دليل النص بخبر الغدير علی امامة أميرالمؤمنين عليه‌السلام
| نام کتاب | دليل النص بخبر الغدير علی امامة أميرالمؤمنين عليه‌السلام |
|---|---|
| نام های دیگر کتاب | خبر الغدير |
| پدیدآورندگان | کراجکی، محمد بن علی (نويسنده)
آل‌جعفر، علاء (محقق) |
| زبان | عربي |
| کد کنگره | |
| موضوع | احاديث خاص (غدير)
علي بن ابي طالب (ع)، امام اول، 23 قبل از هجرت - 40ق. - اثبات خلافت |
| ناشر | موسسة آل البيت (عليهم السلام) لإحياء التراث |
| مکان نشر | ايران - قم |
| سال نشر | مجلد1: 1998م , 1419ق |
| کد اتوماسیون | AUTOMATIONCODE18946AUTOMATIONCODE |
معرفی اجمالی
دليل النص بخبر الغدير علی امامة أميرالمؤمنين عليه‌السلام اثر ابوالفتح محمد بن علی کراجکی (متوفی 449ق)، با تحقیق علاء آل جعفر، رساله‌ای است مختصر پیرامون حدیث شریف غدیر که به زبان عربی نوشته شده است.
ساختار
کتاب با دو مقدمه از ناشر و محقق آغاز گردیده و مطالب بدون تبویب و فصل‌بندی عرضه شده است.
نویسنده ابتدا به‌صورت مختصر، به تعریف واقعه غدیر پرداخته و سپس ضمن پاسخ به چهار سؤال، دلایل اثبات امامت حضرت علی(ع) و وجوب اطاعت از ایشان را مطرح نموده است.
گزارش محتوا
در مقدمه نخست، به این نکته اشاره شده که مسئله امامت و خلافت، از لحاظ عملی و اعتقادی، از مهم‌ترین مسائل مورد ابتلای امت اسلامی بوده که باعث بسیاری از بحث‌ها، جدل‌ها و مناقشات گردیده است لذا همواره علما و متفکرین شیعه، در پی تبیین مفهوم صحیح اعتقادی در مورد اصل امامت در تفکر اسلامی، به‌دور از تفاسیر غلط و اشتباه بوده و با استفاده از دلایل عقلی و نقلی، به اثبات خلافت حضرت علی(ع) و در امتداد آن، اولاد معصوم آن حضرت(ع)، از سوی پیامبر(ص) پرداخته‌اند که رساله حاضر، ازجمله این متون است[۱].
در مقدمه محقق، پس از اشاره به واقعه غدیر و اتفاقات بعد از آن، به تبیین و تشریح عصری که مؤلف در آن می‌زیسته پرداخته شده و پس از نگاهی به مؤلف از دریچه مترجمینی همچون ابن حجر در «لسان المیزان»، ذهبی در «سیر أعلام النبلاء»، یافعی در «مرآة الجنان»، ابن عماد حنبلی در «شذرات الذهب»، زرکلی در «الأعلام» و برخی از تراجم‌نویسان شیعه، به معرفی او و مشایخش، ازجمله شیخ مفید، سید مرتضی، ابویعلی سلار بن عبدالعزیز دیلمی و ابوعبدالله حسین بن عبیدالله بن علی واسطی و... پرداخته شده و سپس آثار وی، معرفی گردیده است. در پایان نیز به اقدامات تحقیقی صورت گرفته در کتاب اشاره شده است[۲].
نویسنده در ابتدا به این نکته اشاره نموده که ازجمله دلایلی که بر منصوص بودن امامت حضرت علی(ع) از سوی پیامبر(ص) دلالت دارد، واقعه‌ای در هنگام بازگشت از حجه الوداع است که معروف به واقعه غدیر بوده و منقول از شیعه و سنی است و با استفاده از فراز «ألست اولی بکم منکم بانفسکم... من کنت مولاه فهذا علی مولاه، اللهم وال من والاه، و عاد من عاداه و أنصر من نصره و أخذل من خذله» (هر که را من مولای اویم، علی مولای اوست، خداوندا دوستان او را دوست بدار و دشمنانش را دشمن، یاری کن کسی که او را یاری کند و خار گردان کسی که قصد خاری او را دارد)، امامت و وجوب اطاعت از اوامر و نواهی آن حضرت، ثابت می‌گردد[۳].
وی در ادامه چهار سؤال زیر را مطرح نموده و بدان پاسخ داده است:
- دلیل صحت این خبر چیست؟
- دلیل اینکه لفظ «مولی» به معنای «اولی» است چیست؟ آیا «اولی» یکی از معانی «مولی» است؟
- در صورت اثبات اینکه «اولی» یکی از معانی محتمل لفظ «مولی» است، به چه دلیل معنای «اولی» از لفظ «مولی» استنباط می‌شود؟ چرا معانی دیگر نتوان اثبات نمود؟
- دلیل اینکه مراد از «اولی» همان «امام» (کسی که اطاعت از اوامر و نواهی او واجب است) است چیست و چگونه این امر از این کلام استفاده می‌شود؟[۴].
به‌عنوان مثال، در پاسخ به سؤال اول و اثبات صحت این خبر، دلایلی بر متواتر بودن این روایت آورده شده و به این نکته اشاره گردیده است که همان‌گونه که در صحت وقایعی همانند بدر و حنین و جنگ جمله و صفین نیازی به سماع إسناد نیست و تواتر آن ثابت است، واقعه غدیر خم نیز ازجمله وقایع متواتر و قطعی الوقوع است[۵].
نویسنده در پاسخ به سؤال بعدی می‌گوید برای «مولی» ده معنا ذکر شده که «اولی» یکی از آن‌ها است[۶].
«مولی» در کلام پیامبر(ص) در روز غدیر یا به معنای «اولی» است یا به معانی دیگر؛ اگر به معنای «اولی» باشد پس همان چیزی است که شیعه به آن معتقد است و اگر به معانی دیگر باشد - همان‌طور که شما می‌گویید - چون پیامبر معنای مقصود خود را تعیین نکرده است؛ این کار شایسته و جایز نیست[۷].
همان‌طور که از آیه شریفه «النَّبِيُّ أَوْلي بِالْمُؤْمِنينَ مِنْ أَنْفُسِهِمْ» (احزاب: 33) «اولی» به معنای «اولی به تدبیر» است در حدیث غدیر نیز چنین است[۸].
وضعیت کتاب
ازجمله اقداماتی که محقق در کتاب انجام داده است، عبارت است از:
- مقابله و تصحیح احادیث، اخبار و اقوال از مصادر اصلی آن؛
- توضیح لغات به‌منظور سهولت در فهم مطالب خواننده؛
- ارائه شرح‌حال اعلام مذکور در متن؛
- افزودن فهارس فنی به‌منظور تسهیل در رجوع به مطالب[۹].
پانویس
منابع
مقدمه و متن کتاب.