مسند الإمام الشهيد أبيعبدالله الحسين بن علي عليهما‌السلام
مسند الإمام الشهيد أبيعبدالله الحسين بن على(ع)، تأليف شيخ عزيزالله عطاردى، چهارمين كتاب از موسوعه بزرگ «مسانيد الأئمة(ع)» است كه در سه جلد به زبان عربى منتشر شده است. در اين كتاب از زندگى امام حسين(ع)، فضائل و مناقب و روات و اصحاب و فرمايشات ايشان سخن رفته است.
| مسند الإمام الشهيد أبي عبدالله الحسين بن علي عليهما السلام | |
|---|---|
 | |
| پدیدآوران | عطاردی قوچانی، عزیزالله |
| ناشر | عطارد |
| مکان نشر | تهران - ایران |
| سال نشر | 1376 هـ.ش |
| موضوع | احادیث شیعه - قرن 14 حسین بن علی(ع)، امام سوم، 4 - 61ق. |
| زبان | عربی |
| تعداد جلد | 3 |
| کد کنگره | BP 41/4 /ع6م5 |
ساختار
نويسنده، روايات امام حسين(ع) را از مصادر شيعه و سنى استخراج كرده و در ضمن ابوابى به‌صورت موضوعى مرتب نموده است. ساختار اين مسند بدين‌ترتيب است:
- احاديثى كه مربوط به زندگى و شخصيت آن معصوم است. اين احاديث، در ضمن 90 باب، دو جلد اول و بخشى از جلد سوم را فراگرفته است؛
- احاديثى كه آن معصوم در موضوعات مختلف بيان كرده‌اند كه مشتمل بر ابواب متعددى بوده و از صفحه 79 جلد سوم آغاز شده است؛
- راويانى كه از آن معصوم نقل حديث كرده‌اند، به‌همراه ذكر مختصرى از حالات ايشان و مدح و جرح‌هاى آنها كه به ترتيب حروف الفبا در انتهاى جلد سوم آمده است.
گزارش محتوا
در اصطلاح قرن‌هاى متأخر، «مسند» به كتابى گفته مى‌شود كه مشتمل بر احاديث يكى از ائمه(ع) باشد و ضرورتى ندارد كه حتماً و تنها آنها را از رسول خدا (ص) نقل كرده باشد. در واقع اين‌گونه كتاب‌ها به قصد گردآورى تمام احاديث يك امام نگارش يافته و مقصود آن نيست كه تمام احاديث آن از رسول خدا (ص) نقل شده باشد.
جلدهاى اول و بخشى از جلد دوم اين مسند به شرح حال امام حسين(ع) اختصاص دارد كه در ضمن آن اطلاعات فراوانى از ولادت و فضائل و مناقب آن حضرت، احاديث و فرمايشات پيامبر در باره ايشان، حوادث و وقايع كربلا، شرح شهادت يك‌به‌يك شهداى كربلا و وقايع پس از شهادت آن جناب ذكر شده است.
از صفحه 319 جلد دوم به بعد فضيلت زيارت امام حسين(ع)، نحوه زيارت آن حضرت در ايام و مناسبت‌هاى مختلف، مطالبى كه در باره زيارت انبياء و ملائكه و گريه بر آن حضرت ذكر شده و مباحثى از اين دست، آمده است.
نويسنده در جلد سوم، رواياتى را كه از امام حسين(ع) در تفسير آيات قرآن كريم نقل شده به ترتيب سور قرآن ذكر كرده است [۱] كتاب الدعاء، نام بخش ديگر جلد سوم است كه دربرگيرنده ادعيه و مطالبى است كه از آن حضرت در باره آداب و اوقات دعا نقل شده است [۲]
روايات فقهى موجود از زبان امام حسين(ع) قريب به چهل صفحه از جلد سوم كتاب را به خود اختصاص داده است. در اين روايات، مطالب متنوعى در باره مسائلى مانند حج، جهاد، قضاوت و حدود بيان شده و روش نگارش آنها مانند ساير كتاب‌هاى فقهى است [۳]
بخش ديگرى از مسند امام حسين(ع) به روايات اخلاقى و اعتقادى اختصاص دارد. در اين بخش در باب حشر تنها يك روايت از امالى شيخ مفيد و 104 روايت در باب حكم و سنن و نوادر ذكر شده است [۴]
نويسنده در بخش ديگرى از اين جلد مانند همه مسندها، با نگاهى انتقادى به راويان احاديث پرداخته است. در اين مبحث حدود 266 شخصيت معرفى شده‌اند [۵]
عطاردى در بخش پايانى كتاب، تعدادى از مراثى شعرا در باره امام حسين(ع) را در 70 شماره تنظيم كرده است؛ شعرايى چون كميت، دعبل خزاعى و سيد رضى در بين شعرا ديده مى‌شود. از برخى از شعرا تنها به يك مورد بسنده نموده و در باره برخى با عبارت «و له»، مراثى ديگرى را هم ذكر كرده است [۶]
وضعيت كتاب
فهرست مطالب هر جلد در انتهاى آن و مصادر تحقيق كتاب در انتهاى جلد سوم آمده است. در پاورقى‌هاى صفحات، آدرس منابع روايات ذكر شده است.
پانويس
منابع مقاله
مقدمه و متن كتاب.