب به‌منظور رسیدن به ریشه‌ها و مواطن اصلی این اعتقادات، به بحث پیرامون این مطلب پرداخته شده است که آیا این اعتقادات، حاصل و نتیجه محیط اجتماعی و زندگانی اعراب بوده یا اینکه از خارج از شبه‌جزیره عربستان وارد شده است و نیز این موضوع که اشتراکات میان این عقاید چیست؟ همچنین در این مبحث نقش اساطیر در شکل‌گیری این عقاید در جزیره العرب مورد بحث و بررسی قرار گرفته است.

در مبحث سوم، به مطالعه اجزای عبادت اصنام و قدرت انتشار و هیمنه آن بر تمامی جزیره العرب و اسباب و دلایل ظهور این پدیده در مکه پرداخته شده و ارتباط آن با کعبه، مورد بحث و بررسی قرار گرفته است. در این مبحث همچنین به بررسی نقش نمادگرایی در ظهور بت‌پرستی و تجسد آن در بت‌هایی که بین صفا و مروه قرار داشتند و ارتباط برخی از آن‌ها با اساطیر پرداخته شده است.

مباحث فصل دوم، در پی ارائه تحقیقی استوار است که در آن، واقعه شکستن بت‌ها توسط پیامبر(ص) و امیرالمؤمنین(ع) و کسانی که با آگاهی تصریح یا سانسور کرده‌اند را بررسی نموده است ایشان این فصل را طی سه فصل توضیح دهد:

نویسنده در مبحث اول، به مطالعه و کشف و اثبات این نکته پرداخته که شکستن بت‌ها قبل از هجرت نیز صورت گرفته ولی مورد سانسور قرار گرفته است و این عمل(شکستن بت‌ها)، به دست پیامبر(ص) و همراهی و یاری حضرت علی(ع) صورت گرفته است. همچنین در این مبحث، به سایر فضایل حضرت علی(ع) ازجمله خوابیدن وی در بستر پیامبر(ص) در لیلةالمبیت اشاره گردیده و به این نکته تأکید شده است که این فضایل، توسط دشمنان آن حضرت، مورد استقبال قرار نگرفته و بر آن سرپوش گذاشته‌اند.

در مبحث دوم، به بررسی مباشرت حضرت علی(ع) در شکستن بت‌ها در سال فتح مکه و عدم تصریح بخاری به نقش حضرت علی(ع) پرداخته شده است. ازجمله مطالب مطرح شده در این مبحث، عبارت‌اند از دلایل قیام و اقدام حضرت علی(ع) به شکستن بت‌ها در سال فتح مکه و علت سانسور این مطلب در صحیح بخاری و مسلم؛ شکسته شدن هبل به دست حضرت علی(ع) و عدم بازگو کردن بخاری و مسلم در کتب خود؛ شکسته شدن دو بت «مناة» و «فلس» در سال فتح مکه توسط آن حضرت(ع)؛ شکسته شدن بت‌های قوم نوح که عبارت‌اند از «یغوث»، «یعوق» و «نسرا»؛ دلایل اینکه بتان شکسته شده به دست حضرت علی(ع) در فتح مکه، غیر از بتان شکسته شده توسط ایشان در لیلة‌المبیت بود و دلیل عدم تمکن حضرت علی(ع) بر حمل پیامبر(ص) برای شکستن بت‌ها.

در آخرین مبحث، به بررسی اعتقادات بخاری پیرامون عترت پیامبر(ص) پرداخته شده و چنین نتیجه‌گیری شده است که این اعتقادات منجر به عدم تصریح وی بر فضایل و مناقب حضرت علی(ع) گردیده است.

بخشی از اعتقادات بخاری تحت تأثیر پادشاهان و حاکمان شکل گرفته بود کسانی که منع تدوین حدیث را تا سال 150ق ترویج داده بودند کسانی چون معاویه و سلیمان بن عبدالملک که نسبت به فضائل اهل‌بیت(ع) واکنش‌های تندی انجام می‌دادند.

زبیر بن بکار می‌گوید: «سلیمان بن عبدالملک در سال 82ق در زمان خلافت پدرش عبدالملک به‌قصد حج به مکه رفت و از ابان بن عثمان بن عفان خواست تا سیره و مغازی پیامبر را برایش بنویسد. ابان گفت: این کتاب نزد من موجود است که آن را از روایت‌های صحیح از کسی که به او اطمینان دارم گرفته‌ام. سلیمان دستور داد از این کتاب ده نسخه برایش بنویسد و چون نوشت سلیمان آن را مطالعه کرد و دید که در آن‌ها از انصار و در بیعت عقبه اول و عقبه دوم و جنگ بدر یاد شده است. او از این امر، مبهوت شد و گفت: من برای این قوم چنین فضیلتی نمی‌دانستم، یا خاندان من حق آن‌ها را نادیده گرفته است و یا آن‌ها این‌گونه نبودند؟ ابان گفت: تقصیر و کوتاهی آنان ما را از گفتن حق باز نمی‌دارد و البته آن‌ها همان‌گونه بودند که در این کتاب برای تو توصیف کرده‌ام. ولی سلیمان دستور داد کتاب‌ها را پاره کرده یا سوزاندند و وقتی این خبر برای پدرش در شام نقل شد به سلیمان گفت: چه نیازی به کتابی داشتی که در آن هیچ فضیلتی برای ما وجود ندارد و مردم شام را از اموری آگاه می‌سازد که نمی‌خواهیم بدانند؟! سلیمان در جواب گفت: به همین جهت دستور دادم آنچه را نوشته بود پاره کنند.

وضعیت کتاب

فهرست مطالب، به همراه فهرست منابع و مصادر مورد استفاده نویسنده، در انتهای کتاب آمده است.

در پاورقی‌ها علاوه بر ذکر منابع، به توضیح برخی از مفردات و مطالب متن پرداخته شده است.

منابع

مقدمه و متن کتاب.