زبدة الأصول مع حواشي المصنف عليها
| نام کتاب | زبدة الأصول مع حواشي المصنف علیها |
|---|---|
| نام های دیگر کتاب | |
| پدیدآورندگان | شیخ بهایی، محمد بن حسین (نويسنده)
جبار گلباغی ماسوله، علی (محقق) |
| زبان | عربی |
| کد کنگره | BP 158/87 /ش9ز2 |
| موضوع | اصول فقه شیعه - قرن 11ق. |
| ناشر | دار البشير |
| مکان نشر | قم - ایران |
| سال نشر | 1383 هـ.ش یا 1425 هـ.ق |
| کد اتوماسیون | AUTOMATIONCODE13013AUTOMATIONCODE |
معرفى اجمالى
كتاب «زبدة الاصول مع حواشى المصنف عليها»، نوشته محمد بن حسين، معروف به شيخ بهايى است. اين كتاب، به زبان عربى و مشتمل بر مباحث و آراى اصولى شيخ بهايى است. متن كتاب، در تاريخ 1012ق، تأليف گرديده است، ولى تاريخ كتابت حواشى معلوم نيست.
ساختار
كتاب، مشتمل بر پنج منهج و هر منهجى، شامل چند مطلب و هر مطلبى، داراى چندين فصل است. در هر مطلب و فصلى، نخست، متن كتاب «زبدة الاصول» و سپس، حاشيه مربوطه ذكر شده است و تحقيقات محقق، در پاورقى درج گرديده است.
گزارش محتوا
منهج اول: اين منهج، در باره مقدمات است و در آن، به پاره‌اى از احوال علم اصول و مبادى منطقى آن(مانند تعريف و مرتبه و ثمره و وجوب تعليم و تعلم آن، نسب اربعه، كلى و جزيى، حد و رسم، احكام قضايا و اقسام آن، اشكال اربعه و قياس استثنايى)، مبانى لغوى آن(مانند اقسام دلالت لفظيه و تقسيمات لفظ به اعتبار معناى آن، حقيقت و مجاز، حقيقت شرعيه و متشرعه، استعمال لفظ در معناى حقيقى و مجازى، اثبات حقيقت شرعيه به جهت تبادر، تفسير بعضى از حروف و احكام مشتق) و مبانى احكامى آن(مانند تعريف حكم، حسن و قبح، تعريف واجب، واجب موسع و مضيق، واجب كفايى، واجب مخير، صحيح و باطل و فاسد، مقدمه واجب و مباح) پرداخته شده است.
منهج دوم: اين منهج، در باره ادله شرعيه است و در آن، از كتاب(با مباحثى همچون تواتر قرآن و قرائات هفت‌گانه)، سنت(با مباحثى از قبيل خبر، متواتر و آحاد، تعبدبه خبر واحد، شرط عمل به خبر واحد، تزكيه راوى و سند و انواع تحمل)، اجماع(با مباحثى مانند تعريف اجماع و وجه حجيت آن، اجماع اهل بيت(ع)، اجماع منقول با خبر واحد و...)، استصحاب و قياس سخن گفته است.
منهج سوم: اين منهج، در باره مشتركات كتاب و سنت است و در آن، مباحث مربوط به امر و نهى، عام و خاص، مطلق و مقيد، مجمل و مبين، ظاهر و مأول، منطوق و مفهوم و نسخ بررسى شده است.
منهج چهارم: اين منهج، در باره اجتهاد و تقليد است و در آن، از اجتهاد نبى، تصويب و تخطئه، مقدمات اجتهاد و تقليد در اصول دين بحث شده است.
منهج پنجم: اين منهج، در باره ترجيحات است و در آن، از ترجيح با متن و ترجيح با مدلول و خارج بحث شده است.
پاره‌اى از آراى مخصوص شيخ بهايى در علم اصول:
1. وى، منكر ثمره مسئله ضد است و مدعى است كه براى حكم به فساد، نيازى به نهى از ضد نيست؛ همين اندازه كه امر به آن نشده باشد، كافى است، چون عبادت نيازمند به امر است.
2. لفظ واجب، در مشروط، مجاز است به علاقه اول و مشارفت.
3. وى، ظن شخصى را حجت مى‌داند.
وضعيت كتاب
كتاب، توسط سيد على جبار گلباغى ماسوله تحقيق شده است. وى، مقدمه‌اى در آغاز كتاب نگاشته و در آن، مفصلا از مؤلف و كتاب وى سخن گفته و روش تحقيق خويش را در مورد اين كتاب شرح داده است.
در پايان كتاب، فهرست‌هاى آيات، روايات، اقوال، اسماء انبياء و ائمه معصومين(ع)، اعلام و كنيه‌ها و القاب و طوايف، فرق و مذاهب، اماكن، اسماء كتب، مصادرى كه در تحقيق مورد استفاده واقع شده‌اند و موضوعات ذكر شده است.
كتاب، داراى شروح و حواشى و منظومه‌هاى متعددى است و محقق، در مقدمه خويش، از 28 شرح، 9 حاشيه و 3 منظومه ياد كرده است.
منابع مقاله
مقدمه و متن كتاب.
پیوندها
مطالعه کتاب زبدة الأصول مع حواشي المصنف علیها در پایگاه کتابخانه دیجیتال نور