ترجمه جلد یازدهم بحار الانوار (مجلسی، محمدباقر بن محمدتقی)
| نام کتاب | ترجمه جلد یازدهم بحار الانوار |
|---|---|
| نام های دیگر کتاب | زندگانی حضرت امام موسی کاظم علیه السلام
بحار الانوار. فارسی. برگزیده |
| پدیدآورندگان | مجلسی، محمدباقر بن محمدتقی (نويسنده)
خسروی، موسی (مترجم) |
| زبان | فارسی |
| کد کنگره | BP 136 /م3 ب30423 1355ب |
| موضوع | احادیث شیعه - قرن 12ق.
موسی بن جعفر (ع)، امام هفتم، 128 - 183ق. - سرگذشت نامه |
| ناشر | کتابفروشی اسلاميه |
| مکان نشر | تهران - ایران |
| سال نشر | 1355 هـ.ش یا 1396 هـ.ق |
| کد اتوماسیون | AUTOMATIONCODE2579AUTOMATIONCODE |
معرفى اجمالى
زندگانى حضرت امام موسى كاظم(ع)، ترجمه جلد يازدهم بحارالانوار، تألیف علامه مجلسى كه در بر دارنده روايات مختلف از شرح حال آن حضرت است كه توسط آقاى موسى خسروى، به زبان فارسى در سال 1354ش ترجمه گشته است.
روش ترجمه
هر زبانى داراى اصطلاحات و استعمال‌هاى مخصوصى است كه معمولا درك معنى واقعى و غرض اصلى گوينده را اهل آن زبان و آشنايان به رموز و دقايق استعمال‌ها بنمايند، همين مطلب موجب اشكال و ابهام در ترجمه زبان‌هاى خارجى مي‌گردد، به طورى كه گاهى مترجم خلاف منظور گوينده را از كلام استفاده مى‌كند، خصوصا ترجمه زبان عربى با قواعد فنى و دامنه‌يى وسيع واژه‌هاى آن و فنون مختلف استعمال‌ها از قبيل كنايه و مجاز و استعاره كه دارا است، با توجه به اين كه در ترجمه حديث و روايت بعد بسيار ممتدى از نظر فاصله زمانى وجود دارد كه خود موجب نوعى ابهام از نظر استعمال مى‌گردد، بالاخره نمي‌توان ادعا نمود كه بى‌كم و كاست يك ترجمه كاملا مطابق با منظور گوينده باشد، جز اين كه در اين راه از كوشش هر چه بيشتر نبايد فروگذارى كرد.
در ترجمه شرح احوال ائمه طاهرين از مجموعه بحارالانوار سعى شده تا حدود قدرت و امكان ساده و روان تعبير و تفسيرشود، گاهى كه جمله‌اى ابهام داشت و قابل تعمق و شور بود، از همفكرى و روشن بينى جمعى از فضلا و دانشمندان در تفسير و ترجمه آن استفاده شده است.
چون نظر از ترجمه بحار استفاده عموم علاقه‌مندان به آثار پيشوايان دين است، خصوصا كسانى كه به زبان فارسى آشنايى دارند، به همين جهت در ترجمه، از تكرار بعضى روايات كه فقط جنبه اثبات مطلب داشته و اضافه قابل توجهى نداشت، خودارى شده و در پاورقى وجه اختلاف دو روايت در مواردى كه لازم بوده، ذكر شده است تا خوانندگان از تكرار ملول نگردند. بالاخره در اين ترجمه اختصارى كه به اصل كتاب زيان وارد نشود، رعايت شده است.
ساختار و گزارش محتوا
كتاب زندگانى حضرت امام موسي كاظم(ع) با مقدمه‌اى از مترجم محترم آغاز گرديده و سپس به ترجمه‌ى بخش‌هاى اين كتاب كه شامل سيزده بخش مى‌باشد، پرداخته است.
- ولادت و مدت زندگى امام(ع).
- اسم‌ها و لقب‌ها و كنيه و نقش انگشترى امام(ع).
- تصريح به امامت موسى بن جعفر (ع).
- معجزات و استجابت دعا و كارهاى شگفت‌انگيز امام(ع).
- عبادت و رفتار و اخلاق و دانش فراوان امام(ع).
- مناظره‌هاى امام(ع) با خلفاء و جريان‌هايى كه بين آنها اتفاق افتاد و پاره‌اى از احوال على بن يقطين ذكر شده است.
- شرح زندگى اصحاب و اهل زمان امام(ع) و ستمى كه بر خويشاوندان آن جناب شده است.
- مناظرات هشام بن حكم درباره امامت و ابتداى زندگى امام و انتهاى حيات آن جناب تا وفاتش مى‌باشد.
- شرح وقايع زندان‌هاى موسى بن جعفر و تاريخ وفات آن جناب(ع) است.
- در رد مذهب واقفيه و علت پيدايش اين مذهب است؛ در كتاب غيبت شيخ طوسى ص20 مطلبى ذكر شده است كه شاهد است بر بطلان مذهب واقفيه، آنهايى كه امامت را تا موسى بن جعفر (ع) قبول دارند و مي‌گويند آن جناب مهدى است، همين شهادت و مرگ موسى(ع) است كه بسيار مشهور و همه درگذشت آن حضرت را فهميدند؛ مانند فوت پدر و جدش از پيشوايان گذشته، اگر شك در فوت موسى بن جعفر (ع) داشته باشيم، فرقى با ناووسيه و كيسانيه و غالى‌ها و مفوضه كه آنها نيز معتقد بودند، امام‌هاى قبل از موسى بن جعفر (ع) نمرده‌اند، نداريم.
- درگذشت حضرت موسى بن جعفر (ع) به اندازه‌اى شهرت يافت كه وفات هيچ يك از آباء گرامش به آن شهرت نرسيد، زيرا جنازه او را بر سر معبر گذاشتند قاضيان و شاهدان مورد اعتماد مرگش را گواهى كردند و روى جسر بغداد فرياد زدند. اين همان كسى است كه رافضى‌ها خيال مى‌كردند زنده است و نخواهد مرد، بيائيد ببينيد به اجل خود از دنيا رفته و وقايعى كه از اين قبيل اتفاق افتاد كه قابل انكار نيست.
- سپس شيخ طوسى در كتاب خود خبرهايى را نقل مي‌كند كه شاهد فوت موسى ابن جعفر (ع) است همان اخبارى كه در بخش شهادت آن جناب ما نيز نقل كرديم آنگاه مى‌نويسد:
- پس درگذشت موسى بن جعفر (ع) مشهورتر از اين است كه احتياج به روايت داشته باشد، زيرا كسى كه مخالف فوت او باشد، منكر يك ضرورى و مطلب بديهى شده و شك در فوت آن جناب موجب شك در وفات تمام ائمه عليهم السّلام مى‌شود، در نتيجه اعتماد به مرگ هيچ كس نبايد كرد. با اين كه كاملا شهرت دارد كه او امامت را به فرزندش على بن موسى الرضا(ع) واگذارد و كارهاى خود را پس از مرگ به او محول نمود، اخبارى كه شاهد بر اين مدعى است، بيش از آن است كه بتوان شماره كرد كه مقدارى از آنها را ذكر مى‌كنيم، اگر بنا بود زنده و پايدار باشد، احتياج به اين سفارشات نبود.
- وصيت‌ها و صدقات امام موسى بن جعفر (ع) مى‌باشد.
- فرزندان و همسران امام(ع).
- گوشه‌اى از احوال برادران و نيز مطالبى درباره‌ى اولاد امام(ع)، همچنين سخنى در باره قبه موسى بن جعفر (ع) و گفتارى درباره حضرت على بن موسى الرضا(ع) كه گفته شده حضرت رضا(ع) فرزندى جز امام محمّد تقى(ع) نداشت، چنانچه در ارشاد مي‌نويسد؛ ولى بنا بقول صحيح‌تر اين است كه چند فرزند داشته است. چند نفر از علماى اهل سنت نوشته‌اند كه پنج پسر و يك دختر داشته است: محمّد قانع، حسن جعفر، ابراهيم، حسين، عايشه، در بعضى از كتاب‌هاى انساب بعضى از آنها را داراى فرزند دانسته‌اند.
در قوچان زيارتگاه بزرگى است كه معروف به سلطان ابراهيم پسر على بن موسى الرضا(ع) است، از چيزهاى عجيبى كه در اين زيارتگاه وجود دارد چند ورقى از قرآن مجيد است، به خط بايسنقر بن شاهرخ پسر امير تيمور گوركانى.
مى‌گويند نادر شاه افشار از سمرقند آنها را به اين زيارتگاه منتقل كرده، هر صفحه در حدود يك متر و خورده‌اى طول دارد و عرض آن در حدود شصت سانتى‌متر است. طول هر خط حدود 45 سانتى‌متر و عرض آن حدود پنج بند انگشت است. بين دو خط در حدود 10 سانتيمتر فاصله است با قلم درشت به عرض سه انگشت نوشته شده است.
وقتى ناصرالدين شاه قاجار براى زيارت حضرت امام رضا(ع) به سفر خراسان رفت، دو ورق آن را به تهران آورد و در موزه مخصوص شاهنشاهى قرار داد.
پايان كتاب ذكر فضيلت قبه و بارگاه حضرت ثامن الحجج(ع) شده است.
نسخه شناسى
اين كتاب در سال 1396ق توسط انتشارات اسلاميه در تهران كه شامل يك جلد مى‌باشد، چاپ شده است.
منابع
بر گرفته از مقدمه و متن كتاب زندگانى امام سجاد(ع) و امام محمد باقر (ع) مى‌باشد.