الفوائد المشوق إلی علوم القرآن و علم البيان
| نام کتاب | الفواید المشوق الی علوم القرآن و علم البیان |
|---|---|
| نام های دیگر کتاب | |
| پدیدآورندگان | ابن‌قیم جوزیه، محمد بن ابی‌بکر (نويسنده) |
| زبان | عربی |
| کد کنگره | BP 82 /الف2ف9 |
| موضوع | زبان عربی - معانی و بیان
قرآن - مسایل ادبی |
| ناشر | دار الکتب العلمية، منشورات محمد علي بيضون |
| مکان نشر | بیروت - لبنان |
| سال نشر | 1408 هـ.ق |
| کد اتوماسیون | AUTOMATIONCODE3100AUTOMATIONCODE |
معرفى كتاب
مؤلف:شمس الدين ابوعبدالله محمد بن ابى بكر معروف به ابن القيم
كتاب پيرامون موضوع علم فصاحة و بلاغت(معانى و بيان)نوشته شده
كه مؤلف آن مسائل مربوط به دانش معانى و بيان را از قبيل:حقيقت و مجاز
تشبيه، استعاره، التفات،كنايه و...به صورت مفصل همراه
با استفاده از آيات قرآنى و شعر عربى، تشريح نموده است.
در حقيقت اين كتاب دربردارندۀ مسائلى است كه چهره از اعجاز بيانى قرآن
برداشته، محاسن و زيبايى‌هاى كلام خدا را نشان مى‌دهد، و لذا وى در
بخش پايانى كتاب در چند فصل جداگانه مسالۀ اعجاز قرآن را مورد اشاره
قرار داده،ديدگاههاى پيرامون وجوه اعجاز را مورد نقد و بررسى قرار مى‌دهد.
از آنجا كه مطالب اين كتاب مربوط به شگفتيهاى كلام خدا يعنى قرآن مجيد است-
مطالعۀ آن براى كليۀ قرآن پژوهان بسيار مفيد و چه بسا الزامى است
ساختار كتاب
مطالب كتاب شامل دو فنّ و چهار فصل مى‌باشد كه فهرست
مطالب آن به قرار زير است
فنّ اول:پيرامون فصاحت و بلاغت شامل بيست و چهار قسمت كه برخى از
آن عبارت است از:
شريف فصاحت و بلاغت و تفاوت بين آن دو/اقسام حقيقت/اقسام مجاز شامل:
/استعاره/تشبيه/تمثيل/ايجاز و اختصار/و تقديم و تاخير.و پيرامون
آنچه اختصاص به علم معانى دارد شامل هشتاد و چهار قسمت كه بعضى از
آن عبارت است از:
تشابه/تكميل/تتميم/تقسيم/حشو/التفات/تكرار/قسم/
مغالطه/كنايه/توريه/براعة الاستهلال/تطبيق/استفهام/تعجّب
مدح و ذم/مبالغة/حكايت/استدراج/و استخدام/.
فن دوم:آنچه مربوط به الفاظ و علم بديع است شامل بيست و چهار قسمت كه پاره‌اى
از آن عبارت است از:
تهذيب/انسجام/اشتقاق/الحل و العقد/تضمين المزدوج/تسميط
/توشيح/مخالفت/لزوم ما لا يلزم/تقويف/و رد العجز على الصدر
فصل اول در واژه شناسى قرآن، سوره و آيه
فصل دوم در اعجاز قرآن
فصل سوم:در شرايط اعجاز
فصل چهارم در خطابات قرآن.
ويژگى‌ها
1-در هر موضوعى كه وارد مى‌شود ابتدا آن را تعريف، سپس وجه اشتقاق
آن را معين و در پايان، اقسام آنرا بيان مى‌نمايد.
2-براى توضيح هر كدام از اقسام موضوعات، از آيات قرآن و نيز
از اشعار عربى استفاده مى‌نمايد
3-در فن اول-فصاحت و بلاغت را تعريف و تفاوت آن دو را بيان
نموده آنگاه به حقيقت و مجاز را نيز تعريف، اقسام آنها را ذكر و در ادامه
اقسام مجاز بيست و چهارگانۀ قرآن را
توضيح داده و براى هر كدام، از آيات مثال مى‌زند
4-در همين فن ذيل بحث زياده در بناء:بيان مى‌نمايد كه اگر دو
كلمه باشد كه از نظر بناء يكى باشند ولى حروف يكى زيادتر از ديگرى باشد
كلمه‌اى كه حروف آن زيادتر است معناى آن ابلغ و رساتر است از ديگرى
مانند در واژۀ«مقتدر» و «قادر»
5-در فصل دوم از مطالب پايانى:پيرامون اعجاز قرآن از جهت
الفاظ و اينكه الفاظ قليل آن داراى معانى كثيرى مى‌باشند سخن گفته و
اقوال علماء را در اين باره مورد نقد و بررسى قرار مى‌دهد.
نسخه شناسى
كتاب يك جلد، متن آن عربى،داراى 407 صفحه مى‌باشد كه
مشخصات آن به قرار زير است:
1-كاغذ:معمولى
2-چاپ:كامپيوترى
3-جلد:گالينگور
4-نوبت چاپ:دوم
5-تاريخ انتشار:سال 1408 هجرى قمرى
6-ناشر:دار الكتب العلمية-بيروت-لبنان
7-داراى فهرست موضوعات كتاب
8-نام كتاب:الفوائد المشوّق الى علوم القرآن
9-نام مؤلف:شمس الدين ابوعبدالله محمد بن ابى بكر معروف به ابن قيم
پیوندها
مطالعه کتاب الفواید المشوق الی علوم القرآن و علم البیان در پایگاه کتابخانه دیجیتال نور