إعراب الألفية المسماة بتمرين الطلاب في صناعة الإعراب
| نام کتاب | إعراب الألفية المسماة بتمرين الطلاب في صناعة الإعراب |
|---|---|
| نام های دیگر کتاب | شرح الشیخ خالد المسمی موصل الطلاب الی قواعد الاعراب للعلامه ابن هشام الانصاری
المسماه بتمرین الطلالب فی صناعه الاعراب |
| پدیدآورندگان | ایغزیر، عزیز (مصحح)
ازهری، خالد بن عبد الله (نويسنده) |
| زبان | عربی |
| کد کنگره | |
| موضوع | |
| ناشر | المکتبة العصرية |
| مکان نشر | صیدا - لبنان |
| سال نشر | 1430 هـ.ق |
| کد اتوماسیون | AUTOMATIONCODE23977AUTOMATIONCODE |
معرفى اجمالى
«إعراب الألفيّة» يا «تمرين الطلاب في صناعة الإعراب»، تأليف خالد بن عبدالله ازهرى، به بررسى تمامى ابيات كتاب «الفيه ابن مالك»، از جهت اعراب و نقش نحوى كلمات اختصاص دارد. در پاورقى كتاب نيز اثرى از اين نويسنده با نام «موصل الطلّاب إلى قواعد الإعراب» آمده كه شرح «قواعد الإعراب» ابن هشام انصارى آمده است. كتاب به زبان عربى، در يك جلد منتشر شده است.
ساختار
كتاب، مشتمل است بر مقدمه و چهار باب كه در هر باب تعدادى از مباحث علم نحو ذكر شده است. همان‌گونه كه ذكر شد در اين كتاب، دو اثر از يك نويسنده در صدر و ذيل صفحه آمده است. در هر دو اثر، نويسنده به جهت جلوگيرى از اختلاط عبارات متن اصلى با شرح، كلمات آن را در پرانتز ذكر كرده است.
گزارش محتوا
نويسنده در مقدمه كتاب، شناخت علم نحو را از واجباتى مى‌داند كه هر طلبه‌اى به آن نيازمند و هيچ فقيهى از آن بى‌نياز نيست. وى الفيه ابن مالك را از بهترين منابع علم نحو مى‌داند كه شارحينش را در فهم معانى آن به زحمت انداخته و البته جز در مواردى كه نياز بوده به بيان اعراب آن نپرداخته‌اند، لذا تصميم گرفته است كه اعراب تمامى ابيات آن را بيان كند و لغات دشوار آن را شرح دهد (مقدمه، ص 7).
ازهرى در كتاب اول، علاوه بر بيان اعراب كلمات الفيه، گاه نيز لازم ديده است كه مفصل‌تر توضيحاتى ارائه نمايد، لذا با عنوان «قواعد» به تبيين آن مطلب پرداخته است (متن كتاب، ص 10)؛ البته گاه نيز در خود متن لازم مى‌بيند كه توضيحات بيشترى داده شود؛ مثلاً در بحث معتل توضيحات مفصل‌ترى را ارائه مى‌كند (همان، ص 20). وى در شرح و توضيح مطالب از آيات قرآن كريم و اشعار نيز استفاده كرده است.
در باره كتاب دوم لازم به توضيح است كه كتاب «الإعراب في (عن) قواعد الإعراب» ابن هشام انصارى، رساله كوچكى در چهار باب است. شرح‌هايى نيز بر اين كتاب نوشته‌اند كه شرح خالد بن عبدالله ازهرى با نام «موصل الطلاب إلى قواعد الإعراب» و شرح على بن احمد بن محمد جزولى با نام «مختصر الإعراب» از آن جمله است (دائرةالمعارف بزرگ اسلامى، ص 116).
نويسنده در كتاب دوم، صاحبين آرائى را كه ابن هشام تنها با عبارت «عند من قال» و مانند آن از آنها ياد كرده نام مى‌برد (پاورقى صفحه 23). همچنين اگر در يك مبحث، آراء مختلف وجود دارد، با ذكر نام آنها به بيان نظريات آنها مى‌پردازد. از نقاط قوت اين اثر، استفاده فراوان شارح از آيات قرآن كريم به‌عنوان شاهد مثال است.
وضعيت كتاب
فهرست مطالب، در انتهاى كتاب آمده است.
منابع مقاله
1. مقدمه و متن كتاب.
2. دائرةالمعارف بزرگ اسلامى، نوشته عنايت‌الله فاتحى‌نژاد، زير نظر كاظم موسوى بجنوردى، تهران، 1372.
پیوندها
مطالعه کتاب إعراب الألفية المسماة بتمرين الطلاب في صناعة الإعراب در پایگاه کتابخانه دیجیتال نور