بررسی نظریه عرفی بودن زبان قرآن
| نام کتاب | بررسی نظریه عرفی بودن زبان قرآن |
|---|---|
| نام های دیگر کتاب | |
| پدیدآورندگان | دامن پاک مقدم، ناهید (نويسنده) |
| زبان | فارسی |
| کد کنگره | BP 91/2 /د2ب4 |
| موضوع | تاویل
هرمنوتیک |
| ناشر | نشر تاريخ و فرهنگ |
| مکان نشر | تهران - ایران |
| سال نشر | 1380 هـ.ش |
| کد اتوماسیون | AUTOMATIONCODE2952AUTOMATIONCODE |
معرفى كتاب
بررسى نظريه عرفى بودن زبان قرآن در اين نوشتار كه نوشتارى است از خانم ناهيد دامن‌پاك مقدم كه به بحث و بررسى دربارۀ نظريۀ«عرفى بودن زبان قرآن»از منظر زبان‌شناختى پرداخته شده است.در بخش اول كتاب كلياتى نظير تعريف اصطلاحات، پيشينۀ بحث در ميان مسلمانان و غربى‌ها و پيشينۀ آثار موجود در اين زمينه بيان شده است.در اين بخش نويسنده ضمن بيان اهميت و اهداف و روش تحقيق و تعريف چند اصطلاح كليدى منظور خود از «عرفى بودن زبان قرآن» را بيان مى‌دارد.در بخش دوم ضمن نقد و بررسى نظريه عرفى بودن زبان قرآن به ارائۀ تعريفى كاملا روشن و بدون هرگونه ابهام از آن پرداخته و معتقد است قرآن از زبان قوم، كه ارزش ابزارى دارد، با توجه به معلومات، باورها و عواطف مخاطبان خود بهره گرفته و در عين حال تمام محورهاى زيبايى ظاهر سخن را هماهنگ ساخته و محتواى وحى را در زيباترين قالب الفاظ بيان داشته است.
در آخرين بخش از كتاب فصول متعددى به تقويت و تكميل فهم نظريه مذكور و آگاهى نسبت به وسعت دايرۀ معنا و مدلولات آن اختصاص يافته و شبهاتى كه بر نظريه فوق وارد شده، پاسخ داده شده است.به اعتقاد نگارنده پذيرفتن نظريه عرفى بودن زبان قرآن به‌هيچ‌وجه به معنى تأثيرپذيرى اين كتاب از فرهنگ جاهلى نيست، بلكه شواهد فراوانى در دست است كه قرآن عناصر منفى و خرافات جاهلى را نپذيرفته و با آنها مقابله كرده است.همچنين فرض عرفى دانستن زبان قرآن به معنى كهنگى قرآن و جهانى نبودن تعاليم آن نيست،زيرا قرآن مى‌تواند در عين‌حال كه به زبان عرب آن عهد است تعاليمى براى بشريت در تمام اعصار داشته باشد.
انگيزۀ نگارش
وسعت پژوهشهاى دين‌شناختى در سه دهۀ اخير كه عرصه جديدى از چالش‌هاى فكرى و عقيدتى را براى متدينان در دنياى كنونى گشوده است. انگيزۀ نگارش اثرى در جهت تبيين يكى از نظريات موجود دربارۀ«زبان قرآن» شد كه به نظر مى‌رسد با بررسى و تحليل اين نظريه مى‌توان به نتيجه‌اى دست يافت كه در حل بسيارى از مشكلات نص شناختى و تفسيرى قرآن به خصوص در قرن حاضر نقش كليدى دارد.از آن‌جا كه بخش قابل‌توجهى از پژوهشها و مباحثات مذكور به صورت زيربنايى به زبان دين يا زبان متون دينى بازمى‌گردد، وارد شدن در بحث زبان‌شناختى قرآن و بررسى جوانب و زواياى آن از اهميت و حساسيت ويژه‌اى برخوردار است.زيرا قرآن اصيل‌ترين متن وحيانى موجود است.لذا بايسته بود با تحقيق و نكته‌سنجى در مقوله زبان قرآن، تحولى در بستر فهم و تفسير قرآن ايجاد گردد.
ساختار
كتاب مشتمل بر يك يادداشت از دبيرخانه نمايشگاه قرآن كريم،يك تقديم و يك سپاسگزارى است.سپس چكيده‌اى از مطالب كتاب در ابتداى آن در اختيار خواننده قرار گرفته و پس از آن مقدمه‌اى كوتاه از مؤلف آمده است.محتواى كتاب در سه بخش
اصلى با فصولى ذيل هريك تنظيم يافته است:
بخش اول:كليات، كه شامل پنج فصل با عناوين:مقدمات، تعريف اصطلاحات، پيشينۀ بحث در ميان مسلمانان، پيشينۀ بحث در ميان غربى‌ها و پيشينۀ آثار مى‌باشد.
بخش دوم:بررسى نظريه عرفى بودن زبان قرآن داراى يك مقدمه است و در چهار فصل تنظيم شده است: فصل اول: تعريف نظريه عرفى بودن زبان قرآن.فصل دوم: مشخصات نظريه عرفى بودن زبان قرآن.فصل سوم:مبانى نظريه عرفى بودن زبان قرآن
و فصل چهارم:ادله عرفى بودن زبان قرآن. بخش سوم كتاب نيز شامل يك مقدمه و فصول دوازده‌گانه‌اى به شرح ذيل مى‌باشد:
1-تأثيرپذيرى از فرهنگ جاهلى 2-شامح و مبالغه در قرآن 3-عدم فهم پاره‌اى از آيات،4-كهنگى قرآن 5-خصوصى بودن خطاب قرآن 6-ذوبطون بودن آيات قرآن 7-تأويل‌پذيرى آيات قرآن 8-تمثيل در قرآن 9-استعاره و كنايه و تمام نمادگرايى در قرآن 10-عدم وجود مجاز در قرآن 11-وجودمتشابهات در قرآن 12-اشتمال قرآن بر حقايق علمى.
در پايان نتيجه‌گيرى از مباحث يادشده صورت گرفته و پيشنهاداتى از سوى نگارنده ارائه شده است.
پيوستى با عنوان:انواع قرينه‌ها و نيز فهرستى از منابع و مآخذ، اصطلاحات و اعلام به كتاب افزوده شده است.
نسخه‌شناسى
اين كتاب به قلم خانم ناهيد دامن‌پاك مقدم در قالب يك پايان‌نامه نگارش يافته و در قطع وزيرى با جلد شوميز در 304 صفحه چاپ اول آن در سال 1380 توسط نشر تاريخ و فرهنگ صورت گرفته است.
منبع مقاله
متن كتاب
پیوندها
مطالعه کتاب بررسی نظریه عرفی بودن زبان قرآن در پایگاه کتابخانه دیجیتال نور