تاريخ الفرقة الزيدية بين القرنين الثاني و الثالث للهجرة
| نام کتاب | تاریخ الفرقة الزیدیة بین القرنین الثانی و الثالث للهجرة |
|---|---|
| نام های دیگر کتاب | |
| پدیدآورندگان | شامی، فضیله عبدالامیر (نويسنده) |
| زبان | عربی |
| کد کنگره | BP 239/6 /ش2ت2 |
| موضوع | زیدیه - تاریخ |
| ناشر | مطبعة الآداب |
| مکان نشر | نجف اشرف - عراق |
| سال نشر | 1394 هـ.ق یا 1974 م |
| کد اتوماسیون | AUTOMATIONCODE18351AUTOMATIONCODE |
معرفى اجمالى
«تاريخ الفرقة الزيدية بين القرنين الثاني و الثالث للهجرة» اثر نويسنده معاصر عرب فضيلة عبدالأمير الشاعي است كه در آن به بررسى چگونگى پيدايش و نمو فرقه زيديه و ريشه‌هاى تاريخى و عقايد آن در محدوده زمانى بين قرن دوم و سوم هجرى پرداخته است.
ساختار
كتاب با مقدمه نويسنده آغاز و مطالب در چهار فصل تنظيم شده است.
نويسنده بحث پيرامون تاريخ اين فرقه را در دو وجه سياسى و اعتقادى دنبال كرده است زيرا به اعتقادى وى، اساس وجود اين فرقه، در حقيقت سياسى- دينى مى‌باشد؛ چراكه ائمه زيديه همانگونه كه رجال علم و فقاهت بودند، رجالى سياسى و اهل جهاد نيز بوده‌اند (مقدمه، ص8).
نويسنده در تدوين اين اثر از نسخه‌هاى خطى، منابع چاپ شده تاريخى، مقالات فرقه‌ها و شرح حال، كتب جغرافيايى، منابع جديد و برخى كتب فارسى و عربى استفاده نموده است (همان).
گزارش محتوا
در مقدمه، ضمن تعريف فرقه زيديه و تشريح برخى از عقايد ايشان، اشاره مختصرى به محتواى فصول كتاب شده است (مقدمه، ص7-9).
فصل اول كتاب دربردارنده موضوع شيعه از لحاظ نشئت دينى و اصول و عقايد آن و همچنين، اهم فِرَق تشيع و ريشه‌هاى تاريخى آن و نيز تضادهاى سياسى و مخالف‌هاى شيعه با حكومت‌هاى معاصر مى‌باشد. نويسنده، اين بحث را به اين دليل كه زيديه، از جمله فرقه‌هاى شيعه بوده و پى بردن به عقايد و تفكرات آن‌ها منوط به شناخت شيعه مى‌باشد، ضرورى دانسته است (همان، ص 8).
اصل و معناى مذهب تشيع و چگونگى نشئت آن، عقايد شيعه، فرقه‌هاى شيعه، امامان دوازده‌گانه، كيسانيه، ريشه‌هاى تاريخى دعوت علويه، بيعت سقيفه و نتايج آن، شخصيت امام على(ع)، فاجعه كربلا و به شهادت رسيدن امام حسين(ع) و تطور تاريخى بعد از اين جريان از جمله مباحث مطرح شده در اين فصل است.
نويسنده فصل دوم را به بحث و بررسى پيرامون ريشه‌ها و منشأ حركات مربوط به فرقه زيديه در قرن دوم هجرى، به واسطه ظهور زيد بن على و تأثيرات سياسى آن و اعلان دعوت زيديه اختصاص داده است. وى در اين فصل، ضمن اشاره به منازعات و اختلافات ميان زيد بن على و بنى اميه و نحوه به شهادت رسيدن وى، به بررسى حركت نفس زكيه و برادرش، ابراهيم بن عبدالله و قيام زيديه در بلاد ديلم پرداخته است (همان).
در فصل سوم، به بررسى تكامل و توسعه حركات زيديه در دوران محمد بن ابراهيم طباطبا و رفتن مبلغان و طرفداران اين فرقه، به سمت حجاز، مصر، يمن و بصره پرداخته شده است. در اين فصل، همچنين اوضاع سياسى كوفه در سال 250ق و سيطره فرقه زيديه بر طبرستان، قومس، جرجان و وفادارى اهالى آن به عبدالحسن بن زيد بررسى گرديده است (همان، ص9).
آخرين فصل كتاب دربردارنده اصول فرقه زيده و عقايد و طوايف مختلف آن، از جمله جريريه، جاروديه و بتريه مى‌باشد. در پايان اين فصل، مطالعاتى تحليلى در ميان مهمترين مصادر كتاب صورت گرفته است (همان).
خلاصه‌اى از مطالب كتاب، به زبان انگليسى در انتهاى كتاب آمده است (متن كتاب، ص427).
وضعيت كتاب
فهارس كتاب، شامل فهرست مطالب، اعلام، مدن و شهرها و جدول صحيح و غلط الفاظ مذكور در متن، در انتهاى كتاب آمده است.
پاورقى‌ها به ذكر منابع و معرفى برخى اعلام اختصاص يافته است.
منابع مقاله
مقدمه و متن كتاب.
پیوندها
مطالعه کتاب تاریخ الفرقة الزیدیة بین القرنین الثانی و الثالث للهجرة در پایگاه کتابخانه دیجیتال نور