الفوائد الرجالية (مازندراني خواجويي)
| نام کتاب | الفوائد الرجالیة |
|---|---|
| نام های دیگر کتاب | |
| پدیدآورندگان | خواجویی، اسماعیل بن محمدحسین (نويسنده)
رجایی، مهدی (محقق) |
| زبان | عربی |
| کد کنگره | BP 115 /خ9ف9 |
| موضوع | حدیث - علم الرجال
محدثان - سرگذشتنامه |
| ناشر | آستانة الرضوية المقدسة، مجمع البحوث الإسلامية |
| مکان نشر | مشهد مقدس - ایران |
| سال نشر | 1173 هـ.ق |
| کد اتوماسیون | 10014 |
معرفى اجمالى
«الفوائد الرجالية» اثر علامه محمد اسماعيل مازندرانى خواجويى (متوفى 1173ق)، دربردارنده تحقيقات رجالى پيرامون سند و درايه روايات است. اين اثر به زبان عربى با تحقيق سيد مهدى رجايى منتشر شده است.
ساختار
كتاب با مقدمه محقق درباره مؤلف، آثار و كتاب فوائد وى آغاز شده است. متن اثر مشتمل بر بررسى احوال راويان و مباحث مهم درايه و فهم حديث و آراء رجالى نويسنده مى‌باشد. نكته قابل ذكر در مورد اين كتاب، آن است كه اسامى روات و ارباب رجال، بر اساس ترتيب حروف الفبا، صورت نگرفته و ترتيب خاصى در آن به چشم نمى‌خورد (مقدمه محقق، ص27).
گزراش محتوا
در مقدمه محقق، ابتدا زندگى‌نامه مفصلى از نويسنده ارائه و در ادامه، به اهميت و موضوع كتاب اشاره شده است (مقدمه محقق، ص3- 27).
نويسنده در ابتداى اثر به علت عدم چينش مطالب بر اساس ترتيب حروف الفبا اشاره كرده و چنين گفته است كه از آن‌جا كه برخى از مطالب كتاب را از كتب نوشته شده پيرامون رجال و برخى را از كتب اخبار و برخى ديگر را از ساير كتب و ابواب متفرقه گردآورده و در ايام مختلفى آن‌ها را تدوين كرده است، لذا ترتيب اسامى بر غير حروف الفبا، صورت پذيرفته است (متن اثر، ص31).
از جمله فوايد، مباحث و مطالب مطرح شده در كتاب، عبارتند از: عدم روايت ابراهيم بن هاشم از عثمان بن عيسى؛ ارتباط حسين بن سعيد و حماد بن عثمان؛ روايت موسى بن قاسم از معاويه بن وهب؛ تحقيق پيرامون اسحاق بن عمار؛ عبدالرحمن بن سيابه؛ توثيق محمد بن سنان؛ تحقيق در مورد محمد بن قيس؛ ابوعلى بن راشد؛ تحقيق پيرامون محمد بن عيسى و داود صرمى.
به عنوان نمونه، در تحقيقى كه در مورد قواعد رجالى شيخ بهايى صورت گرفته، به نقل از شيخ بهايى، چنين آمده كه: «كل حميد حميد، كل جميل جميل، كل صفوان صاف و...». نويسنده در توضيح اين مطلب، چنين نوشته است كه از عبارت «كل حميد حميد» اين فايده به دست مى‌آيد كه تمامى رجاليون و رواتى كه به اين اسم مورد ستايش قرار گرفته‌اند حسن يا موثق هستند (همان، ص117-118).
از جمله ويژگى‌هاى كتاب و آنچه باعث اهميت آن مى‌شود، آن است كه هر كس از آن نام برده، به بزرگى و تجليل از آن ياد كرده و آنرا از مهترين كتبى دانسته كه در اين موضوع، تأليف شده است. از جمله صاحب روضات در مورد آن چنين گفته است: «اين كتاب كه ديده آدمى به آن روشن مى‌گردد، دربردارنده عبارات و مطالبى است كه نشان دهنده اهميت آن نزد ارباب تراجم مى‌باشد» (مقدمه محقق، ص26).
در «الذريعة» پيرامون اين كتاب، چنين آمده است: «كتابى است كه در روضات بسيار از آن ياد شده، از جمله در ترجمه احمد بن حسين بن عبدالله غضائرى ....» (همان).
وضعيت كتاب
فهرست مطالب در انتهاى كتاب آمده است.
پاورقى‌ها توسط محقق نوشته شده و در آن‌ها، علاوه بر ذكر منابع، توضيحاتى پيرامون برخى از كلمات و عبارات متن آمده است.
منابع مقاله
مقدمه و متن كتاب.
پیوندها
مطالعه کتاب الفوائد الرجالیة در پایگاه کتابخانه دیجیتال نور