البيان الجلي في أفضلية مولی المؤمنین علي علیه‌السلام
| نام کتاب | البيان الجلي في أفضلية مولی المؤمنین علي(ع) |
|---|---|
| نام های دیگر کتاب | |
| پدیدآورندگان | ابن رويش، عيدروس (نويسنده)
رجایی، مهدی (محقق) |
| زبان | عربي |
| کد کنگره | BP 37/4 /الف2ب9 1374 |
| موضوع | احاديث اهل سنت - قرن 14
اسلام - تاريخ - از آغاز تا 41ق. علي بن ابي طالب(ع)، امام اول، 23 قبل از هجرت - 40ق. - فضايل - احاديث اهل سنت عمر بن خطاب، 40 قبل از هجرت - 23ق. - قضاوتها |
| ناشر | المجمع العالمي لاهل البيت (عليهم السلام) |
| مکان نشر | ايران - قم |
| سال نشر | مجلد1: 1415ق |
| کد اتوماسیون | AUTOMATIONCODE24937AUTOMATIONCODE |
معرفی اجمالی
البيان الجلي في أفضلية مولی المؤمنین علي(ع)، اثر عیدروس بن رویش، مجموعه‌ای از روایات نبوی، وقایع تاریخی و روایات شیعی و سنی دال بر افضیلت امیرالمؤمنین علی(ع) است که توسط مهدی رجایی تحقیق شده و به زبان عربی منتشر شده است.
ساختار
در ابتدای این کتاب یک جلدی، مقدمه مختصری از مؤلف آمده، سپس متن اصلی در ذیل عناوین «الحديث الأول»، «الحديث الثاني»... و «الحديث العشرون» ذکر شده است. در ذیل هریک از این عناوین بیست‌گانه، احادیث و روایات زیادی نقل شده است.
گزارش محتوا
از میان عناوین بیست‌گانه مزبور، هفده عنوان آن مجموعه‌ای از احادیث نبوی در فضیلت حضرت علی(ع) است. دو عنوان بعدی در فضائل و قضاوت‌های آن حضرت می‌باشد و عنوان آخر به جایگاه دنیوی و اخروی، اوصاف اخلاقی و عملی، رشادت‌ها و جنگاوری‌های آن حضرت اختصاص یافته است.
اولین گروه از احادیث که درباره فضائل حضرت علی(ع) در این کتاب آمده است، حدیث نبوی است. پیامبر(ص) فرمودند: «نور من و علی چهارده هزار سال قبل از خلقت آدم در حضور خدا بود. زمانی که او آدم را خلق نمود آن نور را دو بخش نمود؛ بخشی از آن نور من هستم و بخش دیگر آن علی است»[۱] در همین موضوع روایات زیادی در منابع شیعی و به‌خصوص اهل سنت وجود دارد که مؤلف به آنها اشاره نموده است.
روایات نبوی شامل: امر به دوست داشتن امیرالمؤمنین(ع)، دوست داشتن آن حضرت برابر با دوست داشتن خدا و رسولش است، پذیرش ولایت او، اگر او نبود برای حضرت فاطمه (س) کفوی نبود، راه مستقیم از مسیر علی(ع) می‌گذرد، او نفس رسول خداست، او شبیه به پیامبران است و... است.
یکی از فضائلی که درباره امام علی(ع) در این کتاب بیان شده است، وسعت علم آن حضرت است. در تفسیر فخر رازی در ذیل آیه شریفه 
إن الله اصطفی آدم و نوحا و آل ابراهیم و آل عمران علی العالمین [آل عمران–33] 
، روایتی از امام علی(ع) آمده است که آن حضرت فرمود: رسول خدا(ص) هزار باب علم به من آموخت که از هر باب آن هزار باب دیگر گشوده می‌شود[۲]
باز در جای دیگر به وسعت علم آن حضرت چنین اشاره شده است: ابونعیم در حلية الأولیاء به نقل از عبدالله بن مسعود می‌گوید: قرآن بر هفت حرف نازل شده است و هرکدام از آن حروف، ظاهر و باطنی دارد و علم ظاهر و باطن آن نزد علی بن ابی‌طالب است[۳]
درباره زهد او نیز روایات زیادی نقل شده است؛ از جمله اینکه بیت‌المال مسلمین از طلا و نقره پر شده بود، آن حضرت تمام آن را بین مسلمانان تقسیم نمود؛ بهگونهای که چیزی از آن باقی نماند و در آنجا دو رکعت نماز خواند و فرمود: يا صفراء و يا بيضاء غري غيري...[۴]
از جمله مباحث طولانی کتاب، روایات مربوط به برخی از قضاوت‌های آن حضرت است. در این بخش از کتاب، به ماجرا‌هایی اشاره شده که خلفای سه‌گانه و برخی دیگر همچون معاویه، عایشه و عبدالله بن عمر در امر قضا در مورد آنها درمانده شده و به امام علی(ع) توسل جسته و از او طلب همکاری کرده‌اند[۵]
بخش پایانی کتاب که خود دارای ابوابی است، به ذکر برخی از ویژگی‌ها و فضائل دیگر حضرت علی(ع)، از جمله اسدالله بودن او، صاحب لوای نبی بودن، جوانمرد بودن آن حضرت، جنگاوری آن حضرت در جنگ خندق و فضیلت شمشیر زدن او در آن روز، شجاعت، بلاغت، فصاحت، کَرَم و... اختصاص یافته است. همچنین از دیگر مطالب این بخش از کتاب بررسی جنگ جمل و عوامل پیدایش آن به‌همراه ذکر هفتاد فضیلت اختصاصی آن حضرت می‌باشد.
وضعیت کتاب
فهرست محتویات در پایان کتاب آمده است.
مستند هر مطلب در ابتدای آن آمده است.
پانویس
منابع مقاله
مقدمه و متن کتاب.